شربت دکسترومتورفان چیست و در چه مواردی استفاده می شود؟
بسیاری از مردم هنگام سرماخوردگی یا بروز سرفه از چند داروی ضد سرفه یا ضد سرماخوردگی به صورت همزمان استفاده می نماید اما بهتر است بدانید مصرف چند داروی همزمان که ممکن است اجزای مشابهی داشته باشند نه‌تنها در تسریع بهبود شما تاثیری ندارد ،بلکه می تواند موجب افزایش خطر بروز عوارض دارویی نیز شود.
شربت دکسترومتورفان، به عنوان یک داروی ضدسرفه، به منظور درمان سرفه های بدون خلط ناشی از سرماخوردگی مورد استفاده قرار می گیرد. درباره ی ماهیت شربت دکسترومتورفان بد نیست بدانید این دارو، ایزومر نوری از لوودورفان است که مورفین است. با توجه به ایزومر نوری، اثرات مخدر ندارد. دقت داشته باشید به طور عمده برای جایگزینی کدئین به عنوان یک سرکوبگر سرفه استفاده می شود.
دکسترومتورفان یک داروی ضد سرفه می باشد که بر روی مرکز کنترل کننده سرفه در مغز آدمی تأثیر می‌گذارد و می تواند سرفه های خشک را مهار نماید. به بیان ساده تر می توان گفت این دارو از راه خوراکی به خوبی جذب می شود و با اثر مستقیم روی مرکز سرفه در ناحیه ی بصل النخاع، موجب تضعیف واکنش سرفه می گردد. دکسترومتورفان به میزان وسیعی در کبد، متابولیزه و به متابولیت فعالی به نام دکسترورفان تبدیل می شود که از طریق کلیه ها دفع می گردد؛ اما متابولیسم کبدی پسودوافدرین ناقص بوده و چیزی در حدود ۵۵ الی ۷۵ درصد آن به صورت تغییر نیافته از راه ادرار دفع می گردد!
توجه داشته باشید که این دارو در درمان سرفه های ناشی از استعمال دخانیات، آسم یا امفیزم کاربرد ندارد! داروی کسترومتورفان، یک داروی بدون نسخه می باشد و به صورت قرص، شربت دکسترومتورفان و قطره دکسترومتورفان تولید می شود. شربت دکسترومتورفان برای کودکان و بزرگسالان به منظور درمان سرفه های خشک و بدون خلط ناشی از سرماخوردگی معمولی و در درمان علامتی سرفه های بدون خلط ناشی از گلو درد ساده ، سرماخوردگی و یا محرک های استنشاقی به کار می رود.
بد نیست بدانید علاوه بر سرکوب سرفه، دکسترومتورفان در پزشکی برای اهداف تشخیصی مورد استفاده قرار می گیرد و در موارد مختلفی از قبیل تشنج، درمان اعتیاد به ماده های هروئین و الکل، بعضی از بیماری های مزمن نوروژنیک استفاده می شود. این شامل اسکلروز جانبی جانبی آمیوتروفیک، بیماری Creutzfeldt-Jakob (انسفالوپاتی پریون انسانی) و سایر بیماری های پریون است.
دکسترومتورفان نیز برای درمان عقب ماندگی ذهنی، بیماری پارکینسون، در درمان ریه ها و سایر سرطان ها، و برای جلوگیری از بروز بافت در طی پیوند به دلیل اثر لیگاندهای سیگما بر روی سلول های تومور و سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار می گیرد.
