چند داستان خواندنی از شاهنامه فردوسی
ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ های کوتاه از ﺷﺎهناﻣﻪ؛
ﺍﻓﺮﺍﺳﻴﺎﺏ ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮﻱ ﺍﻧﺒﻮﻩ ﺍﺯ ﺟﻴﺤﻮﻥ ﮔﺬﺭ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﻴﻢ ﺩﺭ ﺩﻝ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ اﻳﺮﺍﻥ ﺍﻓﺘﺎﺩ، ﭼﻪ ﮔﺮﺷﺎﺳﺐ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮﺩ و ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ ﻧﺪﺍﺷﺖ و اﻳﺮﺍﻥ ﺑﻲﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﻮﺩ. ﺧﺮﻭﺵ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻭ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﺁﺯﺍﺩﮔﺎﻥ ﺭﻭﻱ ﺑﻪ ﺯﺍﺑﻠﺴﺘﺎﻥ ﻧﺰﺩ ﺯﺍﻝ ﻧﻬﺎﺩﻧﺪ ﻭ ﭼﺎﺭﻩ ﺧﻮﺍﺳﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻴﻢ ﭘﺮﻳﺎﻧﻲ ﺳﺨﻦ ﺩﺭﺷﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ «ﻛﺎﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺁﺳﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﻲ. ﺍﺯ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻡ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺖ ﻭ ﺗﻮ ﺟﻬﺎﻥ ﭘﻬﻠﻮﺍﻥ ﺷﺪﻱ ﻳﻚ ﺭﻭﺯ ﺑﻲ ﺩﺭﺩ ﻭ ﺭﻧﺞ ﻧﺒﻮﺩﻳﻢ. ﺑﺎﺯ ﺗﺎ ﺯﻭ ﻭ ﮔﺮﺷﺎﺳﺐ ﺑﺮﺗﺨﺖ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﺸﻮﺭ ﭘﺎﺳﺒﺎﻧﻲ ﺩﺍﺷﺖ. ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺭﻓﺘﻪﺍﻧﺪ ﻭ ﺳﭙﺎﻩ ﺑﻲﺳﺎﻻﺭ ﺍﺳﺖ. ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺁﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﺎﺭﻩﺍﻱ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻲ»
ﺯﺍﻝ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ : «ﺍﻱ ﻣﻬﺘﺮﺍﻥ، ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻛﻤﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺴﺘﻢ ﺳﻮﺍﺭﻱ ﭼﻮﻥ ﻣﻦ ﺑﺮ ﺯﻳﻦ ﻧﻨﺸﺴﺖ ﻭ ﻛﺴﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮﻡ ﻳﺎﺭﺍﻱ ﺳﺘﻴﺰﻩ ﻧﺒﻮﺩ.ﺭﻭﺯ ﻭ ﺷﺐ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﻳﻜﺴﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺟﺎﻥ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﻳﻚ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺁﺳﻴﺐ ﺗﻴﻐﻢ ﺍﻣﺎﻥ ﻧﺪﺍﺷﺖ. ﺍﻣﺎ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﺟﻮﺍﻥ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻭ ﺳﺎﻟﻬﺎﻱ ﺩﺭﺍﺯ ﻛﻪ ﺑﺮﻣﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺸﺖ ﻣﺮﺍ ﺧﻢ ﻛﺮﺩﻩ.
ﻭﻟﻲ ﺳﭙﺎﺱ ﺧﺪﺍﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻣﻦ ﭘﻴﺮ ﺷﺪﻡ ﺷﺎﺥ ﺟﻮﺍﻧﻲ ﺍﺯ ﻧﮋﺍﺩ ﻣﻦ ﺭﺳﺘﻪ ﺍﺳﺖ
ﻓﺮﺯﻧﺪﻡ ﺭﺳﺘﻢ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﭼﻮﻥ ﺳﺮﻭ ﺳﻬﻲ ﺑﺎﻟﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺟﮕﺮ ﺷﻴﺮ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺟﻨﮓ ﺁﺯﻣﺎﺋﻲ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺧﻮﺭ ﺍﻭ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭ ﺑﮕﺰﻳﻨﻢ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺳﺘﻤﻜﺎﺭﻱ ﺍﻓﺮﺍﺳﻴﺎﺏ ﻭ ﺑﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻭﻱ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻳﺎﺩ ﻛﻨﻢ ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻜﻴﻦ ﺧﻮﺍﻫﻲ ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ» ﻫﻤﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭ ﻭ ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ ﺷﺪﻧﺪ.
