سخنان سقراط

هیچ گنجی به از هنر نیست و هیچ هنری بزرگوارتر از دانش نیست و هیچ پیرایه ای بهتر از شرم نیست و هیچ دشمنی بدتر از خوی بد نیست.

ای مردم آتن، چه مرا بی گناه شمارید و آزاد کنید و چه نکنید، من هرگز از راه خویش باز نمی گردم حتی اگر صدبار کشته شوم.

هرگاه تمام بلاها و سختی های بشر را در یک جا جمع کنند و در میان مردم تقسیم نمایند، بدبخت ترین مردم چون سهم خود را ببینند، از سهم نخستین خویش راضی شده، لب از شکایت می بندند.

اگر خاموش باشی تا دیگران به سخنت آرند، بهتر که سخن گویی تا دیگران خاموشت کنند.

مردم هر کدام آرزویی دارند؛ یکی مال می خواهد، یکی جمال و دیگری افتخار. ولی به نظر من دوست خوب از تمام اینها بهتر است.

من داناترین انسان ها هستم، زیرا یک چیز می دانم که دیگران نمی دانند، و آن این که هیچ چیز نمی دانم.

نمی توانم چیزی به دیگران بیاموزم؛ فقط می توانم وادارشان کنم که بیندیشند.

جامعه زمانی حکمت و سعادت می یابد که مطالعه، کار روزانه اش باشد.

فاش نکردن اسرار مردم دلیل کرامت و بلندی همت است.

خدمت خود را بی آنکه برای پاداش باشد به مردم عرضه کنید و پاداش آن را در رضایت خاطر خویش بیابید.

خشم و غضب را به درگاه مردان با اراده راهی نیست.

خشم و دشمنی را به درگاه مردان با اراده راهی نیست.

من دانش و هنری ندارم، تنها هنر من این است که مانند مادرم فن قابلگی می دانم، با این تفاوت که مادرم زنها را در وضع حمل مدد می کرد و من، عقلها و ذهنها را مدد می کنم که زاینده شوند؛ یعنی علمی که در نهاد ایشان هست پیدا شود و به آن آگاه گردند.

مردی نیک بخت است که از هر کار نادرستی که از او سر بزند، تجربه ای تازه به دست آورد.

مرد کامل آن است که دشمنان از او در امان باشند، نه آنکه دوستان از او بهراسند.

مرد عاقل کسی است که کم گوید و زیاد شنود.

ازدواج کنید؛ به هر وسیله ای که می توانید؛ اگر زن خوب داشته باشید بسیار خوشبخت خواهید شد و اگر گرفتار زن بدی شوید؛ فیلسوف از آب در می آیید و این هر دو برای هر مردی خوب است.

ازدواج کنید، به هر وسیله ای که می توانید. زیرا اگر زن خوبی گیرتان آمد بسیار خوشبخت خواهید شد و اگر گرفتار یک همسر بد شوید فیلسوف بزرگی خواهید شد.

ازدواج کردن و ازدواج نکردن هر دو موجب پشیمانی است.

سعادتمند کسی است که از هر اشتباه و خطایی که از او سر می زند، تجربه ای جدید به دست آورد.

لازمه قضاوت، شکیبایی به هنگام شنیدن، اندیشیدن به هنگام گفتن، بینش به هنگام رسیدگی و بیطرفی به هنگام قضاوت است.

در لذتی که آمیخته به فساد است، خوشحال نباشید و [به این] فکر کنید که لذت نمی ماند و فساد می ماند.

با عاقل مشورت کن، چون فکر او به دور از هوای نفسانی است و با نادان مشورت مکن، زیرا که او تابع هوای نفس باشد. مشورت مکن با آن که محاط زمان است، بلکه مشورت کن با آن که محیط به زمان باشد.

اندیشیدن به سرانجام هر کار باعث رستگاری است.

هیچ کس نمیداند، شاید مرگی که از او چون دشمنی سخت و زیانکار میگریزند، براستی، رهآوردی بزرگ است.

