ترتیب ماه های میلادی و معادل دقیق فارسی آنها

تعداد ماه های میلادی نیز مانند ماه های تقویم هجری شمسی دوازده تا است که به ترتیب زیر هستند؛

ژانویه (January) دارای ۳۱ روز

فوریه (February) دارای ۲۸ یا ۲۹ روز

مارس یا مارچ (March) دارای ۳۱ روز

آوریل یا آپریل (April) دارای ۳۰ روز

مه یا می (May) دارای ۳۱ روز

ژوئن یا جون (June) دارای ۳۱ روز

ژوئیه یا جولای (July) دارای ۳۱ روز

اوت یا آگوست (August) دارای ۳۱ روز

سپتامبر(September) دارای ۳۰ روز

اکتبر (October) دارای ۳۱ روز

نوامبر (November) دارای ۳۰ روز

دسامبر (December) دارای ۳۱ روز

مخفف ماه های میلادی :

January      Jan            ژانویه

February        Feb        فبریه

March       Mar            مارس

April       Apr               آوریل

May       May              می

June         Jun            ژوئن

July           Jul           جولای

August       Aug          آگست

September        Sep    سپتامبر

October       Oct          اکتبر

November      Nov       نوامبر

December    Dec         دسامبر

تطبیق ماه‌های میلادی با گاه‌شماری هجری خورشیدی

بر اساس جدول زیر دامنه ماه‌های میلادی با روزهای گاه‌شماری هجری خورشیدی بطور نسبی و غالب تطبیق داده می‌شود. (در بعضی از سال‌ها یک روز تفاوت یا جابجایی در این تبدیل وجود دارد)

تطبیق ماه‌های هجری خورشیدی با گاه‌شماری میلادی

براساس جدول زیر دامنه ماه‌های گاه‌شماری هجری خورشیدی با روزهای میلادی بطور نسبی و غالب تطبیق داده می‌شود. (در بعضی از سال‌ها یک روز تفاوت یا جابجایی در این تبدیل وجود دارد)

فرمول تبدیل تاریخ میلادی به شمسی و بالعکس

برای تبدیل تاریخ شمسی به میلادی و برعکس باید تعداد روزهای سپری شده از ابتدای هر کدام از این تاریخ‌ها را از مبدأ خود به دست بیاوریم. اگر می‌خواهیم تاریخ شمسی را به میلادی تبدیل کنیم ابتدا باید روزهای سپری شده از مبدأ تاریخ شمسی تا کنون را حساب کنیم و به اضافهٔ ۲۲۶۸۹۹ کنیم.

عدد به دست آمده تعداد روزهای گذشته از ابتدای تاریخ میلادی تا کنون است و با استفاده از آن می‌توانیم تاریخ میلادی را حساب کنیم. برای تبدیل تاریخ میلادی به شمسی همین کار را باید برعکس انجام بدهیم و عدد ۲۲۶۸۹۹ را باید از تعداد روزهای تاریخ میلادی کم کنیم و در این قسمت عدد به دست آمده تاریخ شمسی است.

همین روش نیز برای تبدیل تاریخ قمری به شمسی و برعکس نیز قابل استفاده است؛ ولی در این مورد دیگر عددی که باید اضافه یا کم بشود ۲۲۶۸۹۹ نیست.

شاید از خود بپرسید که عدد ۲۲۶۸۹۹ را از کجا به دست آورده‌ام. برای به دست آوردن این عدد باید تاریخ شمسی و میلادی یک روز را در اختیار داشته باشید. به عنوان مثال ۱۳/۴/۱۳۸۳ شمسی طبق تقویم برابر ۳/۷/۲۰۰۴ میلادی است. کاری که باید الان کنیم این است که این دو تاریخ را به روز تبدیل کنیم و در این تبدیل باید تعداد سال‌های کبیسه‌ای که این دو تاریخ پشت سر گذاشته‌اند نیز فراموش نکنیم.