ﮔﺰﻳﺪﻥ ﺭﺧﺶ
ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺯﺍﻝ ﭘﻴﻜﻲ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻮ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ ﻭ ﺑﮕﺮﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﭘﻴﺶ ﺭﺳﺘﻢ ﺁﻣﺪ ﻭ ﮔﻔﺖ: «ﻓﺮﺯﻧﺪ، ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺟﻮﺍﻧﻲ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺭﺯﻣﺠﻮﺋﻲ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺗﻮ ﻫﻨﻮﺯ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺑﺰﻡ ﻭ ﺷﺎﺩﻱ ﺑﺎﺷﻲ ﺍﻣﺎ ﻛﺎﺭﻱ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﻭ ﭘﺮ ﺭﻧﺞ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺭﺯﻡ ﺗﻮ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﺩ ﻧﻤﻲﺩﺍﻧﻢ ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻮ ﭼﻴﺴﺖ؟»
ﺭﺳﺘﻢﮔﻔﺖ: «ﺍﻱ ﭘﺪﺭ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ، ﮔﻮﺋﻲ ﺩﻟﻴﺮﻳﻬﺎﻱ ﻣﺮﺍ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻛﺮﺩﻩﺍﻱ. ﮔﻤﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﭘﻴﻞ ﺳﭙﻴﺪ ﻭ ﮔﺸﻮﺩﻥ ﺩﮊ ﻛﻮﻩ ﺳﭙﻨﺪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻳﺎﺩ ﻧﺒﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻲ. ﺍﻛﻨﻮﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺭﺯﻡ ﻭ ﺟﻨﮓ ﺁﺯﻣﺎﺋﻲ ﻣﻦ ﺍﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺰﻡ ﻭ ﺭﺍﻣﺶ. ﻛﺪﺍﻡ ﺩﺷﻤﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺍﺯ ﻭﻱ ﮔﺮﻳﺰﺍﻥ ﺑﺎﺷﻢ؟»
ﺯﺍﻝ ﮔﻔﺖ:
«ﺍﻱ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺩﻟﻴﺮ، ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﭘﻴﻞ ﺳﭙﻴﺪ و ﺩﮊ ﻛﻮﻩ ﺳﭙﻨﺪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻳﺎﺩ ﻧﺒﺮﺩﻩﺍﻡ ﻭﻟﻲ ﺟﻨﮓ ﺁﺯﻣﺎﺋﻲ ﺑﺎ ﺍﻓﺮﺍﺳﻴﺎﺏ ﻛﺎﺭﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺳﺖ. ﺍﻓﺮاﺳﻴﺎﺏ ﺷﺎﻫﻲ ﺯﻭﺭﻣﻨﺪ ﻭ ﺩﻟﻴﺮﻱ ﭘﺮﺧﺎﺷﺠﻮﺳﺖ. ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺍﻭ ﺧﻮﺍﺏ ﻭ ﺁﺭﺍﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻦ ﺭﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﻧﻤﻲﺩﺍﻧﻢ ﺗﺮﺍ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﺒﺮﺩ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ»
ﭼﻨﻴﻦﮔﻔﺖ ﺭﺳﺘﻢ ﺑﺪﺳﺘﺎﻥﺳﺎﻡ
ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻣﺮﺩ ﺁﺭﺍﻡ ﻭ ﺟﺎﻡ
ﭼﻨﻴﻦﻳﺎﻝوﺍﻳﻦﭼﻨﮕﻬﺎﻱﺩﺭﺍﺯ
ﻧﻪ ﻭﺍﻻ ﺑﻮﺩ ﭘﺮﻭﺭﻳﺪﻥ ﺑﻨﺎﺯ
