آنچه درباره حساسیت فصلی نمی دانید
حساسیت فصلی (تب یونجه)، یکی از بیماریهای رایج فصل بهار محسوب میشود و با علائمی مثل آبریزش بینی، خیسشدن چشمها، احساس خارش در گلو و تودماغی صحبتکردن همراه است. با شروع فصل این بیماری، ۱۰ تا ۳۰ درصد افراد دچار آن میشوند.
از گذشته تاکنون، باورهایی دربارهی حساسیت فصلی و آلرژی و عوامل مؤثر در بهبود یا تشدید علائم آن وجود داشته که برخی از آنها درست و برخی دیگر یا نادرست است یا نمیتوان آنها را کاملا تأیید کرد.
یونجه هیچ نقشی در ایجاد حساسیت فصلی ندارد
در اوایل قرن نوزدهم، تصور میشد قرارگرفتن در نزدیکی یونجهی تازهچیدهشده باعث ایجاد حساسیت میشود و نام «تب یونجه» نیز برگرفته از همین موضوع است. مدتی بعد پزشکی بریتانیایی بهنام جیمز باستاک که تابستانها به علائم آزاردهندهی حساسیت دچار میشد، بهدرستی تشخیص داد یونجه نقشی در ایجاد حساسیت یا تشدید آن ندارد.
او فهمید وقتی تب یونجه دارد، اگر کنار دریا برود، بهتر میشود؛ اما بهاشتباه اینطور استنباط کرد که ابتلا به بیماریهای مکرر که گرمای تابستان آنها را بدتر میکند، باعث تشدید علائم حساسیت فصلی میشوند. بههمیندلیل، این بیماری را «زکام تابستانی» نامید.
در سال ۱۸۵۹، پزشکی بریتانیایی بهنام چارلز بِلَکلی رابطهی بین گرده و آلرژی فصلی را تشخیص داد. او گفت هروقت مقداری چمن میبویید، عطسه میکرده است. دکتر بِلَکلی نهتنها فهمید گردههای معلق در هوا در ایجاد آلرژی نقش دارند؛ بلکه به این موضوع پی برد که احتمالا گردههای سبکی که بهراحتی در هوا پخش میشوند، بیشتر میتوانند موجب حساسیت شوند. در آن زمان، نقش سیستم ایمنی بدن در واکنشهای آلرژیک هنوز مشخص نشده بود؛ ازاینرو، دکتر بِلَکلی تصور میکرد مواد سمی موجود در گردهها باعث ایجاد حساسیت و علائم آزاردهنده میشود.
امروزه، میدانیم سیستم ایمنی بدن افرادی که درمعرض گردهی گیاهان خاصی قرار میگیرند، بهمیزان زیادی به گردهها واکنش نشان میدهد و با گرده بهعنوان ویروس مقابله میکند؛ درنتیجه بدن تحتتأثیر این واکنشها علائمی شبیه علائم حساسیت فصلی از خود بروز میدهد.
نتیجهی نهایی: این موضوع کاملا درست است.
حساسیت فصلی در روز شدیدتر میشود
اگر حساسیت فصلی شما را آزار میدهد، توصیه میکنیم روزهایی که گردهافشانی بیشتر میشود، در خانه بمانید و از غروب به بعد بیرون بروید. ماندن در خانه برای افراد دچار آلرژی، توصیهی سادهای بهنظر میرسد؛ اما این توصیه بسته به اینکه به چه نوعی از گردهها حساسیت دارید، میتواند تغییر کند.
پژوهشگران لهستانی برای بررسی این موضوع مطالعهی جالبی با عنوان «کابوس گردهها: افزایش میزان گردههای پراکنده در هوا در شب» انجام دادند که بهخوبی مفهوم آن را انتقال میدهد. آنها در این مطالعه برای جمعآوری گردهها موانعی روی پشتبامها نصب و سپس، میزان تجمع پنج نوع متداول از گردهها را بررسی کردند. آنها دریافتند گردههای گیاه برنجاسف در شب کمتر از روز در هوا پراکنده میشوند؛ اما این موضوع دربارهی گیاه پیربهار کاملا برعکس است. میزان انتشار گردههای علفها و گیاه توسکا نیز در ۲۴ ساعت شبانهروز به میزان کمی تغییر میکند.
افزایش دما در روز میزان گردههای معلق در هوا را افزایش میدهد؛ اما با فرارسیدن شب، این ذرات پایین میآیند و روی زمین جمع میشوند؛ بههمیندلیل، هنگام سحر حساسیت برخی از افراد تشدید میشود. میزان گردههای پراکنده در هوا در زمانهای مختلف به چند عامل بستگی دارد که شامل میزان سهولت پراکندهشدن ذرات در هوا، میزان مسافت انتقال آنها در هوا و زمان شروع گردهافشانی نوع خاصی از علفها در روز است.
گردههای برنجاسف مسافت زیادی طی نمیکنند و میزان آنها در هوا در شب کمتر است؛ اما گردههای پیربهار حرکت بیشتری در فضای اطراف خود دارند. بنابراین در پاسخ به این سؤال که افراد دچار حساسیت، چه زمانی باید در خانه بمانند، میتوان گفت این موضوع به محل زندگی این افراد و گیاهان و علفهای موجود در محل زندگی آنها یا نزدیکی به گیاهانی بستگی دارد که به آنها حساس هستند.
نتیجهی نهایی: چنین نظری لزوما درست نیست.