تاریخ دقیق انتخابات مجلس در سال ۹۸ + شرایط رای دهندگان

یازدهمین انتخابات نمایندگی مجلس دو اسفند ماه برگزار خواهد شد .

انتخابات نمایندگی مجلس در سال ۹۸ در دو تاریخ ۲ اسفند و اردیبهشت ماه سال ۹۹ برگزار خواهد شد.

همچنین اولین انتخابات میان‌دوره‌ای دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری استان‌های تهران، خراسان رضوی، خراسان شمالی، استان فارس و قم نیز به صورت همزمان برگزار خواهد شد.

ثبت‌نام از داوطلبان انتخابات مجلس از روز دهم تا شانزدهم آذر برگزار شد . در فاصله ۱۰ تا ۱۶ خرداد، داوطلبان مشمول ماده ۲۹ قانون انتخابات فرصت داشتند تا استعفای خود را تقدیم مقام مافوق خود کنند.

برگزاری یازدهمین انتخابات نمایندگی چگونه است ؟

به گفته وزیر کشور بیش از ۸۵ درصد انتخابات مجلس به صورت الکترونیکی برگزار می‌گردد که با این اقدام نود درصد از تخلفات انتخاباتی به صفر می‌رسد.

دکتر کدخدایی از احراز هویت الکترونیکی رای دهندگان به طور صد درصدی خبر داد و افزود: در حوزه‌های دیگر، مسئولان شورای نگهبان برای برگزاری انتخابات الکترونیکی تلاش کردند و ما هم آمادگی داشتیم، اما به علت مسائل فنی در حوزه‌های دیگر، الکترونیکی برگزار نمی‌شود.

مهلت تبلیغات نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی

مهلت تبلیغات نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی یک هفته است. ساعت ۲۴ چهارشنبه هفته آینده مهلت تبلیغات به پایان می رسد و روز پنجشنبه سکوت تبلیغاتی برای ورود به ایستگاه نهایی رقابت در روز جمعه و حضور مردم پای صندوق های رای خواهد بود.

مطابق ماده ۶۵ قانون انتخابات مصادیق زیر در فعالیت‌های تبلیغاتی انتخابات توسط نامزدها، احزاب و گروه‌ها و اشخاص حقیقی و حقوقی جرم است و متخلفان علاوه بر مجازات‌های مقرر در قوانین مربوطه به مجازات درجه ۶ قانون مجازات اسلامی به استثنای حبس نیز محکوم می‌شوند:

1. اقدامات مغایر امنیت ملی نظیر تفرقه قومی و مذهبی.
2. دادن وعده‌های خارج از اختیارات قانونی توسط نامزدها.
3. هرگونه تخریب، هتک حرمت و حیثیت نهادها، افراد و یا نامزدها از سوی نامزدهای انتخاباتی.
4. نوشتن، اظهار و انتشار مطالبی که در قوانین مربوطه جرم شناخته شده است.
5. دیوارنویسی.
6. تخریب یا پاره کردن عکس و دیگر آثار تبلیغاتی نامزدها در مهلت قانونی تبلیغات که در محل‌های مجاز الصاق شده و یا قرار گرفته باشد.
7. نصب یا توزیع کلیه اقلام و آثار تبلیغات انتخاباتی تهیه شده بدون رعایت مفاد این قانون و فاقد نام و هویت تهیه‌کننده.
8. استفاده از آثار تبلیغاتی متضمن موارد مغایر عفت عمومی و یا موازین شرع.
9. اخلال و برهم زدن اجتماعات و سخنرانی‌های قانونی و تعرض به ستادهای انتخاباتی نامزدها.
10. استفاده از کاروان‌های تبلیغاتی و استفاده از بلندگو در خارج از محیط سخنرانی.
11. استفاده از حمایت و امکانات بیگانگان اعم از مالی و غیرمالی در تبلیغات و فعالیت‌های انتخاباتی.

در تبصره ۱ این ماده آمده است که انجام هر یک از موارد فوق که از طریق شبکه‌های اجتماعی و فضاهای مجازی امکان وقوع دارد حسب مورد مشمول مجازات مربوطه است .

در تبصره ۲ نیز افزوده شده است که گزارش هرگونه تخلف از ضوابط تبلیغات موضوع این قانون توسط هیات اجرایی حوزه انتخابیه اصلی بررسی و در صورت اثبات تخلف، موضوع به رییس ستاد مرکزی نامزد تذکر داده می‌شود و همزمان، موضوع به هیات نظارت حوزه انتخابیه نیز ارجاع می شود و همین گزارش ها ممکن است صلاحیت تایید شده داوطلب نمایندگی که به عرصه رقابت انتخاباتی راه یافته است را رد کند.

