شخصیت دوگانه چیست ؟ + علائم و نشانه‌ها و راه حل درمان آن
در این بخش از مطالب وبلاگ جدولیاب درباره شخصیت دوگانه می‌پردازیم. دوگانگی شخصیتی که با نام اختلال هویت گسستگی نیز معروف است در بسیاری از مواقع به عنوان اختلال دو قطبی شناخته می شود. حال آن که دوگانگی شخصیتی یک اختلال کاملاً متفاوتی است. در این مطلب بیشتر در مورد دوگانگی شخصیتی و علائم آن صحبت می کنیم:
تعریف اختلال دوگانگی شخصیتی
پیش از صحبت در مورد اختلال دو شخصیتی نیاز است که بیشتر در مورد شخصیت بدانیم. این که اصلاً منظور از شخصیت چیست؟ واقعیت آن است که نمی توان به این پرسش پاسخ واضح و روشنی داد. اگر از ما بخواهند در مورد قلب و کارکرد آن صحبت کنیم این کار بسیار ساده است. زیرا قلب، یکی از اعضای فیزیکی بدن است و به راحتی می توان برای آن تعریفی مشخص داشت.
این در حالی است که ویژگی ها و مفاهیم انتزاعی نظیر شخصیت، اعتماد به نفس، خجالت و… را نمی توان به صورت شفاف تعریف کرد. ولی به طور کلی اگر بخواهیم تعریفی برای شخصیت بیان کنیم می توان این گونه گفت:
شخصیت در واقع جمعی از صفاتی است که به یک فرد قابل انتصاب می باشند. یا می توان گفت شخصیت یک فرد از صفات، ویژگی های ذاتی و نیز واکنش های او تشکیل شده است.
مثلاً شخصی می گوید: من آدمی بااعتماد به نفس، مهربان و معاشرتی هستم. به نوعی این فرد با این جمله شخصیت خود را تعریف کرده است.
تا کنون در مجله فرادرس، مقالات و آموزش‌های متنوعی در موضوع «شخصیت دوگانه» منتشر شده است. در ادامه برخی از این مقالات مرتبط با این موضوع لیست شده اند. برای مطالعه هر مقاله، لطفا روی عنوان آن کلیک کنید.
• اختلال شخصیت دوگانه تجزیه ای چیست ؟ — کلیک کنید
تعریف دوگانگی شخصیتی
یکی از ساده ترین تعاریف برای دوگانگی شخصیتی آن است که کنترل و مدیریت زندگی و عملکرد یک فرد و جسم توسط یک شخصیت انجام نمی شود. به نوعی فرد دارای شخصیت ثابتی نیست. البته این که فرد گاهی شاد و گاهی در خود فرو رفته و افسرده می شود نشانه دوگانگی شخصیتی نخواهد بود.
بلکه برای دوگانگی شخصیتی یا اختلال دو شخصیتی باید فرد دارای علائم زیر باشد:
فرد و رفتارهای او تحت کنترل بیشتر از یک شخصیت یا هویت است. یعنی در زمان های متفاوت احساس کنیم که دو فرد با شخصیت هایی کاملاً متفاوت را می بینیم.
این اختلال در هویت است که باعث می شود در برابر افکار، واکنش ها، عملکرد و درک خود، فرد ثبات رفتاری نداشته باشد. از این رو اختلال دوگانگی شخصیتی تحت عنوان اختلال چند شخصیتی نیز شناخته می شود. چرا که گاهی در برخی از افراد بیش از دو شخصیت نیز دیده می شود.
به طور معمول افرادی که دارای شخصیت دوگانه هستند، یکی از این شخصیت ها، حکم شخصیت اصلی آن ها را دارد و دیگر شخصیت ها در قالب شخصیت های فرعی ظاهر می شوند و نشان دهنده اختلال می باشند. برای همین این افراد در جامعه به دو شخصیتی معروف هستند.
افراد شخصیت دوگانه دارای چه ویژگی هایی هستند؟
اختلال دو شخصیتی در یادآوری خاطرات، افراد را به چالش می کشاند. در افرادی که دو شخصیتی هستند گاهی ویژگی های زیر از هم متفاوت و به نوعی متضاد یکدیگر خواهند بود:
- نام و نام خانوادگی
- جنسیت
- خاطره ها
- تاریخ ها
- سن
- زبان
این موضوع می تواند زندگی افراد شخصیت دوگانه را با دشواری ها و سختی های بسیاری رو به رو کند. چرا که شخصیت زندگی فرد صرفاً به دست یک نفر نیست.
