درمان بیماری اسکیزوفرنی
-
شرح بیماری
اسکیزوفرنی گروهی از اختلالات روانی شامل انواع اسکیزوفرنی کاتاتونیک، پارانویید، آشفته، تمایزنیافته و باقیمانده. واژه «اسکیزو» به‌معنی گسیختگی است و «فرنی» نیز به ذهن و روان اشاره دارد. اسکیزوفرنی اغلب به اختلال گسیختگی شخصیتی اشاره دارد، زیرا افکار و احساسات فرد مبتلا به این عارضه دارای ارتباط منطقی و معمول با یکدیگر نیستند. فرد مبتلا قادر نیست تخیلات خود را از واقعیت افتراق دهد و بنابراین رفتاری غیرمنطقی و غیرعادی دارد.
علایم شایع
ظاهر شدن علایم زیر در بیمار ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها به‌طول انجامد:
دوری‌گزینی و درون‌گرایی بیش از معمول
از دست دادن انگیزه‌ها
محدودیت شدید هیجانات، یا بروز نابجای هیجانات
هذیان‌ها (باورهای کاذب و غیرواقعی تغییرناپذیر)
توهم (یک تجربه حسی منشأگرفته از ذهن، مثلاً شنیدن صداها یا دیدن چیزهایی که وجود خارجی ندارند)
اختلال تفکر که خود را با تکلم آشفته و غیرمرتبط نشان می‌دهد.
وجود این باور در بیمار که دیگران افکار وی را شنیده یا می‌دزدند یا او را تحت کنترل دارند.
اسکیزوفرنی پارانویید ـ در این نوع به‌طور غالب رفتارهای مبتنی بر سوءظن به دیگران و رفتارهای پارانویید دیده می‌شود.
علل
علت واقعی آن مشخص نشده است. به‌نظر می‌رسد عوامل ارثی در آن نقش داشته باشند؛ عوامل محیطی نیز ممکن است در ایجاد آن دخیل باشند.
عوامل تشدید کننده بیماری
سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی
پیشگیری
پیشگیری خاصی برای آن شناخته نشده است.
عواقب موردانتظار
درمان در اکثر این بیماران مؤثر بوده و آنها را قادر می‌سازد تا به درجات مختلف از استقلال فردی بازگردند. حدود 30% بیماران به زندگی طبیعی و شغل خود بازمی‌گردند. گاهی این اختلال به‌طور کامل برطرف می‌شود.
عوارض احتمالی
ناتوانی مادام‌العمر
خودزنی؛ خودکشی
رفتار خصومت‌آمیز نسبت به دیگران
بازگشت، غفلت در انجام وظایف، ولگردی یا حبس رفتن
درمان
اصول کلی
تشخیص از طریق مشاهده علایم بیماری توسط سایرین تأیید می‌شود.
- اخذ سابقه طبی، سابقه رفتاری، معاینه فیزیکی و ارزیابی روانی توسط یک پزشک توصیه می‌گردد.
- هیچ آزمون اختصاصی برای تشخیص اسکیزوفرنی وجود ندارد. برای اثبات این تشخیص، علایم باید حداقل 6 ماه در زمان‌هایی از زندگی تداوم یافته باشد. برخی بررسی‌های طبی نیز به‌منظور رد سایر بیماری‌های احتمالی عامل بیماری استفاده می‌شوند.
- هدف از درمان، کمک به بیمار برای بازگشت به عالم واقعیت است. درمان با داروهای تخفیف‌دهنده علایم شروع می‌شود.
- پس از کنترل علایم، درمان با روان‌درمانی و توانبخشی که به فرد در جهت کسب دوباره مهارت‌ها و الگوهای رفتاری طبیعی کمک می‌کند، ادامه می‌یابد.
- خانواده و سایر افراد دارای نقش مهم در زندگی بیمار نیز باید در درمان مشارکت داشته باشند تا معضلات بیمار را درک کرده و بدانند برای کمک به بیمار چه می‌توانند انجام دهند. بیماران دچار اسکیزوفرنی گاهی در زندگی با دیگران مشکل دارند.
داروها
داروهای ضدسایکوز معمولاً تجویز می‌شود. برخی از این داروها خوراکی بوده و برخی به‌طور تزریقی تجویز می‌شوند. اگر عوارض یک دارو خیلی شدید بوده و یا علایم بیماری با آن کنترل نگردند، داروی دیگری تجویز می‌شود. با برطرف شدن علایم مقدار تجویزی دارو کاهش می‌یابد. در اکثر بیماران مصرف مادام‌العمر این داروها لازم است.
