ماگما
-
درون زمین، بسیار گرم است. گرمای شدید، برخی از مواد سنگی مرکز زمین را ذوب می کند و به حالت مایع در می آورد. سنگ یا چینه ی مذاب، در محفظه های بزرگ زیر زمینی جمع می شود. این چینه ی مایع زیر زمینی را "ماگما" می نامند. حرارت ماگماها بین 1500 تا 500 درجه سانتی گراد است!
وزن ماگما از وزن سنگ های سرد و سفت مجاور کم تر است! به همین علت، به تدریج در اثر فشار سنگ های اطراف خود به بالا رانده می شود. در بسیاری از جاها، ماگما هیچ گاه به سطح زمین نمی رسد، بلکه به آرامی در همان زیر زمین سرد و همچنین سفت می شود.
هزاران هزار سال طول می کشد تا ماگما به سنگ تبدیل شود. در جاهای دیگر، سنگ های سرد و سفت مجاور سطح زمین نمی توانند در برابر فشار ماگما از زیر، ایستادگی کنند. این گونه سنگ ها کمی شکاف بر می دارند و ماگما در امتداد شکاف ها بالا می آید.
گاهی، ماگما حالت مایع خود را در اثر از دست ندادن حرارت، حفظ می کند و به سطح زمین می رسد! سپس لابلای شکاف ها را پر می کند و روی زمین نیز جاری می شود. ماگمایی که به سطح زمین برسد، گدازه ی آتشفشانی نامیده می شود.
ماگما به طور معمول در جریان بالا آمدن به سوی سطح زمین، رو به سردی می گذارد. همزمان با بالا آمدن تدریجی ماگما، برخی از کانی های موجود در آن نیز زودتر از بقیه ی کانی ها به بلورهای بزرگ تبدیل می شوند. بلورها در داخل ماگما شناور هستند. وقتی چنین ماگمایی به سطح زمین می رسد، چینه ی مایع در مدتی بسیار کوتاه به حالت جامد در می آید. بلورهای بزرگ شناور در مایع، منجمد می شوند و به صورت سنگ آتشفشانی ریزدانه در می آیند! در این حالت، کل سنگ از چندین بلور بزرگ در دل یک سنگ بسیار ریزدانه مانند بازالت تشکیل می شود. این گونه سنگ را سنگ سماق می نامند. سنگ سماق در صورتی که پرداخت داده شود، بسیار جالب می شود و غالبا برای نماسازی ساختمان ها به کار می آید.