تاریخچه کامل فلسفه روز ولنتاین یا روز عشق در سرتاسر جهان
درباره ولنتاین (Valentine) چه می‌دانید؟ تاریخچه ولنتاین چیست؟ در این مقاله همه چیز را درباره روز ولنتاین یا روز عشق به شما توضیح خواهیم داد. آیا تاکنون به این فکر کرده‌اید که ولنتاین از کجا آمده، ریشه و یا معنای اصلی آن چیست؟ شاید تنها تعریف شما از ولنتاین، روز عشق باشد! اما علت به وجود آمدن روز ولنتاین به زمان ساسانیان برمی‌گردد. روز ولنتاین در هر ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن) اتفاق می‌افتد. ولنتاین یک جشنواره سالانه برای تجلیل از عشق، دوستی و محبت است. همه ساله در ۱۴ فوریه، مردم این روز را با ارسال پیام‌های عاشقانه و محبت‌آمیز به خانواده و دوستان خود جشن می‌گیرند.
زوج‌ها به مناسبت این روز کارت تبریک، گل و هدیه می‌گیرند و برای بیان عشق خود به یکدیگر، زمان ویژه‌ای را در کنار هم می‌گذرانند و روز ولنتاین یا روز عشق را جشن می‌گیرند. البته این روز فقط مخصوص عشاق نیست و هرکس در این روز می‌تواند برای عزیزان خود هدیه بگیرد و عشق و علاقه خود را به آن‌ها ابراز کند.
در سراسر ایالات متحده و سایر نقاط جهان به مناسبت روز ولنتاین میان افرادی که یکدیگر را دوست دارند، هدایایی از قبیل شکلات، گل، عروسک و یا کارت تبریک رد و بدل می‌شود که تمام این کارها به نام سِنتولنتاین انجام می‌گیرد. روز ولنتاین به نام سِنت ولنتاین، کشیش کاتولیک که در قرن سوم در رم زندگی می‌کرد نام‌گذاری شده است.
داستان‌های زیادی درباره این کشیش وجود دارد و با گذشت زمان این داستان‌ها به افسانه‌ای که امروز می‌شناسیم و هر ساله از آن یاد می‌کنیم تبدیل شده است. اگرچه این روز و رسومات آن یک آیین خارجی است، اما ایرانی‌ها هم هر ساله آن را جشن می‌گیرند. البته در تقویم ایران نیز یک روز خاص را مانند روز ولنتاین به عنوان روز عشق جشن می‌گیرند که سپندارمذگان نامیده می‌شود.
پیشینه تاریخی روز ولنتاین
روز ولنتاین یا عید مقدس ولنتاین همه ساله در ۱۴ فوریه جشن گرفته می‌شود. ماه فوریه در تاریخ مسیحیان ماه عشق محسوب می‌شود که با جشن‌های این روز همراه است. این روز عشق به عنوان جشن مسیحیان غربی و با ادای احترام به کشیش مقدس سن والنتینوس، در بسیاری از مناطق جهان به عنوان یک جشن مهم فرهنگی، مذهبی و تجاری از عشق و بزرگداشت آن شناخته می‌شود.
اما این قدیس مرموز کیست و این سنت‌ها از کجا آمده‌اند؟ ولنتاین از زمان‌های قدیم و از آیین باستانی روم لوپرکالیا که در اول سال جدید به استقبال بهار می‌رفتند شروع شد. اما آیین و رسومات برگزاری این جشن به تدریج تغییر پیدا کرد و به شکل امروزی که همه ما با آن آشنا هستیم تبدیل شد.
افسانه سن والنتینوس
تاریخچه روز ولنتاین و داستان پدر مقدس آن بسیار پر رمز و راز است. ما می‌دانیم که ماه فوریه مدت طولانی است که به عنوان یک ماه عاشقانه جشن گرفته می‌شود و همانطور که می‌دانید شامل آثاری از سنت مسیحی و روم باستان است. اما سِنت ولنتاین چه کسی بود و چگونه با این آیین باستانی ارتباط پیدا کرد؟
کلیسای کاتولیک حداقل سه قدیس مختلف به نام ولنتاین یا ولنتاینوس را می‌شناسد که همگی به شهادت رسیده‌اند. به همین دلیل افسانه‌های مختلفی درباره ولنتاین وجود دارد. یک افسانه ادعا می‌کند که او کشیشی بود که در قرن سوم در رم خدمت می‌کرد. هنگامی که امپراتور کلودیوس دوم به این نتیجه رسید که مردان مجرد، سربازان بهتر و متعهدتری نسبت به مردان متاهل هستند، ازدواج را برای مردان جوان و مجرد ممنوع کرد. ولنتاین از این فرمان ناعادلانه بسیار ناراحت شد و با کلودیوس مخالفت کرد؛ اما امپراتور از فرمان خود بازنگشت و ولنتاین از آن پس به طور پنهانی مراسم ازدواج زوج‌های جوانی که به یکدیگر علاقه داشتتند را برگزار می‌کرد و آن‌ها را به عقد هم در می‌آورد. زمانی که کلودیوس متوجه این موضوع شد، او را مدتی به زندان انداخت و سپس دستور اعدام وی را صادر کرد.
