دیدن اموات در خواب به چه صورتی ممکن است ؟

اینکه مردگان تا چه مقدار می‌توانند به خواب بازماندگان خود بیایند، به آزاد بودن روح آن‌ها و ارتباط روحی ما با آن‌ها بستگی دارد. به همین جهت ممکن است مردگان به خواب برخی افراد بیایند و به خواب افراد دیگر نیایند، در عین حال نمی‌توان در این مسأله نظر قاطعی ارائه داد.

شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان از شیخ کفعمی در مصباح و محدّث فیض در خلاصه الأذکار فرموده است:«دیدم در بعضی کتب اصحاب امامیه که هر کسی خواسته باشد در خواب، یکی از پیامبران (ع) و امامان (ع) را یا یکی از نزدیکان و والدین خود را ببیند، سوره‌های شمس، لیل، قدر، کافرون، اخلاص و معوذتین (فلق و ناس) را بخواند، سپس صد مرتبه سوره توحید بخواند، سپس صد مرتبه صلوات بر پیامبر (ص) و آل او بفرستد، آن گاه با وضو و به جانب راست بخوابد، ان شاءالله خواهد دید هر که را اراده کرده باشد و با او تکلّم خواهد کرد.»

همچنین در نسخه‌های دیگر آمده است: این عمل را به جا آورد در هفت شب، بعد از آن که این دعا را بخواند: (ان شاالله خواهد دید هر که را اراده کرده باشد)؛

«اللّهمّ انت الحیّ الّذی لا یوصف و الایمان یُعرف منه، منک بدت الاشیاءُ و إلیک تعود، فما اقبل منها کنت ملجاهُ و منجاهُ و ما أدْبر منها لم یکن له ملجأٌ و لا ملجا منک إلاّ الیک فإسئلک بلا اله إلاّ أنت و أسئلک ببسم الله الرّحمن الرّحیم و بحقّ حبیبک محمدٍ (ص) سیّد النّبیین و بحقّ علیِّ خیر الوصیّین و بحقّ فاطمه سیّده نساء العالمین و بحقّ الحسن (ع) و الحسین (ع) اللّذین جعلت‌ها سیّدی شباب أهل الجنّه علیهم أجمعین السّلام أنْ تصلّی علی محمّدٍ و آل محمّد (ص) و أن ترینی میّتی (إمامی) فی الحال الّتی هو فی‌ها»

همچنین از امام کاظم علیه السلام روایت شده که روح اموات به بازماندگان سر می‌زند.

راه دیگر برای دیدن اموات در خواب این است که در وقت خواب به پهلوى راست بخوابد و سوره والشمس و اللیل و جهد (قل یا ایها الکافرون ) و توحید و معوذتین یعنى قل اعوذ برب الفلق و سوره قل اعوذ برب الناس را هر یک هفت مرتبه بخواند و بعد بگوید: (اللهم ارنى فى منامى کذا)

یعنى هر که را که خواهد ببیند نام برد بجاى کذا و بگوید: (اجعل لى امرى فرجا و مخرجا) و بخوابد هرگاه شب خواب دید فبها و الا در شب دیگرش باز به همین طریق عمل کند و چنانچه ندید شب سوم خواهد دید و اگر باز هم موفق نگردید تا هفت شب عمل نماید.

وقتی آدمی از مشغله های عالم حسی فارغ می شود روحش در حالت خواب با موجودات عالم ارتباط برقرار می کند که یکی از آن مشاهده ارواح گذشتگان است.

گرچه ممکن است به طور اتفاقی، انسان در عالم رؤیا با ارواح برخی مردگان ارتباط پیدا کند و آن ها را ببیند، شاید این مسئله برای همگان اتفاق افتاده باشد که در حال خواب برخی اموات از علما، صلحا و یا بستگانشان را دیده باشند.

این کار ممکن و شدنی است، چون وقتی آدمی در حال خواب از مشغله‌ های عالم حسی فارغ شد، روحش با موجودات عالم مثال و خیال ارتباط برقرار می کند و برخی چیزها را در آن جا مشاهده می‌کند که از آن میان ارواح گذشتگان است.

این که مردگان تا چه مقدار بتوانند به خواب ما بیایند، به آزاد بودن روح ایشان و ارتباط روحی ما با ایشان بستگی دارد. به همین جهت مردگان ممکن است به خواب برخی افراد بیایند و به خواب افراد دیگر نیایند، در عین حال نمی‌توان در این مسأله نظر قاطعی ارائه داد.

