بورس چیست و با فرابورس چه تفاوتی دارد؟ | بورس بهتر است یا فرابورس؟
جدول یاب: فرابورس، مشابه بورس اوراق بهادار تهران، بازاری برای معامله اوراق بهادار است که البته نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده تری برای پذیرش شرکت ها است و انواع متنوعی از اوراق بهادار با روش های مختلف در این بازار قابل معامله هستند. همچنین از نظر مقررات معاملاتی نیز تفاوت های اندکی بین این بازار با بورس تهران وجود دارد. شرکتهایی که شرایط لازم برای ورود به بورس تهران را نداشته باشند، می توانند با سهولت بیشتری به فرابورس وارد شوند. البته این بازار نیز کاملا تحت نظارت و استاندارد است ولی شرایط آن از بورس تهران ساده تر است.
۱۱ میلیون نفر از هموطنان، کد بورس دارند و در آخرین عرضه اولیه، ۵۵۰ هزار نفر شرکت کردند که نشان می دهد، شمار مشتاقان بورس بازی در ایران، روند صعودی پیدا کرده است. استقلال و پرسپولیس و «ایران مال» هم مثل سهام عدالت ، وارد بورس شود، تعداد بورس بازان ایرانی به مراتب بیش از تعداد کنونی خواهد شد.
بازار بورس
بازار بورس، به دو بازار اول و دوم تقسیم میشود. اگر شرکتی در بازار دوم، عملکرد خوبی نداشته باشد، یعنی صورتهای مالی مبهم، گنگ، مجهول، انتشار اطلاعات خارج از زمان بندی عرف بازار و اطلاع رسانی ضعیف و شفافیت مالی نامنظم داشته باشد، به بازار دوم میرود.
اما اگر شرکتی در بازار دوم بورس، عملکرد مطلوبی از خود نشان دهد و شفافیت مالی بالا ارائه کند، به بازار اول برمیگردد. شرکتهای بازار اول، معمولا در واچینگ لیست سهامداران بوده و تحلیل صورتهای مالی با توجه به اینکه به واقعیت کارکردی شرکت نزدیکتر است، آسانتر خواهد بود.
نحوه انجام معامله در بورس و فرابورس
نحوه انجام معامله در بازار بورس و فرابورس، برای شما سهامدار، چه حقیقی یا حقوقی، فرقی ندارد. شما باید کد سهامداری از یکی از کارگزاری های ۱۰۶ گانه در ۳۱ استان کشور دریافت کرده و پس از ثبت اطلاعات هویتی خود در سامانه سجام، این کد را پس از تکمیل فرمهایی با ارائه رونوشت کارت ملی، دریافت کنید. شرکتهای فرابورس اینجاست.
پس از دریافت کد بورس، ضوابط معاملات آنلاین را در قالب فرمی، مطالعه و امضا کرده تا با ارائه یک نشانی پست الکترونیک معتبر، کد کاربری و رمز عبور و شیوه فعالیت در سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری خود را دریافت کنید. با داشتن کد کاربری و رمز عبور، قادرید تا هر زمان، وارد پروفایل خود شما و در ساعات معاملاتی (۹تا ۱۲:۳۰) نسبت به خرید و فروش سهام در بازار بورس و فرابورس اقدام کنید.
کارگزاران، نماینده و واسطه سازمان بورس با شما هستند و نسبت به خرید و فروش شما، کارمزدی دریافت میکنند. کارگزاران بورسی و فرابورسی، موظف هستند که قوانین بورس را رعایت کنند. مثلا اگر شما سهمی را در بازار بورس خریداری کردید و بیش از موجودی ریالی شما، خرید انجام شد، هزینه مربوطه از شما اخذ شود.
شرکتهای کارگزاری فرابورس
این شرکتها هم مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار داشته و عضو کانون کارگزاران میباشند. انتخاب بهترین کارگزار فرابورس هم با توجه به معیارهای خوش نامی، ارتباط و تعامل خوب با سهامداران و تکریم ارباب رجوع و مشتری مداری صورت میگیرد.
بازار بورس بهتر است یا فرابورس؟
همانطور که گفتیم، شفافیت صورتهای مالی و اطلاع رسانی شرکتها و انسجام گزارشات مالی در شرکتهای فعال در بازار بورس و برگزاری دقیق و منظم مجامع در شرکتهای بازار اول بورس، بهتر از شرکتهای فرابورسی در ردههای مختلف است. اما همه اینها دلیل نمی شود که ما صدها شرکت فعال در بازار فرابورس را نادیده بگیریم.