گاهی دیده می شود که یکی از شخصیت ها فردی بخشنده و درستکار است حال آن که در قالب شخصیت ثانویه به فردی بذهکار تبدیل خواهد شد. به همین دلیل اکثراً این افراد به خوبی نمی توانند خاطرات و اطلاعات خود را به حافظه بسپارند.
در افرادی که دوگانگی شخصیتی در آن ها شدید و حادتر است باید منتظر اتفاقات عجیب و غریبی بود. گاهی ممکن است فرد هنگام غالب بودن شخصیت اصلی با فردی تماس بگیرد اما در صورت تغییر شخصیت دیگر این کار را به یاد نیاورد. زیرا این دو شخصیت دارای فکر و عملی متفاوت از هم هستند.
یا گاهی فرد دست به کاری می زند اما بعدها به دلیل تغییر شخصیت، این کار را به یاد نمی آورد. به همین دلیل است که افراد درگیر با اختلال دوگانگی شخصیتی برخی از خاطرات و مطالب را به یاد نمی آورند.
دلایل بروز دوگانگی شخصیتی
اغلب روانشناسان بر این عقیده هستند که از زمان کودکی دوگانگی شخصیتی در فرد به وجود می آید و دلایل زیر می توانند از علل شکل گیری آن به شمار آیند:
۱. دلایل ژنتیکی
گاهی علل ژنتیکی سبب بروز دوگانگی شخصیتی می شوند و احتمال داشته یکی از بستگان فرد نیز به بیماری های شبیه به آن مبتلا باشد.
۲. سوء استفاده جنسی
سوء استفاده جنسی نیز از دیگر مواردی است که در کودکی سبب دوگانگی شخصیتی فرد می شود. در کشورهایی مثل آمریکا و کشورهایی اروپایی نیز سوء استفاده جنسی در کودکی سبب ابتلای افراد بسیاری به دوگانگی شخصیتی شده است.
۳. نحوه رشد و تربیت کودک
مواردی مثل مغز کودک، رشد آن و نیز تربیت کودک نیز می توانند دلایلی برای بروز این بیماری به شمار آیند.گاهی هم کودک به دلیل خشونت های خانوادگی یا مصرف الکل توسط والدین دچار اختلال دوگانگی شخصیت خواهد شد.
چگونه باید شخصیت دوگانه را درمان کرد؟
برای درمان دوگانگی شخصیتی نیز باید همچون اختلالات دیگر رفتار کرد. این بیماری اگر چه به صورت کامل و قطعی قابل درمان نیست اما به کمک داروهای آرام بخش یا داروهای کنترل افسردگی می توان آن را در سطح متعادلی حفظ کرد.
بسیاری از افراد با مراجعه به موقع به پزشک و پیگیری درمان می توانند کنترل خوبی روی بیماری خود داشته و زندگی پایدارتری را تجربه کنند.
اگر به مباحث مرتبط با روانشناسی علاقمندید، مشاهده آموزش های زیر که در سایت فرادرس منتشر شده است می تواند برای شما راهگشا باشد.
• برای مشاهده مجموعه آموزش روانشناسی (Psychology) — کلیک کنید
تعریف اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی نیز مانند بسیاری از اختلال ها به اشتباه تشخیص داده می شود. این اختلال برعکس اختلال دوگانگی شخصیتی دارای شخصیت های متفاوت نیست بلکه باعث ناپایداری در رفتارهای اجتماعی، عاطفی و سایر کارها می شود.
در واقع افراد در این اختلال در عملکردها و رفتارهای خود ثباتی ندارند. این افراد به طور معمول بدون فکر و بدون در نظرگیری عواقب کار، وارد آن خواهند شد. مثلاً با سرعت زیاد رانندگی می کنند، در رفتارهایی زیاده روی می کنند و…
براساس تحقیقات صورت گرفته بسیاری از افرادی که درگیر اختلال شخصیت مرزی هستند فکر خودکشی را در سر داشته یا مدام اقدام به خودکشی می کنند. چیزی حدود ۸ درصد از این افراد بر اثر خودکشی جان خود را از دست می دهند.
اختلال شخصیتی در کنار دلایل ژنتیکی و اکتسابی گاهی به دلایلی مثل دوره کودکی، فضای رشد و تربیت کودک و نیز محیطی که کودک در آن بزرگ می شود نیز بروز پیدا می کند. تنبیه کودک، طلاق پدر و مادر از یکدیگر، رفتارهای خشونت آمیز و… همگی از مواردی هستند که به ویژه در سه سال اول زندگی این اختلال را به وجود می آورند.
