میخک در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

میخک. [خ َ] (اِ مصغر) مصغر میخ یعنی میخ خرد و کوچک. (ناظم الاطباء). به معنی میخ کوچک است. (از آنندراج). میخ خرد. میخ کوچک. (یادداشت مؤلف). || دارویی خوشبو که قرنفل و فلفل دنباله دار نیز گویند. (ناظم الاطباء). بوی افزاری است که از هندوستان آرند و در طعامهاکنند. بوی افزاری است طعام را. دارویی خوشبو که در دیگ افزارها به کار برند. (یادداشت مؤلف). قرنفل را گویند و آن از ادویه ٔ حاره است گویند تا آن را نجوشانند اهل جزیره ٔ قرنفل نگذارند که به جایی برند. (برهان). میخک یکی از انواع تیره ٔ موردیهاست که غنچه های ناشکفته ٔ آن شبیه به میخ است به نام میخک در ادویه ٔ خوراکی به کار می رود. (این میخک را با گل میخک نباید اشتباه کرد). (از گیاه شناسی آقای گل گلاب ص 262). قرنفل را گویند چه به میخ کوچک شباهت دارد و اصل در آن (کرن پهول) بوده قرنفل معرب آن است. (آنندراج) (انجمن آرا). اسم فارسی قرنفل است. (تحفه ٔ حکیم مؤمن). قرنفل. قرنفول. (منتهی الارب). به معنی قرنفل است. (فرهنگ جهانگیری):
فلفل و میخک و بزبار و کبابه چینی
جوز بویا بود و هیل و قرنفل در کار.
بسحاق اطعمه.
و رجوع به قرنفل شود. || گلی است که بوی میخک دارد. گلی زینتی. (یادداشت مؤلف). (اصطلاح گیاه شناسی) یکی از دو دسته اقسام تیره ٔ قرنفلیان. قرنفلیان را از روی شکل گلها به دو دسته تقسیم می کنند: یکی دسته ٔمیخکها که قسمتی از کاسبرگهای آنها به هم چسبیده است. انواع آن عبارتند از میخک و شیلن و صابونی باغاسول با ساقه های زیرین و ساق و برگ لعابدار که در آب کف می کنند، دیگر لیخنس و قرنفل... دسته ٔ دیگر گیاهانی که کاسبرگ های آنها بکلی از یکدیگر جداست. (از گیاه شناسی گل گلاب ص 245 و 246). || مرضی چون استخوانی در کف پای و جز آن. میخچه. (یادداشت مؤلف). و رجوع به میخچه شود. || انگشت مانندی بر بالای پای خروس و مرغ. (یادداشت مؤلف). || در بیت های زیر از نظام قاری ظاهراً نوعی پارچه باشد:
برد و میلک خاص و میخک قیف و قطنی گو برو
صوف گو بازآکه قاری ترک این شش میکند.
نظام قاری (دیوان ص 57).
یارب این نوخلعتان با میلک و میخک رسان
کاین تکبر از قبای صوف و دیبا میکنند.
نظام قاری (دیوان ص 58).
بپرده شاهد کمخا و جلوه گر میخک
بهم برآمده دستار کاین چه بوالعجبی ست.
نظام قاری (دیوان ص 49).
گر بود دارایی عدلش به جمع اقمشه
میخک اندر معرض کمخا نیارد آمدن.
نظام قاری (دیوان ص 30).
خصم میخک نکند فرق ز کمخا ورنه
کارگاهیست مرا از همه جنسی در بار.
نظام قاری.

(خَ) (اِمصغ.) گیاهی است زینتی و علفی از تیره قرنفلیان که یکساله است و گل های انتهایی زیبا به رنگ های گوناگون (سفید، صورتی، قرمز بنفش، نارنجی یا زرد) دارد.

گیاهی زینتی با گل‌های پُرپَر به رنگ‌های سرخ، بنفش، یا سفید،

گیاهی است دارای شاخه های بلند و برگهای باریک و دراز، گلهایش درشت و به رنگ سرخ و بنفش و سفید وجود دارد ‎ درختی است عظیم از تیره موردیها بارتفاع 10 تا 12 مترکه منشا رویش آن مجمع الجزایرملوک دراقیانوسیه است ولی امروزه در جزایرآنتیل و زنگبار و ماداگاسکار نیز میروید. چون برگهای سبز دایمی و گلهای زیبا دارد بعنوان درختی زینتی نیزکاشته میشود برگهای آن متقابل و گلهایش کوچک است که بطور فراهم درانتهای شاخه های نازکتر قرار میگیرند. کاسه گلش شامل 4 کاسبرگ کوچک و ضخیم و جام گل نیز شامل 4 گلبرگ است که بصورت سرپوش کروی پرچم های فراوان آنرا فرا میگیرد. گلبرگها معمولا بلافاصله پس از شکفتگی گل می افتند. این گیاه در 5 یا 6 سالگی گل میدهد ولی برداشت محصول باید از سال دهم آغاز شود. غنچه باز نشده گلهای آن شبیه به میخ است (علت وجه تسمیه) و بنام میخک در ادویه خوراکی بکارمیرود. و معمولا غنچه ‎- های باز نشده آنرا باید موقعی چید که جام گل رنگ گلی پیدا کرده باشد و پس از چیدن مدت سه روزآنها را در معرض آفتاب قرار میدهند تا خشک و قهوه یی رنگ شوند میخک دارویی قرنفل ابیض مقرنف غرنیواس لونگ. توضیح 1 در پزشکی و دارو سازی منظور از میخک همان غنچه های خشک شده درخت میخک است. ولی در گل فروشی ها و گل خانه ها مراد گل میخک است که گیاهی زینتی است و هیچ ارتباطی با درخت میخک ندارد. توضیح 2 در برخی ماخذ درخت قرنفل را مترادف درخت میخک آورده اند که صحیح نیست، غنچه های خشک شده درخت میخک که شباهت کامل به یک میخ کوچک دارند و در داروسازی وادویه غذایی مورد استفاده قرار میگیرند، گیاهی است زینتی و علفی از تیره قرنفلیان که یکساله است و برخی گونه های پایا نیزدارد و دارای گلهای انتهایی زیبابرنگهای مختلف میباشد. قسمتی از کاسبرگهایاین گیاه بهم چسبیده است. گلبرگهای آن درانتها ناخنی شکل و دارای بریدگیهای زیاد و در قاعده زبانه یی شکلند. در حدود 70 گونه ازاین گیاه شناخته شده که غالبا زینتی هستند و انواع پرپر آنها در باغبانی کشت و تربیت میشوند. گلهایش دارای بوی مطبوعی شبیه غنچه های درخت میخک میباشند (وجه تسمیه این گیاه به گل میخک از همین جهت است) . بوته گیاه مزبور دارای شاخه های بلند و راست است و سر هر شاخه گل درشت و زیبایی قرار دارد. برگهایش دراز و باریک است و میوه اش پر از دانه های ریز سیاه رنگ میباشد. رنگ گلهایش سفید و صورتی و قرمز و بنفش و نارنجی و زرد و غیره است گل میخک میخک گلدانی قرنفل چینی.