ﺍﮔﺮﺩﺷﺖﻛﻴﻦﺍﺳﺖﻭﮔﺮﺟﻨﮓﺳﺨﺖ
ﺑﻮﺩ ﻳﺎﺭ ﻳﺰﺩﺍﻥ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺑﺨﺖ
ﻫﺮﺁﻧﮕﻪ ﻛﻪﺟﻮﺷﻦﺑﺒﺮ ﺩﺭﻛﺸﻢ
ﺯﻣﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﺍﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﺍﺯ ﺗﺮﻛﺸﻢ
ﻳﻜﻲ ﺑﺎﺭﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻮ ﻛﻮﻩ ﺑﻠﻨﺪ
ﭼﻨﺎﻥﭼﻮﻥﻣﻦ ﺁﺭﻡﺑﺨﻢﻛﻤﻨﺪ
ﻳﻜﻲﮔﺮﺯﺧﻮﺍﻫﻢﭼﻮﻳﻚﻟﺨﺖﻛﻮﻩ
ﮔﺮ ﺁﻳﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻢ ﺯ ﺗﻮﺭﺍﻥ ﮔﺮﻭﻩ
ﺳﺮﺍﻥﺷﺎﻥﺑﻜﻮﺑﻢﺑﺪﺍﻥﮔﺮﺯ ﺑﺮ
ﻧﻴﺎﻳﺪ ﺑﺮﻡ ﻫﻴﭻ ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮ
ﺷﻜﺴﺘﻪﻛﻨﻢﻣﻦﺑﺪﻭﭘﺸﺖﭘﻴﻞ
ﺯﺧﻮﻥ ﺭﻭﺩ ﺩﺍﻧﻢ ﺩﺭﻳﺎﻱ ﻧﻴﻞ
ﺯﺍﻝ ﺍﺯ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﺭﺳﺘﻢ ﺷﺎﺩ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ: «ﮔﺮﺯﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺧﻮﺭ ﺗﻮﺳﺖ ﮔﺮﺯ ﭘﺪﺭﻡ ﺳﺎﻡ ﻧﺮﻳﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﮔﺮﺷﺎﺳﺐ ﭘﺪﺭ ﻧﺮﻳﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﻳﺎﺩﮔﺎﺭ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﺮﺯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﻡ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ ﺩﺭ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻛﺎﺭﺯﺍﺭ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺩﻳﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺳﺎﻣﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺧﺎﻙ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ. ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲﺳﭙﺎﺭﻡ» ﺭﺳﺘﻢ ﺷﺎﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺳﭙﺎﺱ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﻭﮔﻔﺖ: «ﺍﻛﻨﻮﻥ ﻣﺮﺍ ﺍﺳﺒﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﺎﻝ ﻭ ﮔﺮﺯ ﻭ ﻛﻮﭘﺎﻝ ﻣﺮﺍ ﺑﻜﺸﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺒﺮﺩ ﺩﻟﻴﺮﺍﻥ ﻓﺮﻭ ﻧﻤﺎﻧﺪ»
ﺯﺍﻝ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﺗﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﮔﻠﻪ ﺍﺳﺐ ﺩﺭ ﺯﺍﺑﻠﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻛﺎﺑﻠﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺭﺳﺘﻢ ﺑﮕﺬﺭﺍﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻭﻱ ﺍﺳﺒﻲ ﺑﻪ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﺑﮕﺰﻳﻨﺪ.ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮﺩﻧﺪ. ﺍﻣﺎ ﻫﺮ ﺍﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺭﺳﺘﻢ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ ﻭ ﭘﺸﺘﺶ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺍﻓﺸﺮﺩ ﭘﺸﺘﺶ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺭﺳﺘﻢ ﺧﻢ ﻣﻴﺸﺪ ﻭ ﺷﻜﻤﺶ ﺑﻪ ﺯﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮﺳﻴﺪ. ﺗﺎ ﺁﻧﻜﻪ ﻣﺎﺩﻳﺎﻧﻲ ﭘﻴﺪﺍ ﺷﺪ ﺯﻭﺭﻣﻨﺪ ﻭ ﺷﻴﺮ ﭘﻴﻜﺮ:
ﺩﻭﮔﻮﺷﺶﭼﻮ ﺩﻭﺧﻨﺠﺮﺁﺑﺪﺍﺭ
ﺑﺮﻭ ﻳﺎﻝ ﻓﺮﺑﻪ، ﻣﻴﺎﻧﺶ ﻧﺰﺍﺭ
ﺩﺭ ﭘﺲ ﻣﺎﺩﻳﺎﻥ ﻛﺮﻩﺍﻱ ﺑﻮﺩ ﺳﻴﻪ ﭼﺸﻢ ﻭ ﺗﻴﺰ ﺗﻚ، ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺎﺭﻳﻚ ﻭ ﺧﻮﺵ ﮔﺎﻡ:
ﺗﻨﺶ ﭘﺮ ﻧﮕﺎﺭ ﺍﺯ ﻛﺮﺍﻥ ﺗﺎ ﻛﺮﺍﻥ
ﭼﻮ ﺑﺮﮒ ﮔﻞ ﺳﺮﺥ ﺑﺮ ﺯﻋﻔﺮﺍﻥ
ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﻞ ﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻫﻴﻮﻥ
ﺑﺰﻫﺮﻩ ﭼﻮ ﺷﻴﺮ ﺑﺮﻛﻪ ﺑﻴﺴﺘﻮﻥ
ﺭﺳﺘﻢ ﭼﻮﻥ ﭼﺸﻤﺶ ﺑﺮﺍﻳﻦ ﻛﺮﻩ ﺍﻓﺘﺎﺩ ﻛﻤﻨﺪ ﻛﻴﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺧﻢ ﺩﺍﺩ ﺗﺎ ﭘﺮﺗﺎﺏ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻛﺮﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺁﻭﺭﺩ. ﭘﻴﺮﻱ ﻛﻪ ﭼﻮﭘﺎﻥ ﮔﻠﻪ ﺑﻮﺩ ﮔﻔﺖ: «ﺍﻱ ﺩﻻﻭﺭ، ﺍﺳﺐ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻣﮕﻴﺮ»
ﺭﺳﺘﻢ ﭘﺮﺳﻴﺪ: «ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺐ ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺭﺍﻧﺶ ﺩﺍﻍ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ؟»
ﭼﻮﭘﺎﻥ ﮔﻔﺖ: «ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺐ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ ﻫﻤﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﺳﺖ. ﻧﺎﻡ ﺁﻥ «ﺭﺧﺶ» ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺧﻮﺑﻲ ﭼﻮﻥ ﺁﺏ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻴﺰﻱ ﭼﻮﻥ ﺁﺗﺶ ﺍﺳﺖ. ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺳﻪ ﺳﺎﻝ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺭﺧﺶ ﺩﺭ ﺧﻮﺭ ﺯﻳﻦ ﺷﺪﻩ ﻭ ﭼﺸﻢ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺍﻭﺳﺖ. ﺍﻣﺎ ﻫﺮ ﺑﺎﺭ ﻛﻪ ﻣﺎﺩﺭﺵ ﺳﻮﺍﺭﻱ ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﻲ ﻛﺮﻩ ﺍﻭﺳﺖ ﭼﻮﻥ ﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺯﺍر ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻳﺪ. ﺭﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺑﺮ ﻣﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺎ ﺗﻮ ﺑﭙﺮﻫﻴﺰ ﻭ ﻫﺸﺪﺍﺭ ﻛﻪ
ﺍﻳﻦﻣﺎﺩﻳﺎﻥ ﭼﻮﻥ ﺩﺭﺁﻳﺪ ﺑﺠﻨﮓ
ﺑﺪﺭﺩ ﺩﻝ ﺷﻴﺮﻭ ﻭﭼﺮﻡ ﻭ ﭘﻠﻨﮓ
