تغییر ساعت در بهار و پاییز چه اثرات بدی به دنبال دارد؟
هر سال در فروردین‌ماه، ساعت‌ها یک ساعت به جلو کشیده می‌شود که این همان طرح صرفه‌جویی در زمان نور روز (Daylight Saving Time) است که در اغلب کشورهای جهان نیز اجرا می‌شود. این تغییر ساعت رسمی کشور در اول بهار و برگشت آن در اوایل پاییز دارای اثرات خوب و بدی است که ما در اینجا به چند مورد آن اشاره می‌کنیم.
طرح جلو کشیدن ساعت در اول بهار و برگشت آن در پاییز طبق مطالعات انجام شده ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در سلامت ما شود؛ مثل افزایش احتمال حمله‌ی قلبی، افزایش احتمال تصادف خودروها در روزهای اول، افزایش احتمال آسیب‌های شغلی و… یا ممکن است فوایدی داشته باشد مانند سلامت چشم‌ها به دلیل استفاده از نور طبیعی بیشتر، افزایش زمان برای فعالیت بدنی، دریافت ویتامین D بیشتر و…
مضرات جلو کشیدن ساعات در فصل بهار
۱- افزایش خطر حمله‌ی قلبی
بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که DST یا همان طرح جلو کشیدن ساعت در بهار به‌منظور صرفه‌جویی در زمان نور روز با افزایش حملات قلبی همراه است. در یک مطالعه نشان داده شد که در اولین دوشنبه‌ی پس از طرح تغییر ساعت در گروهی از بیمارستان‌های میشیگان، تعداد حملات قلبی ۲۴ درصد افزایش یافت. به طور کلی طبق مطالعات دانشگاه میشیگان، دوشنبه‌ها (اولین روز کاری هفته) آمار سکته‌های قلبی بالاتر از روزهای دیگر هفته است که محققان معتقدند استرس شروع هفته کاری جدید و تغییر در چرخه خواب و بیداری دلیل آن است؛ اما تغییر ساعت باعث بدتر شدن اوضاع هم می‌شود. جالب اینجاست که سه‌شنبه پس از پایان این طرح با کاهش ۲۱ درصدی بیماران همراه بود!
در واقع تغییر ساعت بدن می‌تواند چرخه خواب و بیداری را مختل کند که آن هم موجب اختلال در سیستم عصبی می‌شود. این تغییرات بدن را تحت فشار بیشتری قرار می‌دهد و می‌تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد.
۲- از دست دادن قرار ملاقات
یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که درصد قرار ملاقات پزشکی از دست رفته به دنبال طرح جلو کشیدن ساعت‌ها افزایش یافته است؛ اما مانند آنچه در مورد خطر حمله قلبی نیز ذکر شد، قرار ملاقات از دست رفته در پاییز، حداقل به طور موقت، کاهش یافت.
۳- احتمال افزایش تصادف خودروها در روزهای اول
یکی دیگر از مطالعات انجام شده در این زمینه که نتایج ضد و نقیضی دارد، حوادث رانندگی است. در سال ۲۰۰۱، یک مطالعه آمریکایی نشان داد که در روز دوشنبه پس از تغییر ساعت به جلو، تصادفات رانندگی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داشت. مطالعه‌ای دیگر در نیوزیلند که در سال ۲۰۱۸ انجام شد نیز این نتایج را تکرار کرد به طوری که مشخص شد تعداد تصادفات جاده‌ای در اولین روز طرح جلو کشیدن ساعت‌ها ۱۶ درصد افزایش یافت. در مقابل، یک مطالعه سوئدی نشان داد که تغییر ساعات هیچ تأثیر مهمی در آن کشور نداشت.
