گفتگو با باربد بابایی مجری و بازیگر : از حاشیه های زرد فراری هستم
باربد بابایی، بازیگر و مجری، متولد بیست شهریور هزار و سیصد و پنجاه و هفت، فارغ التحصیل رشته مترجمی زبان، از سال هفتاد و هفت وارد فضای هنری و تئاتر شد و با اجرای یک برنامه با موضوع موسیقی به شهرت رسید، بعد از آن در سریال «روزهای به یادماندنی» و فیلم «بی خوابی اسب ها» به هنرنمایی پرداخت، با مجری موفق برنامه پرمخاطب «شب کوک» به بهانه روز تولدش گفتگویی صمیمی داشته ایم که با هم می خوانیم.
گفتگو: عباسعلی اسکتی
عکاس: نادیا حسنی
*چرا از اینهمه فعالیت هنری «اجرا» را انتخاب کرده اید؟
من سال هفتاد و هشت با بازیگری شروع کردم، سال هشتاد و یک پیشنهاد اجرا داشتم که خیلی هم دوست نداشتم وارد این حوزه شوم ولی قبول کردم و بعد دیدم که در این فضا می توانم موفق تر باشم، برای همین وارد اجرا شدم و ادامه دادم.
*رسیدن به تلویزیون و دیده شدن چه المان هایی می خواهد؟
ورود به تلویزیون خیلی سخت است به این دلیل که با توجه به سلیقه یک تهیه کننده یا یک مدیر آدم ها وارد می شوند ولی چیزی که کاملا واضح است این است که کسی اگر استعداد داشته باشد و بتواند خودش را خوب نشان بدهد می ماند و خیلی سریع آدم ها، مدیرها و تهیه کننده ها جذب او می شوند، نمی شود گفت المان خاصی می خواهد و بیشتر فکر می کنم رابطه می خواهد.
*موافقید تلویزیون با ریزش مخاطب مواجه شده است؟
بله با ریزش مخاطب موافق هستم.
*و برای بازگشت این مخاطب چه باید کند؟
برای جذب مخاطب باید به جای اینکه بازیگرها را برای برنامه هایش انتخاب کند که لطمه بزرگی به برنامه سازی است نیاز مخاطب را براساس اتفاقات امروز اجتماعی فرهنگی رصد و کمی هم از خط قرمزهایش کوتاه بیاید، مثلا یکی از موارد موسیقی است، در تلویزیون موسیقی دیده نمی شود و موسیقی جزو نکاتی است که با آن خیلی خوب می شود مخاطب را جذب کرد. سریال هایی که قدیم ساخته می شد محتوای خوبی داشت و هزینه برای سریال سازی خوب بود. تلویزیون باید در این رقابت رسانه ای نقطه های تاریکی که مخاطب به سمت ماهواره می رود را پوشش دهد و بتواند از آن نقاط استفاده کند.
*برنامه سازی در تلویزیون بیشتر با چه معیارهایی صورت می گیرد؟
به نظر من سلیقه ای است، سلیقه مدیران معیارهای رصد و آنالیز جامعه نیست. الان چند سال می شود که به کپی کاری رو آورده اند که این البته اشکالی ندارد ولی نمی آیند بر اساس نیاز مخاطب کار کنند.
*چه مقدار از اجرا شامل دانش و آگاهی و چقدر مهارت های فردی می شود؟
بستگی به حوزه شما دارد، مثلا در حوزه اجتماعی، ورزشی، موسیقی، سینمایی، دانش و آگاهی خیلی موثر است، یعنی قطع به یقین کسی که دارد ورزشی اجرا می کند باید یک اشراف کامل به این موضوع داشته باشد، همین طور کسی که در حوزه سینمایی فعالیت می کند. مهارت های فردی در واقع فنداسیون کار است. اول باید مهارت های اجرا وجود داشته باشد که بعد با دانش و آگاهی تلفیق شود و یک اجرای مناسب اتفاق بیفتد.
*سختی های یک اجرا؟
سختی های اجرا به نظر من در حوزه نمایش حتی بیشتر از بازیگری است. درست است که شما در بازیگری باید خلق شخصیت کنید ولی برای این کار زمان دارید ولی در اجرا در کسری از ثانیه باید تصمیم بگیرید چه بگویید و گفته شما از لحاظ ادبیاتی و حسی چقدر خوب باشد. این اتفاق باعث می شود کار را سخت کند. اجرا اصلا اکتسابی نیست و بیشتر ذاتی است و در کنار تجربه هایی که به دست می آورید آن اتفاق خوب می افتد.