چرا که همین شرکتهای فرابورسی، با تغییر اوضاع و تنظیم بهتر صورتهای مالی و افزایش سودآوری، بستر لازم برای ارتقا رتبه و جایگاه در بازار سرمایه ایران را بدست میآورند و به بازار اول بورس میروند. سهمی که از فرابورس به بازار اول بورس راه پیدا میکند، قیمت و جایگاه سهم و برندینگ شرکت ارتقا یافته و شمار سهامدارانش، افزایش نسبی خواهد یافت.
اما شما برای خرید و فروش سهام در بازار بورس یا فرابورس، باید با توجه به فاکتور سود آتی، چشم اندازی که برای سبد خود در نظر گرفتهاید، گروه و صنعتی که روی آن فعال هستید، بررسی صورتهای مالی، تحلیل روانشناسی بازار و بررسی تابلو هر نماد در بازار بورس و فرابورس، نسبت به انتخاب سهم از یکی از این دو بازار، اقدام و پرتفولیو (سبد سهام) خود را طراحی کنید.
توصیه میکنیم که حتی المقدرو، نه تمامی سهام پرتفو خود را از شرکت های بورسی انتخاب کنید، نه تمام آنها را از شرکتهای فرابورسی. توازن و تعادل و تناسب، همانطور که در طراحی استایل و لباس اهمیت دارد، در طراحی سبد سهام نیز مهم است. بهتر است، ترکیبی از سهام عالی در بازار بورس و فرابورس با چشم انداز طلایی در نگاه میان مدت و بلند مدت باشد.
برخی از شرکتهای فرابورسی، با اعمال تغییرات بنیادین، شرایط بازگشت با بازار اول بورس را در آینده نه چندان دور دارند و این شم و اشراف اطلاعاتی شما است که تعیین کننده انتخاب و شکار این سهام در کف قیمت و دریافت سودهای شیرینی در بلند مدت است.
مقایسه شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس
حداقل سرمایه ثبت شده شرکت
- تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۱ هزار میلیارد ریال
- تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۵۰۰ میلیارد ریال
- بازار دوم بورس: ۲۰۰ میلیارد ریال
- بازار اول فرابورس: ۱۰ میلیارد ریال
- بازار دوم فرابورس: ۱ میلیارد ریال
حداقل سهام شناور
- تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۲۰ درصد
- تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۱۵ درصد
- تابلوی بازار دوم بورس: ۱۰ درصد
- بازار اول فرابورس: ۱۰ درصد
- بازار دوم فرابورس: ۵ درصد
حداقل تعداد سهامداران در بازار بورس و بازار فرابورس
- در تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۱۰۰۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی
- در تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۷۵۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی
- در بازار دوم بورس: ۲۵۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی
- در بازار اول فرابورس: ۲۰۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی
- در بازار دوم فرابورس: حداقلی تعیین نشده است.
حداقل سابقه فعالیت مرتبط با شرکت در صنعت مربوطه
- در تابلوی اصلی بازار اول بورس: حداقل ۳ سال فعالیت داشته باشد.
- در تابلوی فرعی بازار اول بورس: حداقل ۳ سال فعالیت داشته باشد.
- در بازار دوم بورس: حداقل ۲ سال فعالیت داشته باشد.
- در بازار اول فرابورس: حداقل ۲ سال از زمان بهره برداری یا ارائه خدمات گذشته باشد.
- در بازار دوم فرابورس: حداقل ۱ سال از تاسیس آن سپری شده باشد.
زبان انباشه
- شرکت های تابلوی اصلی بازار اول بورس: زیان انباشته نداشته باشد
- شرکت های تابلوی فرعی بازار اول بورس: زبان انباشته نداشته باشد
- شرکت های بازار دوم بورس: زبان انباشته نداشته باشد
- شرکت های بازار اول فرابورس: زبان انباشته نداشته باشد
- شرکت های بازار دوم فرابورس: برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از شمول زیان انباشته ارائه کند.
نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی ها
- نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۳۰ درصد
- نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۲۰ درصد
- نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در تابلوی بازار دوم بورس: ۱۵ درصد
- نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در بازار اول بورس: ۱۵ درصد
- نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در بازار دوم بورس: حدی مشخص نشده است.
سودآوری شرکت
- سودآوری شرکت های تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۳ دوره منتهی به پذیرش، سودآور باشد
- سودآوری شرکتهای تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۲ دوره منتهی به پذیرش، سودآور باشد
- سوداوری شرکتهای بازار دوم بورس: ۱ دوره منتهی به پذیرش، سودآور باشد
- سودآوری شرکت های بازار اول فرابورس: ۱ دوره منتهی به پذیرش، سودآور باشد
- سودآوری شرکتهای بازار دوم فرابورس: حدی تعیین نشده است.