به دلیل تشابه علائم این بیماری با اختلال دو قطبی، بسیاری از افراد این دو را با هم اشتباه می گیرند. در مورد زندگی با افرادی که درگیر شخصیتی مرزی هستند اگر چه ممکن است در وهله اول، کاری دشوار و غیرممکن به نظر برسد اما در صورتی که فرد مقابل دارای آگاهی و دانش کافی در مورد این بیماری داشته باشد راحت تر می تواند با فرد بیمار کنار بیاید.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی دارای چه علائمی هستند؟
این افراد به طور معمول علاقه زیادی به دیده شدن و دوست داشته شدن دارند. برای همین در صورتی که به آن ها بی توجهی شود یا احساس کنند آن طور که باید مورد توجه و محبت قرار نگرفته اند بسیار آسیب خواهند دید.
همین طور این افراد به طور معمول در روابط خود با شکست مواجه خواهند شد و به دلیل حس ترسی که از طرد شدن دارند در صورتی که رابطه پایان پیدا کند احتمالاً عکس العمل هایی تنش زا و غیرمعقول را از خود بروز خواهند داد. این موضوع ممکن است حتی در رابطه ای سطحی و بسیار معمولی نیز اتفاق بیفتد و صرفاً محدود به رابطه های عمیق نیست.
این اختلال همچنین دارای علائم زیر نیز می باشد:
- افسردگی عمیق
- رفتارهای پرنوسان
- ریسک پذیری بالا
- اضطراب بسیار شدید
- انجام کارهای پرخطر و بی فکر
- و…
تعریف اختلال دو قطبی
همان گونه که از نام این بیماری قابل حدس است افرادی که درگیر بیماری دوقطبی هستند دارای دو قطب متمایز از یکدیگر می باشند. به طوری که یک قطب افسردگی شدید و قطبی دیگر شیدایی و سرخوش محض است. به همین دلیل اختلال دو قطبی، افسردگی شیدایی نیز نامیده می شود.
اختلال دو قطبی و دوگانگی شخصیتی دارای دو جنبه کاملاً متفاوت می باشند. در واقع افرادی که اختلال دوگانگی شخصیت دارند در آن ها در زمان های مختلف دو شخصیت کاملاً جدا از هم دیده می شود و فرد دائم میان این شخصیت ها در حال جابجایی است.
در حالی که در اختلال دو قطبی فرد بین دو فاز افسردگی و فاز شیدایی در تغییر است. این دو فاز به شکلی بسیار شدید و اغراق گونه دیده می شوند. در این بیماری فرد دچار علائم زیر می شود:
- بی خوابی
- صحبت کردن سریع
- تفکراتی پرخطر
- رفتارهایی پرتنش
- و….
این افراد زمانی که در فاز افسردگی قرار دارند بسیار روحیه ای حساس و شکننده خواهند داشت و با تغییر فاز به فاز شیدایی به صورت کاملاً غیرطبیعی شاد و سرمست می شوند. هر چند روش ثابت شده ای را نمی توان به منظور درمان اختلال دو قطبی در پیش گرفت.
اما به کمک داروهای شیمیایی، داروهای افسردگی و… امکان جلوگیری از پیشرفت بیماری وجود خواهد داشت. برای همین اقدام به موقع می تواند بسیار در کنترل روند بیماری موثر واقع شود.
چگونه اختلالات شخصیتی را تشخیص دهیم؟
به منظور تشخیص اختلالات شخصیتی نیاز به داشتن دانش و تخصص در این رابطه است. چرا که باید بسیار دقیق رفتار و علائم فرد مورد بررسی قرار گیرند. برای همین این کار از عهده یک فرد عادی خارج است. همان طور که در این مطلب به آن اشاره شد این بیماری ها دارای علائمی شبیه به هم هستند و برای همین جهت تشخیص و درمان آن ها باید به پزشک و روانشناس مربوطه مراجعه شود.
علاوه بر آن این نکته را نیز باید عنوان کنیم که هر فردی ممکن است گاهی پر از خشم و گاهی در آرامش کامل باشد. افراد درونگرا نیز شاید زمانی برونگرا باشند و بالعکس. برای همین نمی توان صرفاً از روی چنین نشانه هایی یک فرد را دارای اختلال شخصیتی دانست. پس حتماً در صورت نیاز باید به یک پزشک متخصص مراجعه شود.
سایت فرادرس، مقالات و آموزش‌های متنوعی را در موضوع «اختلالات روانی» منتشر شده است. برای مطالعه مقاله با موضوع اختلالات روانی، به لینک زیر مراجعه نمایید.
