نخستین گذرنامه تاریخ را چه کسی دریافت کرد ؟ + عکس

اولین گذرنامه تاریخ و یا به عبارتی اولین گذرنامه ثبت شده در تاریخ مربوط به ۴۵۰ سال پیش از میلاد مسیح و در کتاب مقدس یهودیان است. بنا بر عهد عتیق (تورات) نحمیا از یهودیان شناخته شده، که در کاخ شوش مباشر اردشیر یکم هخامنشی بود، برای سفر به یهودیه از اردشیر یکم نامه‌ای دریافت می‌کند تا تضمینی برای به سلامت عبور کردن از اراضی تحت سلطه دیگر فرمانروایان باشد.

قبل از توضیح بیشتر در خصوص تاریخچه اولین گذرنامه تاریخ ، باید گفت گذرنامه یا پاسپورت یکی از مدارک شناسایی رسمی در سطح بین‌ المللی است که از طریق آن، یک دولت از دولت‌های دیگر درخواست می‌کند تا اجازه ورود یا گذر از خاکشان را به شهروندانش بدهند. البته گذرنامه‌ها در صورت داشتن روادید، که به صورت برچسبی مهرخورده به یکی از صفحه‌ های خالی گذرنامه چسبانده می‌شود، برای مسافرت خارجی معتبر می‌شوند. علاوه بر این،گذرنامه به عنوان اوراق هویتی معتبر می‌تواند در انجام امور اداری و بانکی نیز مورد استفاده قرار بگیرد.

اما گذرنامه به معنای امروزی آن ، در اواخر قرن نوزدهم میلادی به وجود آمد؛ تعدادی از کشورها از جمله امپراطوری بریتانیا برای تسهیل سفر شهروندان خود در قلمروشان، گذرنامه‌ای ایجاد کردند که تنها یک برگ داشت.

تحول و روند صدورگذرنامه از اولین گذرنامه تاریخ گرفته تا دهه ۹۰ میلادی ادامه داشتت تا اینکه در سال ۱۹۲۰ میلادی نخستین پیمان‌ نامه جهانی در رابطه با استفاده از گذرنامه در سطح بین المللی مورد توافق اعضای جامعه ملل قرار گرفت و طبق مصوبه قرار بر این شد تا اطلاعات تمام گذرنامه‌ها به زبان فرانسوی (که زبان دیپلماتیک آن دوره بود) ثبت شود.

امروزه، تمام گذرنامه‌ها علاوه بر زبان رسمی کشور مرجع صدور به صورت PASSPORT، PASSEPORT یا PASAPORTE روی جلد آن‌ها نامگذاری می‌شوند و اطلاعات داخل آن‌ها نیز غیر از زبان محلی، حداقل باید به یکی از زبان‌های انگلیسی، فرانسوی یا اسپانیایی درج شده باشد.

اولین گذرنامه ایرانی

از اولین گذرنامه تاریخ تا گذرنامه در ایران

اگر چه با نگاهی به تاریخچه اولین گذرنامه تاریخ ردی از امپراتوری ایران زمین در آن وجود دارد که در ایران نیز افرادی که قصد خروج از کشور را دارند،‌ باید گذرنامه داشته باشند. براساس قانون،گذرنامه سندی است که از طرف ماموران صلاحیت‌دار دولت، برای مسافرت اتباع ایرانی به خارج و اقامت در خارج صادر می‌شود.

اولین گذرنامه در ۴۵۰ سال پیش از میلاد ثبت شده است. این گذرنامه متعلق به مباشر اردشیر هخامنشی در کاخ شوش بود. در متن این گذرنامه تضمین شده است که نحیما (مباشر یهودی اردشیر) به سلامت از مناطق تحت سلطه فرمانروایان در ایران عبور کند و به کشور یهودیه برود.

در ماده دوم از فصل اول کلیات قانون‌گذرنامه آمده است که تمام اتباع ایرانی برای خروج یا اقامت در خارج از کشور باید گذرنامه دریافت کنند و صدور گذرنامه نیز منوط به ارائه اسنادی است که هویت و تابعیت ایرانی تقاضاکننده را ثابت کند. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که براساس قانون، خروج افراد ایرانی از کشور بدون گذرنامه غیرقانونی است. مطابق قانون‌گذرنامه، پلیس‌گذرنامه ، یکی از پلیس های تخصصی تابع پلیس اطلاعات و امنیت عمومی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است که به موجب قانون و تقسیم کار ملی، به نیابت از وزارت امور خارجه، وظیفه تائید صلاحیت اتباع دولت جمهوری اسلامی ایران را برای ورود و خروج به کشور و صدورگذرنامه برعهده دارد.

