مارها چگونه زهر خود را می ریزند؟
جدول یاب ، محمد سیمری : در برخی از انواع مار، به ویژه مارهای زهری، یکی از غذه های بزاقی، ماده ای ترشح می کند که برای جانور شکار شده توسط مار در حکم زهر است! این ماده، همان زهر یا سم مار است. زهر برخی از مارها به قدری قوی است که می تواند یک فیل را از پای درآورد و بکشد! مارهای دیگر، زهری ملایم دارند و با آن فقط می توانند مارمولک های کوچک را بکشند.
از میان ۴۱۲ نوع مار زهری که تا به امروز شناخته شده است، فقط دوست نوع آن ها برای انسان خطرناک و کشنده می باشد! دو تا از این مارها، آفریقایی می باشند و مار درختی و همچنین مار پرنده کش، نامیده می شوند. دندان های زهری این مارها در عقب دهان آن ها واقع شده است. دندان های زهری دو یا سه تا عدد هستند و در فک بالایی مار قرار گرفته اند! این دندان ها بسیار بزرگ می باشند و شیارهایی دارند که از یک طرف دندان ها تا پایین ادامه یافته اند.
درست در بالای دندان های زهری، حفره ای وجود دارد که به غده ی مولد زهر وصل می شود. وقتی مار دندان زهری، کسی را نیش بزند، زهر از شیارهای مزبور سرازیر می شود و در محل فرورفتگی دندان ها می ریزد.
دندان های زهری مارهای کبری در قسمت جلویی دهان آن ها، واقع شده است؛ توجه داشته باشید این دندان ها در هر طرف فک بالا یک دندان است. روی شیار دندان زهری بیشتر مارهای کبری بسته شده است و آن را به صورت یک لوله درآورده است! وقتی مار به جایی نیش می زند، عضله بر غده ی مزبور فشار می آورد! در اثر این فشار، زهر پایین می آید و پس از گذشتن از لوله ی دندان زهری، به صورت مستقیم در محل فرورفتگی دندان می ریزد!
نوعی از مارهای کبری می تواند زهر خود را از نوک دندان های خود به سوی هدف بجهاند! این کار شباهت دارد به خروج آب پر فشار از دهانه ی شیلنگ یا فواره! این نوع از مارهای کبری، پیش از جهاندن زهر، چشم های شکار خود را هدف قرار می دهند. این زهر تقریبا فاصله ی دو و نیم متری به هدف می خورد و بلافاصله باعث کوری شکار می شود.
دستگاه تولید زهر مارهای افعی، بسیار پیچیده است. دندان های زهری این مارها بسیار دراز می باشند و به طور افقی در دهان مار می خوابند تا مار بتواند دهان خود را بسته نگه دارد. وقتی مار، دهان خود را برای حمله به هدف خود باز می کند، استخوان فک رو به بالا می چرخد و دندان زهری را عمود بر حلق مار قرار می دهد.