برای اینکه تعداد سال‌های کبیسه را در دو تقویم میلادی و شمسی بخواهیم محاسبه کنیم باید ۱۳۸۲ را برای تقویم شمسی و ۲۰۰۳ را برای تقویم میلادی تقسیم بر ۴ کنیم. خارج قسمت این دو تقسیم به ترتیب تعداد سال‌های کبیسهٔ تقویم شمسی و میلادی است که از ابتدای شروع به کار این تقویم‌ها تا کنون پشت سر گذاشته‌اند. البته این اعداد مطابق واقعیت نیستند! ولی به محاسبات ما اشکالی وارد نمی‌کنند.

در تقسیم ۱۳۸۲ بر ۴ خارج قسمت برابر ۳۴۵ می‌شود و این عدد برای تقویم میلادی برابر ۵۰۰ است.

خب پس تا کنون بر اساس تقویم شمسی ۳۴۵ سال کبیسه بوده و بر اساس تقویم میلادی ۵۰۰ سال برابر سال کبیسه بوده‌اند. (البته همان‌طور که دید به کبیسه بودن سالی که در آن هستیم هنوز توجهی نکردیم.

(خب برگردیم به مسئلهٔ خودمان که می‌خواستیم دو تاریخ ۱۳/۴/۱۳۸۳ و ۳/۷/۲۰۰۴ به روز تبدیل کنیم.

برای این کار باید از عدد سال یکی کم کرده و در ۳۶۵ ضرب کنیم؛ و از عدد ماه نیز باید یکی کم کرده و بر اساس نوع تقویم باید عدد ماه را ضرب در عدد خاصی کنیم. مثلاً وقتی در تاریخ شمسی از عدد ماه یکی کم کنیم حاصل ۳ می‌شود. همان‌طور که می‌دانید در تقویم شمسی ۳ ماه اول سال ۳۱ روز دارند، پس ۳ را در ۳۱ ضرب می‌کنیم؛ ولی در تاریخ شمسی وقتی از ۷ یکی کم کینم برابر ۶ می‌شود. خب باید در این مورد ببینیم که ۶ ماه اول سال میلادی چند روزه هستند.

ماه اول میلادی = ۳۱ روز

ماه دوم میلادی = ۲۸ روز (در سال کبیسه ۲۹ روز)

ماه سوم میلادی = ۳۱ روز

ماه چهارم میلادی = ۳۰ روز

ماه پنجم میلادی = ۳۱ روز

ماه ششم میلادی = ۳۰ روز

ماه هفتم میلادی = ۳۱ روز

ماه هشتم میلادی = ۳۱ روز

ماه نهم میلادی = ۳۰ روز

ماه دهم میلادی = ۳۱ روز

ماه یازدهم میلادی = ۳۰ روز

ماه دوازدهم میلادی = ۳۱ روز

طبق جدول بالا ۶ ماه اول سال ۲۰۰۴ میلادی برابر ۱۸۲ روز می‌باشد. (فراموش نکنید که سال ۲۰۰۴ سال کبیسه است) خب تا حالا عدد سال و ماه را به روز تبدیل کردیم و این دو عدد را باید به اضافهٔ عدد روز کنیم و در آخر به اضافهٔ تعداد سال‌های کبیسه گذشته کنیم. داریم

A = (۱۳۸۲*۳۶۵)+(۳*۳۱)+۱۳+۳۴۵ = ۵۰۴۸۸۱

B= (۲۰۰۳*۳۶۵)+(۳۱+۲۹+۳۱+۳۰+۳۱+۳۰)+۳+۵۰۰=۷۳۱۷۸۰

B-A = ۲۲۶۸۹۹

با محاسبات فوق خواستم نشان بدهم که عدد ۲۲۶۸۹۹ که در اول بحث گفتیم را از کجا آوردیم. همان‌طور که احتمالاً تا حالا فهمیدید این عدد (۲۲۶۸۹۹) تفاوت مبداهای دو تقویم میلادی و شمسی به روز هستند.

