معنی تاج الملوک در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

تاج الملوک. [جُل ْ م ُ] (ع اِ مرکب) اقونیطون مأخوذ از یونانی داروئی مخدر و مسکن که یک قسم آنرا باغبانهای تهران گل تاج الملوک گویند. (فرهنگ نفیسی تألیف مرحوم ناظم الاطباء). اقونیطون از دسته ٔ خربقی ها ازتیره ٔ آلاله ها، دارای گلهای نامنظم که از پنج گلبرگ آن سه عدد بسیار کوچک و دو عدد بسیار بزرگ شده و برگشته است. در ریشه های ضخیم آن ماده ٔ سمی «آکونی تین » یافت شود. (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ج 1 ص 153 بنقل از کتاب گیاه شناسی گل و گلاب) اکونی تین، عصاره ای است الکولوئیدی (شبه قلیائی) که از ریشه ٔ اقونیطون می گیرند و در طب مستعمل است و سم خطرناکی است. «اکونیت » گیاهی است از خانواده ٔ «آلاله ها» با ساقه های بلند و برگهای سبز تند و گلهایی برنگ آبی تیره. اقونیطن. بیونانی خانق النمر است (تحفه ٔ حکیم مؤمن ص 16). و رجوع به خانق النمر شود.

تاج الملوک. [جُل ْ م ُ] (اِخ) بوری بن طغتکین والی دمشق دومین از اتابکان آل بوری (522- 526 هَ. ق.) (ترجمه ٔ طبقات سلاطین اسلام ص 142) مؤلف قاموس الاعلام ترکی آرد: تاج الملوک. بوری بن طغتکین یکی از ملوک دمشق شام است. وی بسال 512 هَ. ق. پس از وفات پدر جلوس کرد. در خلال این احوال فرقه ٔ اسماعیلی در دمشق ظهور و کسب اقتدارکردند. و حکومت تاج الملوک را متزلزل ساختند و مزدقان پیشوای آن فرقه باعیسویان همدست شد و نقشه ٔ هجوم بدمشق را طرح کرد. تاج الملوک از این موضوع با خبر گردید بنا گاه مزدقان را دستگیر و مقتول ساخت و اسماعیلیان را در دمشق قتل عام کردند و خون آنانرا مباح داشتند. نیروی مسیحی که متوجه تصرف دمشق بود متفرق و پریشان گشت ولی بسال 525 هَ. ق. فرقه ٔ مزبور دوباره قیام کردند. تاج الدین در جنگ زخمی شده بعد از این سال بر اثر آن جراحت در گذشت و پسرش شمس الملوک بجای پدرجلوس کرد. او پادشاهی دلیر و غیور بود، شعرای زمانش، از جمله ابن الخیاط ویرا مدح گفته اندانتهی. در تاریخ ابن اثیر آمده است: در رجب این سال (526 هَ. ق.) تاج الملک بوری بن طغتکین صاحب دمشق وفات یافت و سبب مرگش جراحتی بود که بوسیله ٔ باطنیه بروی وارد گشت و بر اثر آن ناتوان شد و قوایش را از دست داد و در 21 رجب بمرد و وصیت کرد که پس از وی پسرش شمس الملوک اسماعیل حکومت کند و امارت بعلبک و اعمال آنرا به پسر دیگرش شمس الدوله محمد دهند. بوری مردی شجاع و کثیرالجهاد و مقدم بود و بر طریق پدر میرفت و بر او نیز پیشی گرفت و اکثر شعرا مخصوصاً ابن الخیاط وی را مدح گفته اند. (کامل ابن اثیر ج 10 ص 290) رجوع به بوری شود.

