ساز سنتور چگونه سازی است؟
محمد سیمری ؛ اختصاصی جدول یاب
موسیقی و گوش کردن به موسیقی دارای آثار بسیار قدرتمند و ارزشمندی بر بدن آدمی است که ممکن است ما به بسیاری از آن ها توجهی نداشته باشیم و یا حتی از آن ها بی اطلاع باشیم! تمرکز حواس، افزایش هوش و تقویت حافظه، تقویت ناحیه ی زبان آموزی مغز و کنترل استرس و درمان افسردگی از فواید گوش کردن به موسیقی است.
درباره اهمیت فوق العاده بالای موسیقی تنها کافی است که بدانید جنین برای نخستین بار از طریق صدای قلب مادر با موسیقی آشنا می شود! توجه داشته باشید یکی از انتزاعی ترین موسیقی هایی که آدمی در آغاز زندگی خود با آن آشنا می شود، صدای ضربان قلب مادر است.شاید بد نباشد که بدانید دیوار نگاره های باستانی بیانگر این موضوع است که انسان ها پیش از کسب توانایی در صحبت کردن با یکدیگر، در قالب موسیقی به دیگر افراد ابراز وجود می کردند و هنر خود را به نمایش می گذاشتند.
سنتور از جمله سازهای فوق العاده خوش صدا، قدیمی و زیبا است که هوش از آدم می رباید! ساز سنتور، سازی است ایرانی که اختراع آن را به فیلسوف نظریه پرداز و موسیقیدان بزرگ ایرانی ” ابونصر فارابی ” نسبت می دهند. ساز سنتور که در گروه سازهای زهی و ضربه ای قرار دارد، سازی است به شکل ذوزنقه که ضلع بلند آن در جلوی فرد نوازنده قرار می گیرد و دارای سیم های بسیاری می باشد و با دو زخمه ی چوبی نیز نواخته می شود.
دقت داشته باشید جنس ساز سنتور، به صورت تمام و کمال از متریال چوب می باشد و بر روی سطح فوقانی آن، دو ردیف خرک چوبی قرار می گیرد. خرک‌های ردیف راست ساز سنتور به کناره ی راست نزدیک ترند! اما خرک های ردیف چپ فاصله دارند. بد نیست بدانید فاصله ی بین خرک های ردیف چپ تا کناره ی چپ را ” پشت خرک ” می گویند.
توجه داشته باشید ساز سنتور در انواع ساز سنتور نه خرک سُل کوک، نه خرک لا کوک، ده خرک، ساز سنتور باس، ساز سنتور کروماتیک و کروماتیک بم ساخته می شود. متداول ترین و رایج ترین سنتور، نه خرک سل کوک و لا کوک، یعنی سنتور ۹ خرکی است، دارای ۷۲ سیم می باشد که به دسته های ۴ تایی و در ۱۸ دسته تقسیم می شود. البته سنتورهای ۱۲ خرک نیز تا حدودی مورد استفاده قرار می گیرند.
شاید این سوال برای تان پیش آید که نوازندگی ساز سنتور به چه صورت است؟ در پاسخ بایستی گفت نوازندگی ساز سنتور با استفاده از دو چوب نازک که به آن ها ” مضراب ” گفته می شود، انجام می شود. دقت داشته باشید مضراب ها در گذشته، بدون نمد بودند اما در زمان حال، بیش تر به مضراب ها نمد می چسبانند! انجام این کار باعث نرم تر شدن و کم زنگ تر شدن آوای ساز سنتور می شود.
در بسیاری مواقع، فرد نوازنده بایستی با هر یک از مضراب ها، نت متفاوتی را اجرا کند! شاید جالب باشد که بدانید ویژگی ساز سنتور و همچنین صدای ایده آل آن سبب شده است که علاوه بر اجرای آثار موسیقی سنتی ایران زمین، بتوان قطعاتی به سبک و سیاق موسیقی بین المللی را نیز با آن نواخت. این ساز به خوبی توانایی تک نوازی و همچنین هم نوازی را دارا می باشد.
چنانچه تصمیم داشته باشید ساز سنتور خریداری نمایید؛ شاید این سوال در ذهن تان وجود داشته باشد که یک ساز سنتور خوب چه ویژگی های ایده آلی دارد؟ در پاسخ بایستی اینگونه گفت که صفحه ی چوبی ساز سنتور بایستی بدون ترک و یا گره چوب باشد! دقت داشته باشید صفحه ی زیر و یا روی ساز سنتور نبایستی برآمده باشد. همچنین دقت داشته باشید شیارهایی که کنار ساز سنتور واقع شده است و سیم ها از داخل آن رد شده اند، بایستی ظریف و تمیز کار شده باشند.
بسیار توصیه می کنیم از گرفتن سنتوری که منبت کاری و یا نقاشی شده است، پرهیز کنید. توجه داشته باشید این سازها اگر چه به نظر زیبا می آیند، اما به دلیل اینکه صفحه ی ساز یکدست نیست، صدای خوبی نخواهند داشت!
همچنین در انتها از معروف ترین نوازندگان ساز سنتور می توان به استاد ابوالحسن صبا، استاد حبیب سماعی، استاد فرامرز پایور، استاد پرویز مشکاتیان، استاد مجید نجاحی، استاد فضل الله توکل، استاد رضا ورزنده، استاد پشنگ کامکار، استاد اردوان کامکار و… اشاره کرد.