حال مثالی می‌زنم برای تبدیل تاریخ شمسی به تاریخ میلادی. فرض کنید که می‌خواهیم که تاریخ ۱۵/۴/۱۳۸۳ شمسی را به تاریخ میلادی نظیر آن تبدیل کنیم. در ابتدا باید این تاریخ را به روز تبدیل کنیم. طبق روش گفته شده در بالا می‌نویسیم:

C =[(۱۳۸۳-۱)*۳۶۵]+[(۴-۱)*۳۱]+۱۵+۳۴۵ = ۵۰۴۸۸۳

خب این عدد را باید به اضافهٔ ۲۲۶۸۹۹ کنیم:

۵۰۴۸۸۳+۲۲۶۸۹۹ = ۷۳۱۷۸۲

حال باید ۷۳۱۷۸۲ را به تاریخ میلادی متناظر آن تبدیل کنیم.

ابتدا باید تعداد سال‌های کبیسهٔ تقویم میلادی را از این عدد کنیم، در بالا دیدیم که تقویم میلادی تا کنون ۵۰۰ سال کبیسه را پشت سر گذاشته است.

۷۳۱۷۸۲–۵۰۰=۷۳۱۲۸۲

حال ۷۳۱۲۸۲ را بر ۳۶۵ تقسیم می‌کنیم و خارج قسمت آن را به اضافهٔ یک می‌کنیم و عدد به دست آمده عدد سال است:

۷۳۱۲۸۲ / ۳۶۵ = ۲۰۰۳

۲۰۰۳ + ۱= ۲۰۰۴

باقیماندهٔ تقسیم فوق برابر ۱۸۷ می‌باشد. حال با استفاده از جدول تعداد روزهای تقویم میلادی شروع می‌کنیم از ۱۸۷ کم می‌کنیم و باز هم فراموش نمی‌کنیم که سال ۲۰۰۴ میلادی سال کبیسه است:

۱۸۷–۳۱=۱۵۶

۱۵۶–۲۹=۱۲۷

۱۲۷–۳۱=۹۶

۹۶–۳۰=۶۶

۶۶–۳۱=۳۵

۳۵–۳۰=۵

خب تفریق‌های فوق را تا جایی ادامه می‌دهیم که عدد به دست آمده کمتر از تعداد روزهای یک ماه باشند. در بالا ۶ مرحله تفریق انجام دهیم به عدد ۶ باید یک بیافزاییم تا تعداد ماه‌ها به دست آید؛ و عدد ظاهر شده در تفریق آخر نیز برابر عدد روز می‌باشد. پس با محاسبات فوق دیدیم که تاریخ ۱۵/۴/۱۳۸۳ شمسی برابر ۵/۷/۲۰۰۴ است.

این روش کلی تبدیل دو تاریخ به یکدیگر است؛ و برای تبدیل انواع تقویم به هم باید این مراحل را انجام داد ولی با توجه به نوع تقویم‌ها عددهایی که باید اضافه یا کم بشود طبعاً فرق می‌کند.

ماه های سال میلادی به ترتیب:

ژانویه: در تقویم میلادی، هفت ماه از هر سال دارای ۳۱ روز است و ژانویه هم یکی از همین ماه‌های میلادی به ‌شمار می‌رود. اولین روز از ماه ژانویه به‌عنوان روز سال نو یا New Year’s Eve شناخته می‌شود. ژانویه در نیم‌کره‌ شمالی دومین ماه زمستان بوده و به‌طور میانگین در کشورهایی که در این نیم‌کره قرار دارند، سردترین ماه سال محسوب می‌شود. در نیم‌کره‌ی جنوبی زمین، ژانویه دومین ماه از تابستان و به‌طور میانگین گرم‌ترین ماه سال است. در واقع از لحاظ فصلی، ژانویه در نیم‌کره‌ شمالی را می‌توان با جولای در نیم‌کره‌ جنوبی معادل دانست. نام ژانویه از کلمه‌ی لاتین آینوا به معنی «دروازه» گرفته شده است؛ چرا که ژانویه دروازه‌ ورود به سال جدید و یک آغاز جدید است. همچنین برخی معتقدند که نام این ماه از ژانوس (janus)، الهه‌ شروع و تغییر و تحول در روم باستان گرفته شده است.