همچنین در قانون‌گذرنامه مصوب ۱۳۵۱/۱۲/۱۰ مجلس شورای ملی ،درمواد ۵ و ۱۴ آمده است : 

بازرسی گذرنامه و مدارک مسافرت و رسیدگی به آنها در مرز، با شهربانی کل کشور و در نقاطی که شهربانی نباشد به عهده ژاندارمری کل‌کشور است. ماموران مربوط مکلف هستند تا از ورود افرادی که فاقد گذرنامه یا مدارک لازم برای ورود به ایران باشند ، جلوگیری کنند.

طبق قانون سه نوع‌گذرنامه در ایران وجود دارد:

گذرنامه عادی (توریستی) : گذرنامه‌ای که به شهروندان هر کشور اعطا می‌شود. با استفاده از این گذرنامه می‌توان برای مقاصد گردشگری، تحصیل و تجارت به خارج از کشور مسافرت کرد.

گذرنامه دیپلماتیک : این نوع‌گذرنامه به دیپلمات‌ها و مقام‌های سطح بالای سیاسی اعطا می‌شود. گاهی اوقات سیاست‌های صدور ویزا برای دارندگان این نوع از گذرنامه با افراد عادی متفاوت است.

گذرنامه خدمت : این‌گذرنامه برای کارمندان دولت به منظور سفرهای کاری‌شان در نظر گرفته شده‌ است. قوانین مربوط به آن‌ها همانند گذرنامه‌های دیپلماتیک است.

طبق ماده ۱۴ قانون‌گذرنامه، صدورگذرنامه عادی در ایران به عهده شهربانی کل کشور و در خارج از ایران نیز ماموران کنسولی یا سیاسی‌ عهده‌دار امور کنسولی خواهند بود.

مدارک لازم برای تهیه‌گذرنامه در کشور

کلیه متقاضیان برای دریافت‌گذرنامه باید مدارک زیر را به همراه داشته باشند و البته باید توجه داشت که حضور فرد متقاضی‌گذرنامه (در همه رده‌های سنی) در دفتر پلیس+ ۱۰ ضروری است:

اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی با تائیدیه ثبت احوال برای کلیه متقاضیان
ارائه اصل آخرین‌گذرنامه (در صورت معتبر بودن)
یک قطعه عکس  ۴*۶ رنگی و جدید با زمینه سفید با در نظر داشتن شرایط زیر:
۱) ۶ ماه از زمانی که تصویر ثبت شده، نگذشته باشد
۲) آقایان باید بدون کلاه و عینک عکس بگیرند و در تصویر نباید آرایش مو و محاسن داشته باشند یا از زیورآلات استفاده کنند. همچنین رنگ لباس با زمینه نباید یکسان باشد (نباید لباس سفید رنگ باشد).
۳) بانوان باید با حجاب کامل و بدون آرایش عکس بگیرند و باید گردی صورتشان معلوم باشد
۴) دخترانی که بیش از ۶ سال سن دارند، باید عکسشان با حجاب کامل باشد
اجازه محضری برای افراد زیر ۱۸ سال از سوی پدر یا قیم قانونی
افرادی که سن بالای ۱۵ سال دارند باید شناسنامه عکس‌دار ارائه دهند
افرادی که سن کمتر از ۱۵ سال دارند باید گواهی اشتغال به تحصیل، دفترچه بیمه یا گذرنامه عکس‌دار ارائه دهند
افراد زیر ۶ سال باید به همراه ۱ قطعه عکس در دفتر پلیس+۱۰ حاضر شوند
بازنشستگان نظامی که ۵ سال از زمان بازنشسته شدن‌شان نگذشته، باید از حفاظت یگان مربوطه نامه‌ای را ارائه دهند
نظامیان شاغلی که قصد دریافت‌گذرنامه دارند باید نامه حفاظت یگانشان را ابتدا در دبیرخانه اداره‌گذرنامه ثبت کنند و سپس به دفاتر خدمات الکترونیک نظامی ارائه دهند.