داستان‌های دیگر حاکی از آن است که ولنتاین ممکن است به دلیل تلاش در جهت کمک به مسیحیان برای فرار از زندان‌های نمور رومی که اغلب زندانیان در آنجا مورد ضرب و شتم و شکنجه قرار می‌گرفتند به قتل رسیده باشد. افسانه‌ای دیگر نیز می‌گوید زمانی که او در زندان محبوس بود، عاشق دختر زندان‌بان خود شد و در روز ۱۴ فوریه به اعدام محکوم شد. در برخی افسانه‌ها گفته می‌شود که او پیش از مرگ خود برای معشقوش نامهای نوشته بود و در زیر آن نوشته بود: «از طرف ولنتاین تو»؛ عبارتی که امروزه هنوز هم از سوی عشاق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگرچه حقیقت افسانه‌های ولنتاین مبهم است، اما همه داستان‌ها بر جذابیت او به عنوان چهره‌ای دلسوز، قهرمانانه و از همه مهم‌تر «عاشقانه» تأکید می‌کنند. تا قرون وسطی، شاید به دلیل این شهرت، او به یکی از محبوب‌ترین کشیش‌های انگلیس و فرانسه تبدیل شد.
جابجایی روز ولنتاین برای پوشاندن مناسبتی کهن تر
برخی معتقدند روز ولنتاین در اواسط فوریه برای گرامیداشت سالگرد درگذشت یا خاکسپاری ولنتاین جشن گرفته می‌شود که احتمالاً حدود سال ۲۷۰ میلادی رخ داده است. اما برخی دیگر ادعا می‌کنند که کلیسای مسیحی ممکن است تصمیم داشته باشد که روز عید ولنتاین را در اواسط فوریه برای تلاش در جهت «مسیحی ساختن» جشن لوپرکالیا (یک جشنواره قدیمی سالانه که از ۱۳ تا ۱۵ فوریه در شهر روم برگزار می‌شد تا ارواح شیطانی را از خود دور ساخته، شهر را پاکسازی کنند و سلامت و باروری را نیز در شهر افزایش دهند) قرار دهند. لوپرکالیا که در ۱۵ فوریه جشن گرفته می‌شد، یک جشنواره باروری بود و به «فاونوس»، خدای رومی کشاورزی و همچنین به بنیانگذاران رومی، رومولوس و رموس اختصاص می‌یافت.
برای شروع این جشنواره، اعضای لوپرس، به دستور کاهنان رومی در غار مقدس جمع می‌شوند. آن‌ها اعتقاد داشتند که نوزادان رومولوس و رموس، بنیانگذاران رم در آن غار توسط یک گرگ ماده یا لوپا بزرگ شدند.
کاهنان در این جشن، یک بز را به منظور باروری و یک سگ را برای تطهیر و پاکسازی و همچنین حاصلخیزی قربانی می‌کردند. پس از آن پوست حیوانات را می‌کندند و آن را به خون قربانی آغشته کرده و به خیابان‌‌ها می‌بردند و زنان را با آن پوست‌ها به آرامی شلاق زده و آن‌ها را در مزارع کشاورزی نیز می‌گرداندند. زنان رومی نیز بدون ترس از این کار استقبال می‌کردند؛ زیرا اعتقاد داشتند این پوست‌ها در سال آینده آن‌ها را بارورتر می‌سازند. براساس افسانه‌های دیگر نیز تمام زنان جوان شهر در اواخر روز، نام خود را در یک گلدان بزرگ قرار می‌دادند و مردان مجرد شهر نیز هرکدام یک اسم را انتخاب می‌کردند و با زنی که نامش را از گلدان درآورده بودند در آن سال جفت می‌شدند. این مراسمات و مسابقات در نهایت با ازدواج به پایان می‌رسید.
روز ولنتاین در سرتاسر جهان
در ادامه به برگزاری جشن ولنتاین در کشورهای مختلف می‌پردازیم.