*و شیرینی های آن؟
شیرینی آن هم این است که شما می توانید مستقیم با مخاطب حرف دلتان را بزنید، بازیگر نمی تواند این کار را بکند چون باید نقش را خلق کند ولی مجری می تواند از درددل ها، حرف ها و اعتراض هایش با مخاطب رودررو صحبت کند.
*چه توصیه ای برای علاقه مندان به «اجرا» دارید؟
گفتم که اجرا اکتسابی نیست و کسی نمی تواند با دوره دیدن مجری خوبی شود، اجرا یک چیز ذاتی است، به نظر من مجری خوب باید بداهه سرای خوبی باشد. باید طناز خوبی باشد، باید حاضر جواب باشد و به موقع بتواند مسائل را جمع بندی کند. باید ریتم را بشناسد، باید زبان بدن و کلام او درست باشد، ادبیاتش قوی باشد. توصیه من به کسی که دوست دارد وارد اجرا شود این است که یک دوره تئاتر کار کند چون خیلی از فاکتورهایی که در تئاتر آموزش داده می شود می تواند به یک مجری خیلی زیاد کمک کند.
*پربیننده شدن «شب کوک» چقدر شما را برای تولید فصل بعد برنامه به تکاپو انداخت؟
خیلی زیاد، من برای شب کوک یک خواب چندین و چند ساله دیده بودم، در فصل های بعد اتفاقات خوبی می افتاد، فکرهای بزرگی برای آن کرده بودم. علاوه بر داورانی که داشتیم می خواستم داورهای دیگری اضافه کنم اما متاسفانه برنامه متوقف شد که لطمه روحی زیادی به من و تیمی که داشتم زد. بستر خوبی برای جوان ها و استعدادشان بود که از بین رفت. من متاسفم که این اتفاق افتاد و دلیل منطقی هم پشت آن نبود. سنگ پرانی کردند و سلیقه ای جلوی آن را گرفتند که امیدوارم دوباره روزی بتوانیم این کار را انجام بدهیم.
*شرایط مافیایی چقدر در رسانه ملی وجود دارد؟
نمی شود گفت شرایط مافیایی، بحث سلیقه ای بودن مدیران است. من شرایط مافیایی را به شکل دیگری تعریف می کنم، به نظر من یک سری تهیه کننده وارد رسانه شده اند که اصلا تهیه کننده نیستند و کاسب هستند و اصلا جان هنر و فضای هنری برای آنها مهم نیست، فقط پول در آوردن برای آنها مهم است و این بزرگترین لطمه ای است که رسانه می خورد.
*خوش چهره بودن چقدر در دیده شدن تاثیر دارد؟
به نظر من خیلی تاثیر ندارد، شاید از صد در صد بیست درصد، شاید ما خیلی مجری هایی داریم که به آن خوش چهره ای که منظور شما است نباشند ولی اینقدر اجراهای آنها ناب و جذاب است که شما لذت می بردید. به نظر من چهره در بازیگری نسبت به اجرا تاثیر بیشتری دارد.
*شما جزو خوش چهره ها هستید؟
این لطف شما است و من نمی توانم بگویم بله یا خیر، شاید مردم این محبت را به من داشته اند ولی خودم نمی دانم که هستم یا نیستم.
*موسیقی کجای زندگی شما قرار دارد؟
موسیقی همه جای زندگی من است، در واقع موسیقی برای همه مخاطبین یک هنر عجیب غریب و تاثیرگذار است، هنر اول و برای من واقعا همه چیز است، من عاشقانه و بی نظیر موسیقی را دوست دارم و لحظه به لحظه در زندگی من جریان دارد.
*خواننده محبوب هم دارید؟
خواننده محبوب ندارم، من آهنگ محبوب زیاد دارم، برای من خیلی فرقی نمی کند خواننده چه کسی باشد، آهنگ خوب را بیشتر می پسندم ولی خواننده هایی که از دستگاه های موسیقی سنتی خودمان بیشتر استفاده می کنند و خواننده هایی که صدای بم دارند بیشتر مورد پسند من هستند.