مقدار مصرف شربت دکسترومتورفان
مقدار مصرف هر دارو را پزشک معالج تعیین می کند؛ ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر می باشد:
بزرگسالان
- ۱۰ تا ۲۰ میلی گرم هر ۴ ساعت یا ۳۰ میلی گرم هر ۶ تا ۸ ساعت
- حداکثر دوز: ۱۲۰ میلی گرم در ۲۴ ساعت
کودکان
- ۴ تا ۶ سال: ۲٫۵ تا ۵ میلی گرم هر ۴ ساعت یا ۷٫۵ میلی گرم هر ۶ تا ۸ ساعت
- حداکثر دوز: ۳۰ میلی گرم در ۲۴ ساعت
- ۶ تا ۱۲ سال: ۵ تا ۱۰ میلی گرم هر ۴ ساعت یا ۱۵ میلی گرم هر ۶ تا ۸ ساعت
- حداکثر دوز: ۶۰ میلی گرم در ۲۴ ساعت
- ۱۲ سال به بالا: مانند دوز بزرگسالان
- پس از مصرف هر دوز جهت نرم شدن مخاط یک لیوان آب بنوشید.
- فراورده را بیش از مقدار توصیه شده مصرف نکنید.
- اگر در علائم سرفه پس از گذشت ۷ روز از مصرف فرآورده بهبودی حاصل نشد، به نزد پزشک متخصص معالج مراجعه فرمائید.
شروع فعالیت دارو، ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف است؛ طول مدت ۵ تا ۶ ساعت در بزرگسالان و تا ۶ تا ۹ ساعت در کودکان است.
استفاده صحیح شربت دکسترومتورفان
مطمئن باشید که پزشک متخصص شما از رژیم غذایی، کمبود سدیم و کمبود قند خون شما آگاهی دارد. بسیاری از داروها نسبت به دیگر داروها حاوی عناصر فعال بیشتری هستند! بسیاری از داروهای مایع الکل دارند. دقت داشته باشید این داروها براساس دستورالعمل درج شده بر پاکت یا تعیین شده توسط پزشک متخصص مصرف می شوند. از آن ها بیش از حد استفاده نکنید. توصیه می کنیم از مصرف طولانی مدت آن ها پرهیز کنید. دارو را بیش از مدت زمان توصیه شده توسط پزشک متخصص یا دستورالعمل مصرف ننمائید.
اگرچه عوارض دارو بسیار به ندرت مشاهده می شود، اما دکسترومتورفان اعتیادآور است. مصرف بیش‌از حد دکسترومتورفان، وابستگی جسمی و روانی به وجود می آورد.
عوارض جانبی شربت دکسترومتورفان
در صورت بروز عوارض زیر فورا به پزشک خود اطلاع دهید:
- خارش
- اسهال
- یبوست
- حالت تهوع
- استفراغ
- خواب آلودگی
- عصبانیت
- کاهش هشیاری و گیجی
- توهم دیداری
- سرگیجه
- تاری دید
- تعرق
- تب
- تغییرات فشار خون
- تنفس کم عمق و یا نامنظم
- احتباس ادرار
- درد مثانه و…
بارداری و شیردهی
اثرات شربت دکسترومتورفان در بارداری و شیردهی نامشخص است. در صورت بارداری یا شیردهی پزشک خود را مطلع کنید.
تداخلات دارویی شربت دکسترومتورفان
این دارو با داروهای کاهنده فشار خون، نیترات ها و همچنین داروهای مقلد سمپاتیک دارای تداخل می باشد. در صورت مصرف داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز مانند سلژیلین، ترانیل سیپرومین، ایزوکربوکسازید در ۱۴ روز گذشته و به طور کلی مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی مانند ضد افسردگی های سه حلقه ای حتما پزشک متخصص خود را مطلع نمایید.
موارد منع مصرف شربت دکسترومتورفان
- سابقه حساسیت به دکسترومتوفان یا داروهای مشابه، رنگ ها و مواد محافظ
- مصرف فورازولیدون یا داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز در ۱۴ روز گذشته
شرایط نگهداری شربت دکسترومتورفان
دارو را در مخزن بسته و در دمای اتاق نگهداری کنید. دارو را از حرارت، رطوبت، نور و یخ‌زدگی دور نگه دارید. مهم تر از همه این داور بایستی دور از دسترس اطفال نگهداری شود. داروهای تاریخ انقضا گذشته یا بی مصرف را دور بیندازید.