تاج الملوک.[جُل ْ م ُ] (اِخ) مجدالدین ابوسعید بوری بن ایوب بن شاذی بن مروان (556- 579 هَ. ق.) خواندمیر گوید: درسنه ٔ ثمان و ستین و خمسمائه نجم الدین ایوب که ملک افضل نام داشت از اسب افتاد و چند روز متألم بوده بقضاء اجل گرفتار گشت... و از نجم الدین شش پسر و دو دختر ماند بدین ترتیب ملک ناصر صلاح الدین یوسف، ملک عادل سیف الدین محمد، شمس الدوله، تورانشاه، سیف الاسلام طغتکین شاهنشاه، تاج الملوک بوری... (حبیب السیر چ خیام ج 2 صص 584- 587) وی کوچکترین فرزند پدر خویش و مردی فاضل بود و دیوان شعری داشت. اشعارش لطیف بود و در محاصره ٔ حلب با برادرش صلاح الدین شرکت داشت و تیری به زانویش اصابت کرد و بر اثر آن در نزدیکی حلب وفات یافت. (الاعلام زرکلی ج 1 ص 159 از وفیات الاعیان).

تاج الملوک. [جُل ْ م ُ] (اِخ) مرداویج بن علی. رجوع به کتاب مازندران و استراباد رابینو بخش فارسی ص 117 و بخش انگلیسی ص 26 و مرداویج... شود.

(جُ لْ مُ) [ع.] (اِمر.) گیاهی است پایا از تیره آلاله ها و به ارتفاع یک متر که به طور خودرو در نقاط مرطوب و کوهستانی می روید. گل هایش نسبتاً درشت و زیبا و به رنگ های آبی و ارغوانی و سفید دیده می شود. از برگ های تازه و ریشه این گیاه در تداوی استفاده می

اقونیطون

افسر پادشاهان (اسم) گیاهی است از تیقره آلابه که پایا است و بارتفاع یک متر میرسد و بطور خودرو در نقاط مرطوب وسایه دار کابه نواحی کوهستانی فرانسه و اروپای مرکزی میروید. ریشه اش ضخیم و متورم و آبدار و برگهایش منفردوبی کرک و برنگ سبز تیره و دارای بریدگیهای زیاد است. گلهایش نسبه درشت وزیبا و برنگهای آبی و ارغوانی و سفید دیده میشود. این گیاه بعنوان گل زینتی در باغها کشت می شود و دارای دونوع پر پر و معمولی میباشد. گلهایش در اواخر بهار ظاهر می گردد. از برگهای تازه و ریشه این گیاه در تداوی استفاده می کنند و آلکالوئید مشهوری که در گیاه مذکور موجود است بنام آکونی تین موسوم است اقونیطون گرگ کش اجل گیاه اجل گیا ماه پروین قاتل النمر خانقیه اقونطین اقنیطون بیش موش بیشا یوحا. توضیح ماه پروین بگیاه زرنباد نیز اطلاق شده است. یا تاج الملوک بنفش روسی. گونه ای تاج الملوک که دارای گلهای بنفش است و بنام تاج الملوک سیبریایی نیز نامیده میشود. یا تاج الملوک چینی. یکی از گونه های تاج الملوک تاج الملوک صینی. یا تاج الملوک دشتی. گونه ای تاج الملوک که تاج الملوک صحرایی نیزی نامیده میشود. یا تاج الملوک دو رنگ. گونه ای تاج الملو ک که دور گه (دونژاد است) و براثر تربیت و کشت در باغها حاصل شده است. یا تاج الملوک زرد روسی. گونه ای تاج الملوک که دارای گلهای زرد است اقونیطون سمی انتله سودا ء طواراه پیغمبر چیچکی طواره. یا تاج الملوک ژاپنی. یکی از گونه های تاج الملوک که در ژاپن فراوانست. یا تاج الملوک قرمز. گونه ای تاج الملوک که گلهایش قرمز است اقونیطون احمر تاج الملوک احمر. یا تاج الملوک هندی. یکی از گونه های تاج الملوک بیش بیش هندی سرنجیبیش هلهل بیک هندی اقونیطون هندی تاج الملوک سویسی اقونیطون سویسی