ستاره شناسی رادیویی چیست؟ | تلسکوپ رادیویی
جدول یاب ، محمد سیمری: ما به این علت می توانیم ستارگان را در پهنای بیکرانه ی آسمان ببینیم که آن ها از خودشان نور صادر می کنند. نور، شکلی از تشعشع است.
گذشته از نور، ستارگان، شکل های دیگری از تشعشع نیز دارند، که یکی از آن ها امواج رادیویی است. بعضی از این امواج را انسان می تواند به کمک گیرنده های رادیویی در کره ی زمین دریافت کند. گیرنده های رادیو، امواج رادیویی را گردآوری و تقویت می کنند؛ همچنان که تلسکوپ های عادی، تصویری را که امواج نور پدید می آورد، گردآوری و بزرگ نمایی می کنند. به همین علت است که این گونه گیرنده های رادیویی را تلسکوپ رادیویی و استفاده از آن ها را برای مطالعه ی ستارگان، ستاره شناسی رادیویی یا رادیو نجوم می نامند.
طول امواج رادیویی که از فضای کیهانی به کره ی زمین می رسد در مقایسه با طول امواج مورد استفاده در پخش یا مخابره ی رادیویی و تلویزیونی، بسیار کوتاه است. به همین علت، ستاره شناسان رادیویی بایستی دستگاه ها و آنتن های رادیویی ویژه ای بسازند تا بتوانند امواج مزبور را دریافت کنند.
تلسکوپ رادیویی از دو بخش آنتن و دستگاه گیرنده تشکیل می شود. آنتن غالبا صفحه ی فلزی عظیمی است و چنان کار گذاشته شده است که قابل تغییر جهت به هر سو یا بخشی از آسمان باشد. امواج رادیویی دریافت شده به وسیله ی آنتن، غالبا بسیار ضعیف است، به همین علت، سیگنال ها یا علایم مخابره شده بایستی تقویت شود.
ستاره شناسان رادیویی، غالبا امواج رادیویی را روی کاغذ ثبت می کنند. قلمی که به دستگاه وصل است، علایم را به صورت یک خط مواج بر روی باریکه ای از کاغذ ثبت می کنند، تا ستاره شناسان پرونده ی همیشگی مشاهدات خود را در اختیار داشته باشند.
تلسکوپ رادیویی، برخلاف تلسکوپ معمولی، در هر آب و هوایی قابل استفاده است. همچنین، تلسکوپ رادیویی را در هر جایی که امکانات فراهم باشد، می توان ساخت و فقط بایستی در زمین مرتفع یا قله ی کوهستان ها کار گذاشته شود.
تلسکوپ رادیویی چیست؟
به تلسکوپی که امواج رادیویی را دریافت می کند ،تلسکوپ رادیویی گویند . تلسکوپ رادیویی باید مجهز به ابزاری الکترونیکی باشد تا بتواند کار سلول های حساس چشم ما را انجام دهد .به این چشم مصنوعی گیرنده رادیویی می گویند.امروزه اختر شناسان از انواع مختلفی از آنتنهای رادیویی استفاده می کنند ساده ترین آنها آنتن نیم موج دوقطبی است که آنتن تلویزیون نمونه ساده ای از این نوع آنتن هاست . چون ماهیت امواج نوری و رادیویی یکسان است ،تلسکوپ های رادیویی از جهاتی شبیه به تلسکوپ های نوری بازتابی هستند .در تلسکوپ های رادیویی هم مهم ترین بخش آینه ی اصلی آن است که به آن بشقاب می گویند. بشقاب مانند آینه در تلسکوپ نوری است با این تفاوت که امواج رادیویی را در نقطه ای به نام کانون متمرکز می کند .در کانون تلسکوپ رادیویی به جای عدسی چشمی ،یک چشم الکترونیکی وجود دارد .
بزرگ بودن بشقاب آنتن رادیویی دو خاصیت مهم دارد : اول اینکه توان جمع آوری امواج و آشکار سازی منابع کم نور رادیویی را افزایش می دهد . دوم توان تفکیک را افزایش می دهد.
