معنی ادات تشبیه در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

ادات تشبیه. [اَ ت ِ ت َ] (ترکیب اضافی، اِ مرکب) کلمه ایست ماننده کردن چیزی را بچیزی و صاحب غیاث اللغات گوید: لفظی که بر تشبیه دلالت کند چنانکه در فارسی لفظ چون و چو و مانند آن - انتهی. و آن درلغت عرب «کاف » و «کاءَن َّ» و «مثل » و «شبه » و امثال اینهاست و در فارسی لفظ «چون » و «مانند» و «بسان » و «گوئی » و «ون » و «وان » و «گوئیا» و امثال اینهاست.
تشبیه به اعتبار ادوات بردو قسم است: مرسل و مؤکد. مرسل آنست که در آن ذکر شود چنانکه در امثله ٔ سابقه و چنانکه در شعر خاقانی:
بربط چو عذرا مریمی آبستنی دارد همی
وز درد زادن هر دمی در ناله ٔ زار آمده.
مؤکد آنست که ادات در آن حذف شود و این بر دو قسم است: یکی آنکه ادات تشبیه را حذف کنند و تصرفی دیگر در آن نکنند چنانکه در شعر خاقانی:
می آفتاب زرفشان جام بلورش آسمان
مشرق کف ساقیش دان مغرب لب یار آمده.
دیگر آنکه ادات را حذف نموده و مشبه به را بمشبه اضافه نمایند. (هنجار گفتار تألیف تقوی ص 165 و 166).
ادات تشبیه مستعمل در فارسی از این قرار است: آسا، بسان، بش، بکردار، پش، چنان، چو، چون، چونان، دس، دیس، دیسه، سا، سار، سان، صفت، فش، کردار، گفتی، گوئی، گوئیا، گون، گونه، مان، مانا، مانند، مانه، مثل، وار، وان، وش، ون، وند، همانند، همچنان، همچون، همچونان.

ماننده ها