*کانالتان در تلگرام توسط خودتان اداره می شود؟
این کانال را من زمان شب کوک راه اندازی کرده ام که یک مدت ادمین داشت و بعد خودم در دست گرفتم، بعد از فیلتر شدن تلگرام دیگر تمایل نداشتم آنجا فعالیتی کنم، تمام کارهایی که می خواستم آنجا انجام بدهم را در اینستاگرام می شود انجام داد.
*ازدواج چقدر برای هنرمندان سخت تر از مردم عادی است؟
خیلی، شاید برای همسر هنرمند سخت تر است چون هنرمند به هر حال یک شلختگی زمانی دارد، خیلی وقت ها در اختیار زندگی خودش نیست، خیلی وقتها در اختیار کار خودش است و همسر هنرمندان بیشتر اذیت می شوند تا خود هنرمند. به نظر من برای یک هنرمند یک ازدواج موفق می تواند باعث پیشرفت باشد.
*دوست دارید فرزندانتان (آیلین و شایلین) هم در این حیطه فعالیت کنند؟
اختیار دست خودشان است چون ما نمی توانیم تعیین تکلیف کنیم، دوست دارم که در حوزه هنر و در حوزه موسیقی نوازنده های خوبی شوند ولی اینکه خودشان بخواهند چه اتفاقی را رقم بزنند و تعیین کنند به عهده خودشان است، هر چه خودشان دوست داشته باشند طبیعتا من هم دوست دارم.
*دختر دوقلو داشتن سخت است؟
سختی داشتن دو قول بیشتر برای مادر است. قطعا همسر من بیشتر سختی کشیده است، من معطوف کار بوده ام و ایشان در خانه بوده است. سختی هایی دارد ولی به نظر من شیرینی های آن بیشتر از سختی هایش است.
*هیچ وقت از همسرتان در فضای مجازی عکسی منتشر نشده و به تازگی عکسی از دخترهای دوقلویتان منتشر کرده اید که بازتاب های زیادی داشت، علت خاصی دارد؟
بله دلیل آن همان فرار از حاشیه است چون فضای مجازی فضای سالمی نیست. ما خیلی وقت ها نمی دانیم پشت این آی دی که کامنت می گذارد چه آدمی نشسته است. آدم خوبی است یا بد، خالص است یا عقده ای، به خاطر همین اصلا دلم نمی خواهد زندگی ام درگیر حاشیه و ترکش های فضای مجازی شود. طبق توافق خانواگی و تصمیمات درون گروهی تصمیم بر این بود که هیچ وقت این اتفاق نیفتد. ساحل آرامش زندگی در آن فضای حقیقی باشد و وارد فضای مجازی نشود. راجع به بچه ها هم خودم با خودم قرارگذاشته بودم که تولد هجده سالگی شان عکسی با هم داشته باشیم، در همین حد است و قرار نیست از غذا خوردن و بیرون رفتن عکس و استوری بگذاریم، مردم باید پیگیر کارهای هنری من باشند نه زندگی خصوصی من.
*به بازیگری فکر نمی کنید؟
من با بازیگری شروع کرده ام و لابه لای اجرا تئاتر و تله فیلم و سریال هم بازی کرده ام. بازیگری زمانی برای من جذاب است که نقشی باشد که بتوانم خوب کار کنم و آن را خوب در بیاورم، فیلمنامه خوب باشد.
*به خوانندگی چطور؟
الان نه ولی شاید یک روزی به آن فکر کنم.
*اگر شرایط مهاجرت فراهم شود ایران را ترک می کنید؟
شرایط مهاجرات سالهاست برای من مهیا است ولی بدون شعار هیچ وقت این کار را نخواهم کرد به خاطر اینکه سال ها در این کشور زحمت کشیده ام و اگر اعتبار و ارزش و عزت و احترامی دارم هیمن جا است. فکر می کنم که همین جا بهتر می شود پول در آورد و کنار همین مردم بهتر زندگی کرد. با همه مشکلاتی که وجود دارد این خاک چیزهایی دارد که نمی شود آن را ترک کرد. من آدم مهاجرت نیستم، شاید برای زندگی بچه هایم یک جا به جایی بزنم ولی قطعا زندگی و کار من در ایران خواهد بود.
*نظریات مخاطبانتان چقدر برایتان اهمیت دارد؟
نظرهای منطقی را چه منفی باشد و چه مثبت حتما مدنظر قرار می دهم ولی اگر روی عقده یا از روی کینه باشد برای من خیلی مهم نیست.
