جدول واژه یابی ویژه اسماء و القاب امام حسن مجتبی (علیه السلام)

امام حسن (ع) نواده رسول خدا (ص) بود. برای ایشان القاب زیادی در تاریخ ذکر شده است. امام حسن مجتبی (ع) را لقب های زیر می شناختند: امام دوم، ریحانه رسول خدا (ص)، زکی، سبط اول، سید، طیب، مصلح، تقی، کریم اهل بیت و ولی. ابن شهر آشوب به القاب آن بزرگوار، امین، اثیر، امیر، بر، حجت، زاهد، قائم، مجتبی، وزیر، سبط اول، امام ثانی، مقتدی ثالث، ذکر رابع و مباهل خامس را اضافه می کند. ابن ابی الثلج القاب امیر، حجه، کفِی، سبط، و ولی را القاب خاص آن حضرت شمرده است. ابن طلحه شافعی مشهورترین لقب امام را «تقی» و والاترین لقب او را «سید» ذکر کرده است، به این دلیل که پیامبر فرمود: «انَ ابنی هذا سیدٌ». کنیه امام حسن مجتبی (ع) نزد پیامبر (ص) رسول خدا (ص) از شدت علاقه به امام حسن (ع)، ایشان را «ابو محمد» نامید و بدان کنیه صدایش می زد. تقریباً در همه منابع کنیه امام حسن «ابومحمد» است. خصیبی و ابن شهرآشوب به جز ابومحمد، ابوالقاسم را هم به عنوان کنیه برای امام حسن آورده است. لقب مشترک امام حسن (ع) و امام حسین (ع) القاب مشترک حسنین به نقل از کتاب القاب الرسول و عترته عبارت‌اند از: سبط رسول الله، ریحانه نبی الله، سید شباب اهل الجنه، قره عین البتول، عالم، مُلهَم الحق و قائد الخلق. چرا به امام حسن مجتبی (ع)، کریم اهل بیت می گویند؟ امام حسن مجتبی (ع) نسبت به دردمندان و تیره بختان جامعه بسیار دلسوز بود و با خرابه ‌نشینان دردمند و اقشار مستضعف و کم درآمد، همراه و همنشین می‌شد. درد دل آن‌ها را با جان و دل می‌شنید و به آن ترتیب اثر می‌داد و در این حرکت انسان‌دوستانه جز خداوند را مدنظر نداشت. هیچ فقیر و مسکینی از در خانه امام حسن مجتبی (ع) ناامید برنمی گشت و حتی خود ایشان به سراغ فقرا می‌ رفت و آن‌ها را به منزل دعوت می ‌کرد و به آن‌ها غذا و لباس می‌داد.