سخنان سعدی

هرکس خود را نصیحت نکند، به نصیحت دیگران محتاج است.

مردمان را عیب نهانی آشکار مکن که ایشان را رسوا کنی و خود را بی اعتماد.

در وجود مردم به دنبال عیب نگرد که رسوایشان کنی و خودت را بی اعتماد.

گریه می کردم که کفش ندارم، مردی را دیدم که پا نداشت.

عقل در دست نفس چنان گرفتار است که مرد در دست زنِ گریز پای.

چون در امضای کاری دو دل باشی، آن طرف اختیار کن که بی آزارتر باشد.

هر که در حال توانایی نیکویی نکند، در حال ناتوانی سختی ببیند.

اندیشه کردن که چه گویم به از پشیمانی خوردن که چرا گفتم.

اندیشه کردن که چه بگویم، به از اینکه بگویی چرا گفتم.

هیچ کس نزند بر درخت بی ثمر سنگ.

هر کس را که زَر در ترازوست، زور در بازوست.

رازی را که نهان خواهی، با کس در میان منه.

دو کس دشمن ملک و دینند، یکی پادشاه بی حلم و دوم زاهد بی علم [دانش].

در میان دو کس دشمنی میفکن؛ که ایشان چون صلح کنند تو در میانه شرمسار باشی.

نخست خواهند پرسید هنرت چیست و نگویند پدرت کیست.

خشم بیش از حد، وحشت آرد و لطف بی وقت هیبت ببرد.

مردی نه این است که حمله آورد، بلکه مردی آن است که در وقت خشم خود را بر جای بدارد و پای از حد انصاف بیرون ننهد.

مال از بهر آسایش عمر است نه عمر از بهر گرد آوردن مال.

دو کس دشمن ملک و دینند، یکی پادشاه بی حلم و دوم زاهد بی علم [=دانش].

هرکه با بدان بنشیند، اگر طبیعت ایشان را هم نگیرد به طریقت ایشان متهم گردد.

نه چندان درشتی کن که از تو سیر شوند و نه چندان نرمی که بر تو دلیر گردند.

نه چندان نرمی کن که بر تو دلیر شوند و نه چندان درشتی که از تو سیر گردند.

بی دوست زندگانی چنان ذوقی ندارد.

دشمن چون از همه حیلتی فرو ماند، سلسله دوستی بجنباند. پس آنگه به دوستی کارها کند که هیچ دشمنی نتواند.

دل دوستان آزردن، مراد دشمنان برآوردن است.

دوستان در زندان به کار آیند که بر سر سفره، همه دشمنان دوست نمایند.

سخن در میان دو دشمن چنان گوی که چون دوست شوند، شرمسار نگردی.

هر بدی می توانی به دشمن نرسان که ممکن است روزی دوستت گردد و هر رازی داری با دوستت در میان نگذار که ممکن است روزی دشمنت گردد.

دنیا نیرزد به آنکه پریشان کنی دلی.

مردن به علت به که زندگانی به ذلت.