ولنتاین در ایالات متحده
علاوه بر ایالات متحده، روز ولنتاین در کانادا، مکزیک، انگلستان، فرانسه و استرالیا نیز جشن گرفته می‌شود. در بریتانیای کبیر، روز ولنتاین تقریباً در قرن هفدهم با استقبال گسترده مردم روبرو شد. تا اواسط قرن هجدهم، ابراز علاقه از طریق یادداشت‌های دست‌نویس برای دوستان و عشاق، در همه طبقات اجتماعی بسیار رایج و معمول بود؛ اما در سال ۱۹۰۰ به دلیل پیشرفت در فناوری چاپ، کارت‌های چاپ‌شده جایگزین کارت‌های دست‌نویس شدند.
کارت تبریک‌های آماده راهی آسان و ساده برای بیان احساسات در زمانی بود که افراد نمی‌توانستند به طور مستقیم احساسات خود را به معشوقشان ابراز کنند. نرخ ارزان‌تر هزینه‌های پستی نیز به افزایش محبوبیت در ارسال پیام تبریک روز ولنتاین کمک بسیاری کرد.
آمریکایی‌ها در اوایل دهه ۱۷۰۰ میلادی، مبادله کارت‌های دست‌ساز این روز را آغاز کردند. در دهه ۱۸۴۰ جزیره هاولند نیز در آمریکا شروع به فروش انبوه اولین کادوهای این جشن کرد. جزیره هاولند به عنوان «مادر ولنتاین» شناخته می‌شود که کارت‌‌ها و جعبه‌های زیبایی را با تصاویر رنگارنگ برای این روز می‌سازد. با توجه به ارزیابی‌‌های انجمن تولید کارت تبریک، هر ساله حدود ۱۴۵ میلیون کارت برای تبریک روز عشق ارسال می‌شود و این روز را به دومین مناسبت بزرگ ارسال کارت تبریک در سال تبدیل کرده است. معمولا خانم‌ها به این جشن علاقه بیشتری دارند و تقریبا ۸۵ درصد از خرید کادوها توسط آن‌ها صورت می‌گیرد.
ولنتاین در اسلوونی
در حالی که بیشتر کشورها، ولنتاین را با هدیه دادن به روش سنتی جشن می‌گیرند، اما مردم در سراسر جهان این مناسبت را به روش‌های دیگری نیز جشن می‌گیرند. این روز برای نخستین بار در کشورهای آنگلیکا متمرکز شد، اما تعطیلات اکنون در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود.
در اسلوونی، تعطیلات با کشاورزی همراه است؛ زیرا این تعطیلات، شروع بهار در نظر گرفته می‌شود. این امر ممکن است با کشاورزی و عشق‌ورزی از نظر افزایش باروری ارتباط داشته باشد؛ همان آیینی که صدها سال پیش با جشنواره بت‌پرستی پیوند خورده بود. این روز غالبا روز اولی است که کارگران به سمت مزارع باز می‌گردند.
در دیگر کشورهای اسکاندیناوی نیز این تعطیلات عمدتا با تبلیغات تجاری همراه است که اغلب توسط صنعت گل و شیرینی و به منظور تحریک فروش ترویج می‌شود.
روز ولنتاین در شرق آسیا
در کشور چین، افراد به طور معمول به یکدیگر گل و شکلات‌های قلبی هدیه می‌دهند، اما به دلیل نزدیکی آن به سال نو قمری، این مناسبت را در سال جشن می‌گیرند.
سنت کره جنوبی این است که زنان در ۱۴ فوریه به مردان شکلات می‌دهند و مردان در ۱۴ مارس نیز نوع دیگری از شکلات را به زنان می‌دهند و در ۱۴ آوریل که به روز سیاه (Black Day) معروف است، کسانی که هیچ شکلات یا هدیه‌ای دریافت نکرده‌اند، با خوردن نودل یا رشته فرنگی سیاه، تنهایی خود را جشن می‌گیرند.
این روز در ژاپن صرفاً به دلیل ارائه تبلیغات از سوی شرکت‌های تولید شکلات، تنها به رد و بدل کردن شکلات می‌گذرد. این شرکت‌ها معمولا بخش عمده سود خود را در این زمان سال کسب می‌کنند.
ولنتاین در آمریکای لاتین
آمریکای لاتین نیز از روز ولنتاین به عنوان D dela del Amor y la Amistad یا روز عشق و دوستی یاد می‌کند. این جشن به نوعی از آن روزی که در تعطیلات وجود دارد و در آن به گرامیداشت عشق و دوستی پرداخته می‌شود متمایز است.