البته در این مورد باید بدانیم که بعد از گذشت چند روز از این طرح به دلیل نور بیشتری که در اواخر روز در جاده وجود دارد، احتمال تصادفات کاهش پیدا می‌کند؛ به طوری که یک مطالعه نشان داد طرح صرفه جویی در زمان نور روز در طول سال باعث کاهش تلفات سرنشینان وسایل نقلیه موتوری به میزان ۱۹۵ نفر در سال می‌شود.
این مورد آن‌قدر پیچیده است که یک تحلیل در سال ۲۰۱۰ در مینه سوتا، ۱۰ مطالعه را نشان داد که طرح جلو کشیدن ساعت اثرات مثبتی بر ایمنی جاده‌ها دارد و ۶ مطالعه نشان داد که هم جلو کشیدن ساعت در بهار و هم عقب کشیدن آن در پاییز اثرات منفی داشت.
۳- افزایش صدمات و آسیب‌های شغلی
طبق یک مطالعه، آسیب‌های استخراج معدن از سال ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۶ در اولین روز کاری پس از تغییر ساعت در بهار با ۵٫۷ درصد صدمات بیشتر در محل کار و ۶۸ درصد افزایش غیبت در روزهای کاری به دلیل آسیب‌دیدگی همراه بود. این نتایج نشان می‌دهد که بعد از جلو کشیدن ساعت در اول بهار، به دلیل کمبود خواب احتمال آسیب‌های شغلی بیشتری وجود دارد. با این حال، کاهش مشابهی در تغییر ساعت در پاییز مشاهده نشد.
۴- کاهش رضایت از زندگی و استفاده بیشتر از کلمه “خسته”!
هم در انگلیس و هم در آلمان، مطالعات نشان داده است که میزان رضایت از زندگی در هفته اول پس از تغییر ساعت در بهار کاهش می‌یابد. در ضمن، یک مطالعه‌ی تجزیه تحلیلی در فیس‌بوک به “احساساتی” که مردم به اشتراک می‌گذاشتند توجه کرد. در این مطالعه مشخص شد در روز دوشنبه پس از شروع طرح تغییر ساعت، استفاده از کلمه “خسته” ۲۵ درصد افزایش داشت. افزایش مشابهی هم برای کلمات “خواب‌آلود” و “کسل” مشاهده شد. میزان تکرار کلمه‌ی”خسته” تا پنجشنبه همان هفته به حالت عادی برگشت.
۵- افزایش احتمال اشتباه در تزریق انسولین
به نظر می‌رسد در این عصر با وجود تلفن‌های هوشمند و دستگاه‌های متصل که تغییرات ساعات در بهار و پاییز را در نظر می‌گیرند مانند گذشته مشکلی وجود نداشته باشد، اما این لزوماً درست نیست. در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۴ در مجله علم و فناوری دیابت، نشان داده شد که بیشتر پمپ‌های تجاری، GPS ندارند و فاقد مکانیسم تغییر زمان داخلی هستند؛ یعنی باید به صورت دستی تنظیم شوند و این تغییر ساعات ممکن است برای برخی از دیابتی‌ها ایجاد مشکل کند.
۶- افزایش احتمال ابتلا به افسردگی فصلی
برگشت ساعت‌ها به زمان استاندارد در فصل پاییز باعث کاهش یک ساعت از نور روز در بعدازظهر می‌شود که این تغییر ناگهانی می‌تواند منجر به بیماری روانی، از جمله اختلال دوقطبی و اختلال عاطفی فصلی (SAD) شود.
۷- افزایش احتمال سقط جنین در زنان تحت لقاح آزمایشگاهی
از دیگر مضرات تغییر ساعات در اوایل فصل بهار و پاییز می‌توان به افزایش سقط جنین اشاره کرد. بر اساس یک مطالعه، زنان تحت لقاح آزمایشگاهی در معرض خطر ابتلا به سقط جنین در هفته‌های بعد از تغییر ساعات طرح صرفه‌جویی نور قرار دارند. محققان دریافتند که اختلال در ساعت بدن به طور بالقوه بر باروری تأثیر می‌گذارد.