هیچ کس حق ندارد راضی شود که در گمراهی و نادانی بماند و نیز کسی نباید حقیقت را پنهان کند.

هیچ کس از قلب شما به شما نزدیکتر و راستگوتر نیست. بنابراین از کسانی که قلب پاک شما ایشان را به خود نمی پذیرد، دوری کنید.

هیچ کس از قلب شما به شما نزدیکتر و راستگو تر نیست. بنابراین از کسانی که قلب پاک شما آنان را به خود نمی پذیرد، دوری کنید.

هرجا که بشر را دوست بدارند، فرهنگ را هم دوست خواهند داشت.

روح درونی خود را زیبا کنید تا شخصیت درونی و بیرونی شما یکی شود.

تفاوت انسان با حیوان در کنترل هوای نفس و هوس ها است.

تا زمانی که انسان زنده است، فهم این نکته برای او دشوار است که برای جاویدان شدن بایستی بمیرد؛ پس از آن مرگ نباشد.

آن انسانی عاقل تر است که می داند عقلش کمتر است.

با پدر و مادرت چنان رفتار کن که از فرزندان خود توقع داری.

زندگی بدون تحقیق و جستار ارزش زیستن ندارد.

من حقیقت را نمی دانم و از راه مباحثه با اشخاص می خواهم آن را کشف کنم و کسب دانش نمایم.

شیرینی یک بار پیروزی به تلخی صدبار شکست می ارزد.

از مرگ نترسید که تلخی آن، از ترس از آن است.

از مرگ نترسید، زیرا تلخی آن به دلیل ترس از آن است.

مرگ ترس ندارد، زیرا خوابی آرام است که خیالات آشفته در آن وجود ندارد.

تمام محبت خود را به یکباره برای دوستت ظاهر مکن؛ زیرا هر وقت اندک تغییری مشاهده کرد تو را دشمن می پندارد.

داروی خشم، خاموشی است.

دانش حقیقی این است که همه بدانیم که نادانیم.

آن قدر بر مال دنیا حریص مباش که برای از دست دادنش اندوهناک شوی.

من تا آنجا که میتوان، حقشناسی میکنم، ولی چون پول ندارم، جز ستایش، کاری از دستم برنمیآید.

ابله ترین دوستان ما خطرناکترین دشمنان هستند.

انتقام، دلیل سبکی عقل و پستی روح است.

تنها خوبی موجود در جهان، شناخت و دانش؛ و تنها شر و زشتی، نادانی است.

تنها یک خیر وجود دارد که نام آن، دانش است و تنها یک شر وجود دارد که نام آن، نادانی است.

دانش پاک در دلهای ناپاک قرار نمی گیرد.

سخن گفتن به جا و سکوت نمودن به جا نشانه عقل است.

من جز یک چیز، چیز دیگری نمی دانم و آن این است که هیچ نمی دانم.

می دانم که هیچ نمی دانم.

هرکسی که بداند که نداند از همه داناتر است. یک چیز را خوب می دانم و آن این است که هیچ نمی دانم. هر که بداند درست چیست، دست به نادرست نمی زند.

اثر حکمت آنگاه در شخص حکیم پدیدار شود که خویشتن را حقیر و ناچیز شمارد.

ادب و حکمت را شعار خود ساز تا بهترین اهل زمان شوی و به نیکان بپیوندی.

اگر می خواهی هستی را بشناسی، خود را بشناس.

پیش تمام دشمنان به نزدیکترین دشمن خود که زبان است توجه داشته باش.

در دوستی درنگ کن، اما وقتی دوست شدی ثابت قدم و پایدار باش.

باید بخوری تا زنده باشی، نه آنکه زنده باشی تا بخوری.

در تکاپو، تا بهتر از آن باشیم که هستیم؛ بهتر از این شیوه ای برای زیستن نیست.

زندگی کوتاه است و فانی، اما هنر طولانی و ماندگار.

یک زندگی مطالعه نشده، ارزش زیستن ندارد.