با این حال، تعطیلات در آمریکای لاتین به دلیل نزدیکی تاریخ ۱۴ فوریه با جشن‌های مربوط به ماردی گراس (دوره‌ای از جشن‌های سنتی سالیانه که در بسیاری از کشورهای دنیا انجام می‌شود)، معمولاً در ماه ژوئن برگزار می‌شود. کشور فنلاند همچنین در روز ولنتاین، «روز دوست» که روزی مشابه آن است را نیز جشن می‌گیرد.
سپندارمذگان، جشن عشق ورزیدن ایرانیان باستان
سپندارمذگان (Sepandārmazgān) یا اسپندگان (Espandegān) یک روز ایرانی باستانی با ریشه‌های زرتشت است که مخصوص عشق و عشق‌ورزی است و قدمت آن به دوران امپراتوری هخامنشیان، اولین امپراتوری پارسی می‌رسد. تاریخ برگزاری این جشنواره همانطور که در دوره ساسانیان مشاهده شده است، در پنجمین روز از ماه اسپندرماد بود. در ایران قدیم هر روز ماه، نام به خصوصی داشت و یک روز از ماه هم نام خود ماه بود و زمانی که نام روز و نام ماه یکسان بود، همیشه «جشن نام» برگزار می‌شد. طبق گفته ابوریحان بیرونی، در قرن یازدهم میلادی جشنواره‌ای برگزار شد که در آن نامهای روز و ماه یکسان بودند. بنا به گفته وی، اسپندارمَذ خداوندگار موکل بر زمین و خداوندگار محافظ و نگهدار زنان شوهر دوست و پاکدامن بوده و به همین مناسبت این روز را «جشن زنان» نام‌گذاری کردند و مردم برای گرامیداشت زنان، به آن‌ها هدیه می‌دادند.
توضیحات این جشنواره در منابع تاریخ‌نگاری قرون وسطایی مانند گاردزی، بیرونی و ابو‌الحسن المسعودی آورده شده است. علاوه بر این، ابوریحان بیرونی همچنین خاطرنشان می‌کند که در این روز، افراد معمولا کشمش و دانه انار می‌خوردند و به گفته گردیزی (Gardizi) جغرافی‌دان و تاریخ‌نگار ایران باستان، این جشن مخصوص بانوان بوده و آن‌ها این روز را مرد گیران یا تصاحب مردان می‌نامیدند. احیای مجدد این جشنواره به سلسله پهلوی بازمی‌گردد که با حمایت ابراهیم پورداوود، ایران‌شناس باستان از آن به عنوان «روز پرستاران» یاد می‌شود.
تاریخ برگزاری جشنواره مدرن در تاریخ بیست‌و‌نهم بهمن در تقویم ایران (۱۸ فوریه) است؛ زیرا تقویم ایران در قرن یازدهم توسط عمرخیام، مجددا سازماندهی و تنظیم شد. اگرچه این جشن در تقویم رسمی ما وجود دارد و از آن به عنوان روز عشق پارسی یاد می‌شود، اما مردم معمولا ۲۵ بهمن یعنی ولنتاین را به عنوان روز عشق در نظر می‌گیرند.
این هم از ولنتاین و تاریخچه آن در افسانه‌های گوناگون. همانطور که خواندید، درباره ولنتاین افسانه‌ها و قصه‌های فراوانی وجود دارد؛ اما موضوع واحد در همه این داستان‌ها «عشق» و «محبت» است و به همین خاطر این روز را روز ولنتاین یا همان روز عشق می‌نامند. افراد در ولنتاین برای معشوق خود و یا هرکسی که دوستش دارند، هدیه می‌گیرند و محبت و علاقه خود را به آن‌ها ابراز می‌کنند. البته در قدیم مراسم روز ولنتاین بدین شکل برگزار نمی‌شد و آیین و مراسمات خاص خود را داشت. با این حال، ولنتاین بهانه خوبی است که به عزیزان خود ابزار علاقه کنید و آن‌ها را با هدایایی هرچند کوچک خوشحال کنید.
البته برای ابراز علاقه به معشوق و عزیزانتان، نباید منتظر یک روز به خصوص باشید. تا زنده هستید از هر فرصتی برای نشان دادن مهر و محبت خود به اطرافیانتان استفاده کنید. شما کدام روز را به عنوان روز عشق در نظر می‌گیرید؟ آیا در روز ولنتاین به عزیزان خود ابراز علاقه می‌کنید یا در روز سپندارمذگان؟ لطفا تجارب خود را درباره روز عشق در قسمت ارسال دیدگاه با ما در میان بگذارید.