*اتفاقی افتاده که دوست نداشته باشید چهره مشهوری باشید؟
نه، شهرت دوست داشتنی است ولی وقتی با خانواده و فضاهای خصوصی در یک فضای عمومی قرار می گیرم خیلی دوست دارم لحظات راحت و آرامشی را داشته باشم. شهرت به هر حال تبعاتی دارد که در عین دوست داشتن باید تحمل کرد، شهرت من را خیلی اذیت نمی کند.
*علاقه مندی ها و تفریحات شما؟
مسافرت را خیلی زیاد دوست دارم، فیلم دیدن، گوش کردن موسیقی و ساز زدن که جزو تفریحات همیشگی من است.
*شما هنرمند کم حاشیه ای هستید، حاشیه را دوست ندارید؟
حاشیه به شرط اینکه لطمه به کسی نزند، حاشیه به شرط اینکه به هر طریق و طرقی آدم بیشتر دیده شود خوب نیست، حاشیه در نوع شیک و مثبت آن خوب است ولی اگه قرار باشد آدم دست و پا بزند تا بیشتر دیده شود را اصلا دوست ندارم.
*این دوری از حاشیه تعمدی است؟
بله تعمدی است. از حاشیه بدم نمی آید ولی حاشیه ای که ضرری به کسی نزند، از حاشیه های زرد فراری هستم.
*آخرین فیلم و کتاب خوبی که خوانده و دیده اید را معرفی می کنید؟
آخرین فیلمی که دیده ام سریال خانه کاغذی بود که خیلی دوست داشتم، من بیشتر کتاب صوتی گوش می دهم و به یاد گذشته شازده کوچولو را گوش کردم و همچنین رمان شوهر آهو خانوم که جزو کارهای قدیمی و خوب است. کتاب های آقای محمود دولت آبادی را هم خیلی دوست دارم و چند وقت پیش مسخ کافکا را دوباره خواندم که خیلی کتاب خوبی است.
*غیر از اجرا چه فعالیت دیگری دارید؟
تهیه کننده موسیقی و کنسرت می گذارم. آلبوم تولید می کنم که الان با توجه به شرایط کرونایی این کارها را نمی شود کرد ولی هر از چند گاهی در حوزه بیزینسی هم فعالیت دارم.
*غیر از اجرا چه هنری را دوست دارید که نمی توانید انجام بدهید؟
خیلی نقاشی را دوست دارم اما آدم بسیار ناتوانی در نقاشی هستم. در موسیقی یک کارهایی بلد هستم ولی نقاشی را خیلی دوست دارم که متاسفانه بلد نیستم.
*زندگی را چه رنگی می بینید و خط قرمزهای شما چیست؟
زندگی به نظر من آبی فیروزه ای است و خط قرمزهای من زندگی خصوصی، بدقولی و بی نظمی که خیلی من را عصبانی می کند.
*چند شخصیت که دوست دارید از نزدیک ببینید؟
یکی پائولو کوئلیو، یکی ولادیمیر پوتین و یکی هم آندره بوچلی.
*دوست داشتید کجا و با چه شغلی متولد می شدید؟
بدون حرف کلیشه ای ایران و همین شد که دوست دارم.
*ویژگی های خاص باربد بابایی چیست؟
شاید بتوانم بگویم در کارهای شخصی ام خیلی آدم منظم و مرتبی هستم و نظم کاری برای من مهم است.
*دوستان صمیمی شما بیشتر هنری هستند؟
دوستان خیلی صمیمی من که مثل برادر هستند، برادران دمیرچی هستند که هم مدیربرنامه و هم شریک های من هستند، رفیق های من هستند و در میان بچه های هنر با امیر غفارمنش خیلی رفیق هستم که رابطه خانوادگی هم داریم، با مهدی یغمایی و فریدون آسرایی هم خیلی رفیق هستم.
*چقدر به ماندگاری فکر می کنید؟
ماندگاری خیلی فاکتورهای خاصی می خواهد و به نظر من مهمترین رمز ماندگاری برای یک هنرمند داشتن اندیشه و مانیفست فکری خوب و خاص است، هنرمند با هنرش خیلی ماندگار نمی شود بلکه با نوع اندیشه و تفکرش است که ماندگار می شود.
