خفاش ها چگونه از رادارشان استفاده می کنند؟
جدول یاب ، محمد سیمری : بیشتر خفاش ها فقط شب ها فعال هستند و برای پیدا کردن خوراک و غذا از مخفیگاه خود بیرون می آیند! صدها سال، انسانهایی که خفاش را می دیدند از خود می پرسیدند که راستی خفاش چگونه راه خود را تاریکی پیدا می کند؟ وقتی هیچ روشنایی نیست که دیدن را آسان تر کند، خفاش چگونه می تواند حشره ی در حال پرواز را بیابد و در جا آن را صید نماید؟
بسیاری از مردم گمان می کردند که خفاش ها چشمی فوق العاده تیزبین دارند و می توانند در روشنایی های غیر قابل تشخیص برای چشم انسان، اطراف خویش را ببینند! امروزه دانشمندان بر این باورند که قدرت جهت یابی خفاش، ارتباطی به چشم های این جانور ندارد! بلکه به گوش ها و اندام های صوتی خفاش مرتبط است.
در سال های ۱۷۸۰ میلادی تا ۱۷۸۹ میلادی یک جانورشناس ایتالیایی به نام اسپالانتسانی دست به یک آزمایش زد! او چشم چند خفاش را بست و سپس آن ها را در داخل اتاقی که سرتاسر آن را تارهای ابریشم کشیده بود، رها کرد. خفاش ها از میان این تارها به پرواز درآمدند و تماسی با آن ها نگرفتند! ولی وقتی گوش خفاش ها را بست، خفاش ها در لابه لای تارهای ابریشم گیر افتادند. اسپالانتسانی به این نتیجه رسید که خفاش ها برای پیدا کردن راه خود در تاریکی، از گوش هایشان استفاده می کنند! نه از چشم هایشان.
در سال ۱۹۲۰ میلادی یکی از دانشمندان اعلام کرد که خفاش ها پیام هایی می فرستند که گوش انسان، قدرت دریافت آن ها را ندارد! این گونه اصوات را علائم ماورای صوتی می نامند. در سال ۱۹۴۱ میلادی دو دانشمند دیگر تصمیم گرفتند با استفاده از یک ابزار الکترونیک جدید که می توانست علائم ماورای صوتی را دریافت نماید، به آزمایش هایی با خفاش ها بپردازند.
این ابزار یا دستگاه جدید نشان داد که خفاش ها جیغ های بسیار ریزی دارند و دائما در حال پرواز از لابه لای یک شبکه ی سیمی در تاریکی، جیغ می کشند! این دانشمندان وقتی دهان خفاش ها را بستند، خفاش ها به شدت هر چه تمام به دردسر افتادند! خفاش صدای جیغ مانند خود را به صورت علائم صوتی بسیار ریز، انتشار می دهد و این علائم نیز به هر آنچه در سر راه خفاش باشد، بر می خورند و به گوش خفاش باز می گردند! برگشت این علامت صوتی را “پژواک” می نامند. خفاش برای پیدا کردن محل اشیاء در تاریکی، از این پژواک ها کمک می گیرد.
دانشمندان این خاصیت خفاش را موقعیت یابی پژواکی می نامند! که چندان تفاوتی با کارکرد دستگاه های رادار امروزی ندارد.