فوریه: دومین و کوتاه‌ترین ماه سال در تقویم ژولینی و میلادی است که در سال‌های معمولی ۲۸ روز و در سال‌‌های کبیسه ۲۹ روز دارد. در سال کبیسه، که هر چهار سال یک بار رخ می‌دهد، آخرین روز فوریه به نام روز کبیسه شناخته می‌شود. در تقویم میلادی، ۵ ماه سال کمتر از ۳۱ روز دارند که فوریه یکی از آن‌هاست و البته تنها ماهی از سال است که کمتر از ۳۰ روز دارد.

از لحاظ فصلی در نیم‌کره‌ شمالی، فوریه سومین ماه زمستان محسوب می‌شود، در حالی که در نیم‌کره‌ جنوبی سومین ماه تابستان است. در واقع از لحاظ فصلی، فوریه در کره‌ی شمالی را می‌توان با آگوست در نیم‌کره‌ جنوبی معادل دانست. نام فوریه از کلمه‌ی لاتین فبروم (februum) به معنی «زمان پالایش» گرفته شده است.

مارس : سومین ماه از ماه‌های میلادی سال در تقویم میلادی و ژولینی است و دومین ماه سال است که ۳۱ روز دارد. در نیم‌کره‌ شمالی از لحاظ هواشناسی شروع بهار در ماه مارس اتفاق می‌افتد و اعتدال بهاری در بیستم یا بیست‌ویکم رخ می‌دهد که از لحاظ نجومی شروع فصل بهار است، در حالی که در نیم‌کره‌ جنوبی آغاز فصل پاییز است. در نیم‌کره‌ شمالی، ماه مارس معادل ماه سپتامبر در نیم‌کره‌ جنوبی است. نام ماه مارس از کلمه‌ مارتیوس (Martius) گرفته شده که اولین ماه در تقویم رومی بوده است و آن هم برگرفته از نام الهه‌ جنگ در روم باستان است. درواقع همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، تقویم اولیه‌ روم باستان تنها ۱۰ ماه داشته است.

آوریل : چهارمین ماه سال در تقویم میلادی و پنجمین ماه در تقویم اولیه‌ ژولینی است. آوریل با داشتن ۳۰ روز، دومین ماه از چهار ماهی است که ۳۰ روز دارند. آوریل در نیم‌کره‌ شمالی در فصل بهار و در نیم‌کره‌ جنوبی در فصل پاییز قرار دارد. در واقع از لحاظ هواشناسی، آوریل در نیم‌کره شمالی را می‌توان با اکتبر در نیم‌کره‌ جنوبی معادل دانست. رومی‌ها این ماه را آپریلیس (Aprilis) می‌نامیدند؛ اما در منشا این کلمه اختلاف‌نظر وجود دارد، برخی آن را برگرفته از لغت یونانی aperire به معنی «باز شدن» می‌دانند؛ چرا که در این ماه برگ‌های درختان و گیاهان باز می‌شود، اما برخی آپریلیس را برگرفته از الهه‌ای به نام آپرو (Apru) یا آفرودایت (Aphrodite) می‌دانند.