*بازیگری داریم که ماندگار شود؟
اکثرشان در قید حیات نیستند، استاد انتظامی، استاد کشاورز، استاد پرویز فنی زاده، زنده یاد اکبر مشکین، زنده یاد خسرو شکیبایی، اینها بازیگران ماندگاری هستند و در نسل جوان باید دید در آینده چه می شود، به نظر من قصه هنر خیلی به بیزینس نزدیک شده و خیلی جان هنر و اندیشه و تفکر در آن جریان ندارد.
*شما سلبریتی هستید؟
نه فکر نمی کنم، در ایران یک تعریف اشتباه برای سلبریتی اتفاق افتاده و اینقدر این تعریف اشتباه بوده که تصور مردم و مخاطب از کلمه سلبریتی اشتباه جا افتاده که یعنی آدمهای مغرور دماغ سربالای مرفه بی درد بی دانش بی عقل که فقط مشهور شده اند، من آدمی هستم که علاقه مند به کار هنری است و بیست و دو سال از روزهای جوانی اش را برای این کار گذاشته، هر کاری هم کرده ام با عشق تلاش کرده ام پیام محبت آمیز خودم را به مخاطب برسانم، خدا را شکر همیشه هم جواب داده است، من یک هنرمند هستم که کماکان بدون هیچ حاشیه ای دارم شاگردی می کنم.
*هنرمند روی جامعه چقدر تاثیر دارند؟
به شدت تاثیر دارد، برمی گردم به چند سوال قبلی که هنرمند با تفکر و اندیشه اش می تواند کار خوب و ماندگار کند و می تواند یک تاثیر خوب بر جامعه بذارد. یکی از معظلات امروز ما این است که بعضی از رفقای هنرمند ما بدون دانش و آگاهی راجع به مسائل مختلفی که در آن حوزه ها سواد ندارند اظهار نظرهای قطعی می کنند و این در ذهن مخاطب تشویش ایجاد می کند، این هنرمندان یک سری دنبال کننده دارند و باعث می شوند با یک سری پیام غلط ذهن خیلی ها به هم بریزد، هنرمند باید خیلی با مراقبت و مواظبت نظرش را راجع به چیزی بگوید و اگر سواد آن را ندارد اصلا نظر ندهد و اصلا راجع به آن حرف نزند، حتی اگر به عنوان یک شهروند هم می خواهد نظر بدهد باید خیلی مواظب باشد.
*برعکس آن، جامعه چقدر روی هنرمند تاثیرگذار است؟
برعکس آن هم که به شدت زیاد است، اصلا ما از جامعه تاثیر می گیریم و می توانیم جلوی دوربین آینه باشیم و آن را پس بدهیم.
*در رابطه با فعالیت در زمینه موسیقی و دفترتان در هامبورگ صحبت می کنید؟
سال های متمادی با شریک های خوبم در آلمان کنسرت های خارج از کشور گذاشته ایم که خدا را شکر خیلی هم مورد پسند بود و استقبال خوبی انجام شد، از سال گذشته که یک مقدار معطوف کارهای رسانه ای خودم شدم این کارها منتهی شد به امسال که کرونا آمد و حالاحالاها نمی شود کاری انجام داد. دوستان خوب من در اروپا هستند و هر وقت شرایط مساعد شد دوباره حرکتی را ایجاد می کنیم.
*آرمان شهر شما در دنیای هنر چیست؟
جایی است که آدمها با هم نجنگند و زیر آب هم را نزنند، مدیرانی بیایند که هنر و فرهنگ برای آنها دغدغه باشد، دوست دارم فضایی ایجاد شود که هیچ پیشکسوتی مشکل مالی نداشته باشد تنهایی نکشد، به داد آنها برسیم.
*چیزی که از خودتان انتظار داشتید امروز باشید، هستید؟
آن چیزی که من باید تلاش می کردم تلاش کرده ام ولی همیشه در کار شما نقش اول را ندارید، تصمیم گیری مدیران و فضایی که به شما داده می شود می تواند خیلی موثر باشد. ساخت فصل بعد شب کوک جزو تارگتهای من است و امیدوارم بتوانم در موسیقی آن چیزی را که بلد هستم انجام بدهم و کمک بزرگی به جامعه موسیقی شود، به نظر من هنوز خیلی راه مانده است.
