پروفسور فضل الله رضا دانشمند ایرانی که بود؟
جدول یاب، محمد سیمری : پروفسور فضل الله رضا ، دانشمند برجسته ی حوزه مهندسی برق و ریاضیات و از پایه گذاران نظریه ی اطلاعات و مخابرات و همچنین رییس پیشین دانشگاه تهران در ۲۸ آبان ماه سال ۱۳۹۸ شمسی و در سن ۱۰۴ سالگی در شهر اتاوای کشور کانادا چشم از جهان فروبست.
پروفسور رضا چهره ماندگار، دومین نایب التولیه دانشگاه صنعتی شریف، سفیر سابق ایران در یونسکو و همچنین سفیر سابق ایران در کشور کانادا و برادر بزرگ تر عنایت الله رضا فلسفه دان، نویسنده و مترجم و محقق تاریخ و جغرافیای تاریخی ایرانی بوده است. لازم به بیان است پروفسور رضا از سال ۱۳۵۷ شمسی، ساکن کشور کانادا شد و تا پایان عمر خود در دانشگاه های کنکوردیا در مونترئال در کبک کشور کانادا و همچنین دانشگاه مک گیل مونترئال در سمت استادی مشغول به فعالیت علمی بود.
درباره ی زندگینامه ی پروفسور فضل الله رضا لازم به بیان است پدر او شیخ اسدالله رضا، روحانی و مالک بود که در ۱۰ دی ماه سال ۱۲۹۳ هجری خورشیدی در شهر رشت به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در شهرهای رشت و تهران گذراند و هم زمان صرف و نحو عربی و همچنین بخشی از علوم قدیمی را از استادان وقت، آموخت و با آثار برجسته ی فرهنگ ایرانی مانند گلستان و بوستان سعدی، شاهنامه ی فردوسی، مثنوی معنوی مولوی و… آشنا شد.
جالب است بدانید نام خانوادگی پروفسور رضا منسوب به حاجی آقا رضا می باشد که از مجتهدان عالی قدر استان گیلان بوده است. علاوه بر این، وی نوه دختری شریعتمدار رشتی و خواهرزاده ی رضا رفیع، قائم مقام الملک، نماینده ی مجلس و سناتور در دوره اول و دوم است.
پروفسور رضا دیپلم خود را در شهر تهران و همچنین لیسانس خود را در رشته ی مهندسی برق از دانشگاه تهران دریافت کرد. او در زمره ی اولین دوره ی فارغ التحصیلان دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۷ شمسی بود. پروفسور رضا سپس برای تکمیل تحصیلات خود به ایالات متحده آمریکا رفت و در سال ۱۳۲۴ هجری شمسی مدرک فوق لیسانس خود را از دانشگاه کلمبیا و دکترای خود را در رشته ی مهندسی برق از دانشگاه پلی تکنیک شهر نیویورک دریافت کرد.
پروفسور رضا طی سال های ۱۳۲۹ هجری شمسی تا ۱۳۳۴ هجری شمسی عضو گروه مهندسی برق دانشکده مهندسی دانشگاه کاتولیک ایالات متحده آمریکا و سپس دانشگاه MIT در بوستون ایالات متحده آمریکا بود. پروفسور رضا در سال ۱۹۶۵ میلادی به دلیل مشارکت در نظریه ی شبکه و اطلاعات، به عنوان عضو پیوسته مادام العمر IEEE برگزیده شد؛ او همچنین عضو پیوسته AAAS بود.
حضور پروفسور فضل الله رضا در فرهنگستان زبان و ادب فارسی
لازم به بیان است پروفسور فضل الله رضا عضو افتخاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی و همچنین رییس گسترش زبان و ادب فارسی و مشاور و همکار فعال موسسه های علمی و ادبی بود. علاقه ی جدی پروفسور رضا به زبان فارسی در طول حیات وی ملموس و آشکار بود! او معتقد بود بنیاد زبان فارسی را یعنی گفت و شنود و نگارش آن را بایستی روز به روز استوارتر و نیرومند‌تر کنیم و اعتقاد داشت که در این راه از روش های علم و ابزار تکنولوژی بیشتر بهره ببریم و چنین می گفت: “اگر حدود ۱۵ زبان زنده ی دنیا را که سابقه ی ممتاز فرهنگی دارند را برگزینیم، زبان فارسی در میان آن ها خواهند بود.”
پروفسور رضا درباره ی اهمیت زبان فارسی چنین می گوید: “در چنین روزگاری اگر بخواهیم روی کره زمین، قومی به نام ایرانی وجود زنده و پایداری داشته باشد، بایستی فرهنگ سنتی آن قوم را پیوسته پاسداری نماییم. دقت داشته باشید مهم ترین عاملی که قوم ایرانی را از دیگر اقوام برجسته می سازد، فرهنگ ملی ایران است.
اگر امروز از یکی از کهکشان ها با ما تماس بگیرند و بخواهند که به شتاب یک روز، فقط دو کتاب نمونه که معرف شخصیت ملی ما باشد را برایش آن ها بفرستیم، بنده گمان دارم که شاهنامه فردوسی و مثنوی جلال الدین رومی را می توان اختیار کرد! البته اگر جای چانه بافی بود، بوستان و گلستان را هم به آن ها پیوست می کنیم!”
پروفسور فضل الله رضا همچنین رییس افتخاری کنفرانس مهندسی برق ایران، استاد افتخاری دانشگاه تربیت مدرس، رییس انجمن علمی ایرانیان در آمریکای شمالی بوده است. پروفسور رضا در زمان حیات خود، کتاب های “تحلیل شبکه های برق”، “تئوری اطلاعات”، “فضا‌های خطی”، “برگ بی برگی” (مجموعه مقالات فرهنگی)، “حدیث آرزومندی”، “مهجوری و مشتاقی” (مقالات فرهنگی و ادبی)، “نقدها را بُوَد آیا که عیاری گیرند”، “پژوهشی در اندیشه های فردوسی” ( تفسیر و تحلیل شاهنامه)، “دیده ها و اندیشه ها”، “نگاهی به شاهنامه”، “محمد اقبال” و “هندسه عملی و علمی” را به رشته تحریر درآورد.
در انتها بایستی گفت از او تاکنون بیش از ۱۰۰ مقاله علمی به زبان های انگلیسی و فرانسه در مجلات و کنفرانس های معتبر خارجی و بیش از ۵۰ مقاله ی ادبی و فرهنگی به زبان فارسی در نشریات خارجی و داخلی منتشر شده است.