می یا مه : پنجمین ماه سال در تقویم ژولینی و میلادی است که ۳۱ روز دارد. در نیم‌کره‌ شمالی ماه می در فصل بهار قرار دارد، در حالی در نیم‌کره‌ جنوبی ماه می آخرین فصل پاییز محسوب می‌شود. در واقع ماه می در نیم‌کر‌ه‌ شمالی معادل ماه نوامبر در نیم‌کره‌ جنوبی است. اواخر ماه می در کشورهای نیم‌کره‌ شمالی شروع فصل تابستان و تعطیلات تابستانی است. نام این ماه شاید از الهه‌ یونانی مایا (maia)، که الهه‌ی باروری است، گرفته شده باشد. جشن شکرگزاری این الهه نیز در ماه می برپا می‌شود. اما از طرف دیگر یک شاعر رومی منشا دیگری برای کلمه می متصور بود. او معتقد بود نام ماه می برگرفته از لغت لاتین مایورس (Maires) به معنی کهنسالان است و نام ماه بعدی یعنی ژوئن نیز از لغت آیونیورس (iuniores) به معنی جوانان برگرفته شده است.

ژوئن : ششمین ماه سال در تقویم گریگوری و ژولینی است که ۳۰ روز دارد. در ماه ژوئن در نیم‌کره‌ شمالی انقلاب تابستانی رخ می‌دهد، یعنی یکی از روزهای آن بیشترین ساعات روشن را دارد یا در واقع طولانی‌ترین روز سال است.

برعکس در نیم‌کره‌ جنوبی در ماه ژوئن انقلاب زمستانی رخ می‌دهد، یعنی یکی از روزهای آن کوتاه‌ترین روز سال را دارد، البته در هر دو مورد باید قطب‌های شمال و جنوب را از این قاعده مستثنی کرد. ماه ژوئن در نیم‌کره‌ شمالی معادل ماه دسامبر در نیم‌کره‌ جنوبی است.

از لحاظ هواشناسی در نیم‌کره‌ شمالی فصل تابستان و نیم‌کره‌ جنوبی فصل زمستان از اولین روز ماه ژوئن شروع می‌شود، در حالی که بر اساس علم نجوم باستانی این تاریخ برابر ۲۱ ژوئن است. کلمه‌ لاتین معادل ژوئن ژونیوس (junius) است. همان‌طور که قبلا گفته شد برخی این نام را برگرفته از یک لغت لاتین باستانی به معنی «جوانان» می‌دانند. تفاسیر دیگری نیز در مورد منشا این نام وجود دارد از جمله این که برخی ژوئن را برگرفته از نام ژونو،‌ الهه‌ ازدواج در روم باستان می‌دانند. منابع دیگر نیز ادعا می‌کنند که این ماه به افتخار Junius Brutus، پایه‌گذار جمهوری روم نامگذاری شده است.

جولای یا ژوئیه : هفتمین ماه سال در تقویم‌ میلادی و ژولیانی به شمار می‌رود و دارای ۳۱ روز است. جولای در بیشتر مناطق نیم‌کره‌ شمالی گرم‌ترین ماه سال محسوب می‌شود، جایی که دومین ماه فصل تابستان نیز هست. در نیم‌کره‌ جنوبی این ماه دومین ماه از فصل زمستان و به طور میانگین سردترین ماه سال است. نیمه‌ دوم سال با ماه جولای آغاز می‌شود. همچنین جولای در نیم‌کره‌ جنوبی معادل فصلی ژانویه در نیم‌کره‌ شمالی است. نام ماه جولای از نام امپراطور مشهور روم باستان جولیوس سزار (Julius Caesar) برگرفته شده است. قبل از آن و در تقویم ده‌ ماهه‌ رومی نام این ماه گوئینتیلیس (Quintilis) بود.

آگوست یا اوت : هشتمین ماه سال در تقویم میلادی و ژولیانی بوده و دارای ۳۱ روز است. در نیم‌کره‌ جنوبی این ماه معادل فوریه در نیم‌کره‌ شمالی است. در بسیاری از کشورهای اروپایی تعطیلات کارگران و کارمندان در این ماه قرار دارد، همچنین در روم باستان بیشتر اعیاد مذهبی در این ماه قرار داشت. نام اولیه این ماه کلمه‌ لاتین سکستیلیس (Sextilis) بود. دلیل آن نیز این بود که این ماه در واقع ششمین ماه از تقویم ۱۰ ماهه‌ی روم باستان بود.

