معنی اتابکان الجزیره... در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

اتابکان الجزیره. [اَ ب َ ن ِ اَ ج َ رَ] (اِخ) (576- 648 هَ. ق.). رجوع به اتابکان الجزیره و شام شود. رجوع به طبقات سلاطین اسلام ص 145 شود.

اتابکان الجزیره و شام. [اَ ب َ ن ِ اَ ج َ رَ وَ] (اِخ) یا امرای زنگی (521- 648 هَ. ق.). اتابک عمادالدین زنگی پسر آق سنقر حاجب یکی از غلامان ترک ملکشاه بود که از سال 478 تا 487 هَ. ق. در حلب از جانب تتش نیابت می کرد و در آخر کاربر او قیام کرد و اسیر شد. زنگی در سال 521 هَ. ق.به حکومت عراق و بغداد منصوب گردید و در همین سال موصل و سنجار و الجزیره و حران نیز ضمیمه ٔ حکومت او شد و سال بعد حلب و سایر بلاد شام هم بر آنها افزوده گشت. اشتهار عمده ٔ عمادالدین زنگی به جهاد اوست در مقابل صلیبیون و او در واقع پیشقدم سلطان صلاح الدین بشمار می رود. بعد از مرگ زنگی ممالک او به دو پسرش نورالدین محمود و سیف الدین غازی رسید. نورالدین در شام مثل برادر به جلوگیری از عیسویان می پرداخت و سیف الدین در موصل و الجزیره حکومت می کرد. بعد از این دو برادر شعبه ٔ شامی خاندان زنگی بتدریج از میان برفت ولی شاخه ٔ جدیدی از آن در سنجار پیدا شد و یک شعبه نیز درالجزیره به ظهور رسید. شاخه ٔ سنجار را در سال 618 هَ. ق. ایوبیان از میان برداشتند. شعب دیگر این خاندان به دست لؤلؤغلام و وزیر آخرین اتابک زنگی موصل منقرض شد و چون مغول بر الجزیره و شام دست یافتند، جمیع شاخه های خاندان زنگی را قلع کردند. رجوع به اتابکان موصل و اتابکان شام و اتابکان سنجار و اتابکان الجزیره و رجوع به طبقات سلاطین اسلام صص 143- 146 و رجوع به ارتقیه و ارتقیه ٔ کیفا و ارتقیه ٔ ماردین شود.