آرایه سجع چه تفاوتی با آرایه جناس دارد؟

سجع یکی از آرایه‌ های ادبی است که برای خوش‌آوا کردن به کار می‌رود. این آرایه ادبی در دو سطح کلمه و جمله ظهور می‌کند. سجع میان دو یا چند کلمه، سه نوع متفاوت دارد: سجع متوازی، سجع متوازن و سجع مطرف. سجع در جمله به دو نوع موازنه و ترصیع تقسیم می‌شود.

تفاوت آرایه سجع با آرایه جناس

در این باره باید بگوییم که سجع و جناس، شباهت‌هایی با یکدیگر دارند؛ ولی در کل دو صنعت ادبی متفاوت هستند. شباهت سجع با جناس در این است که هر دو برای خوش‌آوا کردن جملات و ابیات به کار می‌روند و جزو صنعت‌های ادبی لفظی محسوب می‌شوند.

تفاوت سجع با جناس در تعریف سجع و جناس پنهان است:

• به کلماتی که از نظر لفظی از یک جنس هستند، تا اندازه‌ای که انسان آن‌ها را یکی می‌پندارند، جناس می‌گویند؛ مانند خوار و خار
• به کلماتی که چند حرف آخرشان مشترک است و هم‌وزن هستند، سجع می‌گویند؛ مانند: شکست و بست.

پس کلماتی که با یکدیگر یک جناس را می‌سازند از نظر ظاهری تفاوت بسیار کوچکی دارند و حتی در بسیاری موارد به یک شکل نوشته می‌شوند، ولی معنای متفاوتی دارند؛ نظیر شیر (حیوان) و شیر (خوراکی).

اما کلماتی که با یکدیگر یک سجع را تشکیل می‌دهند، از نظر ظاهری تفاوت‌های فاحشی دارند؛ نظیر ستایش و نیایش.