جدول زمان بندی انتخابات مجلس ۹۸

تعداد حوزه‌های انتخاباتی نمایندگی مجلس

تعداد کرسی‌های مجلس یازدهم ۲۹۰ نفر است و این تعداد با مخالفت نمایندگان با افزایش تعداد صندلی‌ها در خرداد ۹۸ ثابت ماند.

نکته قابل بحث این است که این وضعیت بر خلاف قانون است و توزیع نمایندگان مورد نقد واقع شده‌است. به عنوان مثال یک استان مانند البرز به ازای هر ۴۹۳ هزار نفر حائز شرایط رای دادن یک نماینده به مجلس می‌فرستند اما استان سمنان به ازای هر ۱۲۳ هزار نفر یک نماینده دارد.

با توجه به آن که تعداد واجدین شرایط رای دادن در مجموع حدود ۵۵ میلیون نفر است به ازای هر ۱۹۰ هزار نفر یک نماینده در مجلس ایران حضور دارد.

به گفتهٔ دبیر و سخنگوی ستاد انتخابات کشور تعداد حوزه‌های انتخابیه در انتخابات آتی ۲۰۸ حوزه است که بر اساس مصوبه سال ۱۳۹۵ مجلس یک حوزه افزایش یافته و حوزه انتخابیه میاندوآب، شاهین دژ و تکاب به دو حوزه انتخابیه مستقل تقسیم شده‌است.

فرآیند برگزاری انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی آغاز شد. انتخاباتی که در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۹۸، یعنی حدود ۵۰ روز دیگر در ۲۰۸ حوزه انتخابیه برای تعیین منتخبان ۲۹۰ کرسی،در سراسر میهن اسلامی‌مان برگزار می‌شود.

رأس ساعت ۸ صبح یکشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۸ ، فرایند‌های اجرایی انتخابات با ابلاغ دستور وزیر کشور به فرمانداران مراکز حوزه‌های انتخابیه آغاز می‌شود و بلافاصله پس از وصول دستور شروع انتخابات توسط فرمانداران، فرایند ثبت‌نام از داوطلبان در ۲۰۸ فرمانداری مرکز حوزه انتخابیه و ستاد ثبت نام وزارت کشور کلید خورد.

گشایش ستاد انتخابات کشور
روز دوشنبه ۲۰ آبان، ستاد انتخابات کشور افتتاح شد. «عبدالرضا رحمانی‌فضلی» وزیر کشور در آئین «گشایش ستاد انتخابات کشور» تاکید کرد که وزارت کشور تلاش‌ دارد با حفظ بی‌طرفی کامل و با دقت و تامل و در نظرگرفتن همه شرایط بویژه در نظر گرفتن تنوع جغرافیایی، فضای مساعد و مناسب انتخاباتی را در کشور ایجاد کند.

ثبت‌نام از داوطلبان کاندیداتوری انتخابات مجلس یازدهم تا روز شنبه ۱۶ آذر یعنی به مدت هفت روز ادامه داشت. طبق اطلاعیه ستاد انتخابات کشور، ثبت‌نام در هفت روز قانونی خود از ۸ صبح تا ساعت ۱۸ عصر انجام می‌گیرد که این ساعت قابل تمدید نخواهد بود.

صد در صد ثبت‌نام داوطلبان کاندیداتوری در مجلس یازدهم در بستر «سامانه جامع انتخابات» انجام خواهد گرفت.

تعیین ۵ عضو هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات مجلس
در تاریخ ۹ مرداد، پنج عضو هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات مجلس مشخص شدند. طبق اعلام سخنگوی شورای نگهبان آیت الله احمد جنتی، محمدحسن صادقی‌مقدم، سیامک ره‌پیک، عباسعلی کدخدایی و حجت‌الاسلام و المسلمین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای (خارج از شورا) به عنوان اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات مجلس انتخابات شدند.

هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات باید در هر استان، هیئتی مرکب از پنج نفر را جهت نظارت بر انتخابات آن استان تعیین کند که این هیئت نظارت استان نیز موظف است با موافقت هیئت مرکزی، برای هر حوزه‌ی انتخابیه هیئتی مرکب از سه نفر را به عنوان هیئت نظارت شهرستان به منظور نظارت بر انتخابات حوزه‌ی مربوطه تعیین و به هیئت مرکزی نظارت معرفی کند.

عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در تاریخ ۱۹ مرداد در جریان نشست خبری خود گفت: اولین دستور هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات بعد از تعیین رئیس و سخنگو، تعیین شاخص‌ها برای هیئت نظارت‌های استانی و شهرستانی بود.

رسیدگی به تخلفات و جرائم انتخاباتی به صورت فوق‌العاده
«حجت‌الاسلام و المسلمین منتظری» دادستان کل کشور و رئیس ستاد مرکزی پیشگیری و رسیدگی به جرایم و تخلفات انتخاباتی کشور، با توجه به در پیش بودن انتخابات مجلس شورای اسلامی اطلاعیه‌ای را در روز ۱۵ آبان، صادر کرد که در بخشی از این اطلاعیه بر رسیدگی به تخلفات و جرائم انتخابات به صورت فوق‌العاده و خارج از نوبت تاکید شده است.

افزایش حوزه‌های انتخابیه
یکی از تغییرات در انتخابات مجلس یازدهم در دوم اسفند ۹۸ نسبت به انتخابات مجالس پیشین، افزایش حوزه‌های انتخابیه از ۲۰۷ حوزه به ۲۰۸ حوزه انتخاباتی است.

در جریان اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس در خردادماه ۹۵، حوزه انتخابیه میاندوآب، شاهین‌دژ و تکاب به دو حوزه انتخابیه مستقل تقسیم شد و حوزه انتخاباتی جدیدی به نام حوزه انتخابیه شاهین‌دژ و تکاب ایجاد شد. بدین ترتیب تعداد حوزه‌های انتخاباتی در انتخابات مجلس از ۲۰۷ حوزه به ۲۰۸ حوزه، افزایش یافت.

عدم افزایش تعداد نمایندگان
بر اساس اصل ۶۴ قانون اساسی هر ۱۰ سال یک بار با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آنها، امکان افزوده شدن حداکثر ۲۰ نماینده به تعداد نمایندگان موجود وجود دارد که ۲۰ سال پیش برای آخرین بار این اتفاق افتاد و ۲۰ نماینده به تعداد کرسی‌های مجلس اضافه شد.

اما در خرداد ماه سال جاری، نمایندگان مجلس با کلیات «طرح یک ماده‌ای اصلاح جدول حوزه‌های انتخابیه مجلس شورای اسلامی و تعداد نمایندگان آن‌ها» مخالفت کردند و بدین ترتیب افزایش تعداد نمایندگان مجلس از ۲۹۰ نماینده فعلی رأی نیاورد.

کاهش میزان رأی‌آوری منتخبین از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد
اما یکی دیگر از تغییرات در انتخابات مجلس پیش‌رو نسبت به انتخابات مجالس پیشین، کاهش میزان رأی‌آوری منتخبین از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد است. بدین معنا که در ادوار قبلی اگر کسی می‌خواست وارد مجلس شود باید ۲۵ درصد آراء صحیح حوزه انتخابیه را از آن خود می‌کرد اما با اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس در تاریخ سوم خردادماه ۹۵، از آن به بعد، نامزدها با تصاحب ۲۰ درصد از کل آراء می‌توانند جواز حضور در بهارستان را به نمایندگی از مردم حوزه انتخابیه خود کسب کنند.

دادستان، عضو جدید هیئت‌های اجرایی انتخابات
یکی دیگر از تغییرات در انتخابات مجلس یازدهم در دوم اسفند ۹۸ نسبت به انتخابات مجالس قبلی، افزوده شدن دادستان به هیئت‌های اجرایی هر حوزه انتخابیه است؛ در واقع به موجب قانون اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس در خردادماه ۹۵، دادستان هر حوزه انتخابیه علاوه بر عضویت در هیئت نظارت در هیئت اجرایی هم عضویت خواهد داشت.

به هر ترتیب، حدود چند روز دیگر، یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در ۲۰۸ حوزه انتخابیه در سراسر میهن اسلامی‌مان برگزار خواهد شد؛ انتخاباتی که یکی از مظاهر مردم سالاری دینی در کشور ماست و در سال جاری با راهبرد «برگزاری باشکوه» و با «رعایت مرّ قانون» و در «فضای امن و با نشاط» انجام خواهد گرفت.