آیا می توان در خواب از احوالات اموات باخبر شد ؟

در این باره باید گفت ممکن است انسان از طریق خواب از وضع مردگان آگاه شود ولی برای همگان این مسله رخ نمی دهد، اطلاع از امور برخ برای کسی غیر از انبیا و اولیا (ع) میسر نیست. از همین رو در آموزه های عرفانی از برزخی که در روایات آمده به نام قبر یاد شده است.

اطلاع از امور آن برای غیر معصومین محال است؛ آن را برزخ محالی می گویند، چون خدای ستار العیوب اجازه نمی دهد که از اسرار بندگان او کسی آگاه شود. بنابراین فهمیدن وضعیت اموات در برزخ برای غیر معصوم ممکن نخواهد بود. مگر برخی از عارفان راستین راز نگاه دار.

آیا ارواح مردگان به دنیا می آیند و از امور زندگان خبردار می شوند ؟

باید گفت به صورتی که در پرسش مطرح شده در این باره چیزی در آموزه های دینی نیامده ولی به طور کلی از روایات استفاده می‌شود که حضور ارواح اموات در دنیا و توجه به وضعیت بستگانشان از یک سو به میزان مقام و منزلت آنان و فراغت از مشکلات خاص آن جهان بستگی دارد.

از سویی دیگر به میزان علاقه و رضایت آنان از بازماندگان و میزان توجه بازماندگان به آنان. در عین حال توجه اموات تا حدی به توجه ما نسبت به آن ها هم مرتبط می شود.

مثلا اگر بازماندگان با عمل صالح خود روح آنان را از خود راضی کنند و بر سر قبور آنان حاضر شده و پس از خواندن سوره هایی مانند حمد و یازده مرتبه قل هو الله احد و هفت مرتبه إنّا أنزلناه و هدیه نمودن ثواب آن به روح رفتگان توجه آن ها را به خود جلب نمایند،

بسته به آزادی عملی که برای آن ها ممکن است در برزخ وجود داشته باشد، عکس العمل هایی هم ممکن است از جانب آن ها مانند خواب مشاهده نمایند.

راز ندیدن مرده در خواب

مرحوم آقا شیخ عباس قمى در کتاب مفاتیح ‏الجنان می گوید، هر کس بخواهد مرده خود را خواب ببینید، این دعا را بخواند و این کار را بکند، بعد مرده خود را در خواب ببیند.

یک کسى تمام این کارهایى را که شیخ عباس قمى گفته بود، انجام داد، ولى مرده خود را در خواب ندید. براى همین، از دست شیخ عباس خیلى ناراحت شد و پیش خود گفت: آخر شیخ عباس این چه مطالبى بود که که در کتابت مفاتیح نوشتى.

عمل این مطالب سودى نداد و نتیجه‏ اى در برنداشت. از این بابت خیلى عصبانى شده بود. شب شیخ عباس به خواب او آمد و گفت: من هم این مطالب را درست نوشتم. آن فرد گفت: پس من آن ‏ها را غلط انجام دادم.

شیخ عباس گفت: نه، تو اتفاقاً هم آن کارها را هم درست انجام دادى. آن فرد گفت: پس چرا مرده ‏ام به خوابم نیامد ؟ شیخ عباس گفت: حالا چرا معطل این هستى که او به خوابت بیاید. من با این که مرده ‏ام، به این طرف آمده ‏ام و الان هم من در عالم بعد هستم.

خداوند متعال نمی گذارد مرده ‏هایى که به خاطر گناهان و اشتباهاتى که داشتند، اکنون دچار رنجند، به خواب بیداران در دنیا بیایند؛ مبادا که آبروى مرده بریزد. به این که آن مرده در خواب آن زندگان بیاید و بگوید، بله، ما را به زنجیر کشیدند و ما را داخل آتش بردند. براى همین خداوند متعال اصلًا نمی گذارد که آن مردگان به خواب زنده ‏ها بیایند.

با این پرده ‏پوشى خداوند، زندگان می ‏گویند، این بنده خدا که مرده، عجب آدم خوبى بوده است و خدا او را رحمت کند، و همان مرد گرفتار که خداوند نمی گذاشت به خواب کسى بیاید،

اگر همین‏طور چهل نفر آدم خوب درباره او بگویند، خدایا او را بیامرز، خطاب می رسد که عذاب او را بردارید؛ چون چهل نفر از بندگانم از من درخواست آمرزش او را کردند. این خداست.