آگوست در سال ۷۰۰ قبل از میلاد مسیح با اضافه شدن ماه‌های ژانویه و فوریه، ششمین ماه سال شد. در سال ۸ قبل از میلاد مسیح نام این ماه به افتخار امپراطور روم آگوستوس (Augustus) به آگوست تغییر کرد. دلیل انتخاب آگوست برای نام‌گذاری این بود که آگوستوس بیشتر پیروزی‌های خود از جمله فتح مصر را در این ماه کسب کرده بود.

سپتامبر: نهمین ماه سال در تقویم‌های ژولینی و میلادی است و ۳۰ روز دارد. در نیم‌کره‌ شمالی این ماه معادل فصلی مارس در نیم‌کره‌ جنوبی است. از لحاظ علم هواشناسی، شروع فصل پاییز در اولین روز سپتامبر اتفاق می‌افتد. اما در نیم‌کره‌ جنوبی در این تاریخ فصل بهار شروع می‌شود. در بسیاری از کشورها در ماه سپتامبر سال تحصیلی آغاز می‌شود. نام سپتامبر از کلمه‌ لاتین سپتم (septem) به‌معنی هفت برگرفته شده است. در تقویم رومی باستانی که تنها ده ماه داشت، سپتامبر هفتمین ماه سال بود؛ اما پس از اصلاحات تقویم، سپتامبر نهمین ماه شد اما نام آن تغییر نیافت.

اکتبر : دهمین ماه سال در تقویم‌های ژولیانی و میلادی است و ۳۱ روز دارد. در تقویم قدیمی رومی اکتبر هشتمین ماه بود؛ اما بعد از اضافه شدن ژانویه و فوریه به ابتدای هر سال، اکتبر دهمین ماه سال شد اما نام آن تغییر نکرد. در واقع کلمه‌ اکتبر برگرفته از کلمه‌ لاتین اکتو (octo) به معنی هشت است. ماه اکتبر در نیم‌کره‌شمالی در فصل پاییز و در نیم‌کره جنوبی در فصل بهار قرار دارد.

نوامبر : یازدهمین ماه سال در تقویم‌های ژولیانی و گریگوری است و آخرین ماه سال است که ۳۰ روز دارد. در تقویم ده‌ماهه‌ روم باستان نوامبر ماه نهم بود و نام آن از کلمه‌ لاتین نووم (novem) به معنی نه برگرفته شده بود. پس از اصلاح تقویم روم باستان، ماه نوامبر یازدهمین ماه سال شد اما نام آن تغییر داده نشد. در نیم‌کره‌ جنوبی ماه نوامبر اواخر بهار و در نیم‌کره‌ شمالی اواخر پاییز است، بنابراین از لحاظ فصلی ماه نوامبر در نیم‌کره‌ شمالی معادل ماه می در نیم‌کره‌ جنوبی است.

دسامبر : دوازدهمین و آخرین ماه سال در تقویم‌های ژولیانی و گریگوری و ۳۱ روز دارد. همانند سپتامبر، اکتبر و دسامبر، نام این ماه نیز برگرفته از یک لغت لاتین با معنی مرتبط با اعداد است، در حقیقت دسامبر از کلمه‌ دسم (decem) به معنی ده برگرفته شده است؛ چرا که در تقویم رومی باستانی دهمین و آخرین ماه سال محسوب می‌شد. در واقع رومیان زمستان را به ‌صورت یک دوره در نظر می‌گرفتند و آن را به چند ماه تقسیم نمی‌کردند؛ اما پس از تغییر و اصلاح تقویم رومی، زمستان مانند دیگر فصول سال به سه ماه تقسیم شد و ماه‌های ژانویه و فوریه به‌عنوان ماه‌های اول و دوم به تقویم اضافه شدند و به این ترتیب دسامبر به دوازدهمین ماه سال تبدیل شد اما نام آن تغییر پیدا نکرد.