معنی آلپ ، کارپات ، پیرنه

رشته کوهی در اروپا

رشته کوهی در جنوب اروپا

رشته کوهی در جمهوری چک

کوه مرزی فرانسه و اسپانیا

رشته کوهی در فرانسه

رشته کوهی در اروپا

رشته کوه اروپا

کارپات. (اِخ) (جبال...) سلسله جبال واقع در اروپای وسطی مشرف بر جلگه های «اسلوواکی » و «هنگری » و بر نجدهای «ترانسیلوانی »، ممتد از «براتیسلاوا» تا «پورت دوفر» (ابواب الحدیدیه) در ساحل «دانوب »، بطول 1450 هزار گز. مرتفعترین نقطه ٔ آن قله ٔ «تاترا» است.

پیرنه. [رِ ن ِ] (اِخ) نام سلسله جبالی میان مملکت فرانسه و اسپانیا تقریباً بطول 430 هزار گز از پرپین یان تا باین. صاحب قاموس الاعلام ترکی آرد:
پیرنه، یکی از بزرگترین سلاسل جبال اروپاست و در طرف شمال اسپانیول بین بحر سفید و اقیانوس اطلس از جهت مشرق بسوی مغرب ممتدست، و از دماغه ٔکرئوس واقع در بحرسفید تا دماغه ٔ تورنیتانه واقع درانتهای شمال غربی اسپانیول و اقیانوس اطلس بطول هزاروهیجده کیلومتر کشیده شده و در بین «30َ55ْ0» طول شرقی و «50ْ11» طول غربی است و از روی خط موهوم ْ43 عرض شمالی عبور مینماید.
این سلسله ٔ عظیمه طولاً به دو قسمت منقسم گردد و قسمت اصل در امتداد برزخ واسعی واقع میان اسپانیول و فرانسه کشیده شده است و حدود مرزهای این دو دولت را مشخص میکند، و پیرنه ٔ اصلی بهمین قسمت اطلاق میشود و نام دیگرش پیرنه ٔ فرانسه - اسپانیول میباشد. و قسمت دوم سلسله ٔ نامبرده قسمتی است که در داخل خاک اسپانیول امتدادیافته و بنام سلسله ٔ کانتابره و یا پیرنه ٔ اسپانیول مشهور میباشد، این قسمت نیز بنوبه ٔ خود بسه قسمت زیر منقسم میگردد:
1- جبال کانتابره 2- جبال آستوریا 3- جبال گالیچه. طول قسمت اصلی یعنی قسمتی که میان فرانسه و اسپانیول جایگیر شده است بحساب طیران مرغ به 435 هزار گز و به انضمام پستی ها و بلندیها تقریباً به 600 هزار گز میرسد و اگرچه این قسمت کوتاه تر است ولی بلندتر از دیگر قسمتها میباشد. دامنه ٔ شمالی پیرنه اصلی واقع در اندرون فرانسه ساده و مسطح است و بالعکس دامنه ٔ جنوبی واقع در کشور اسپانیا برجسته و پرتگاه میباشد و چند شعبه در این ناحیه احداث گردیده، و مرتفعترین قللش در خاک اسپانیول واقع است و خطتقسیم میاه که خطوط مرزی را تشکیل میکند در وسط سلسله واقع نگشته است و به اعتبار عرض از جبال پیرنه اسپانیول بشمار میرود و برعکس دامنه ٔ شمال قسمت باقی مرتفع و پرتگاه است اما مائله ٔ جنوبی اش شکل سطح مائل را پدیدار و چند بازو بسوی دو خطه ٔ قسطیله و لیون احداث مینماید و در انتهای غربی یعنی در خطه ٔ گالیچه بچند بازو منشعب میشود و تا شمال پرتقال و مجرای نهر مینهو امتداد می یابد و مرتفعات بیش از 2700 گز آن درزمستان و تابستان با برف پوشیده میشود و بلندترین نقطه اش عبارت از کوه مالاته (یعنی ملعون) است در اواسطپیرنه که مرتفعترین قله ٔ آن به 3404 گز بالغ گردد، و قلل مرتفع واقع در این قسمت عبارت است از:
1- مونت پردو 3351 گز
2- وینیاله 3298 "
3- تایلون 3146 "
4- والیمار 2840 "
5- بیگوره 2878 "
6- اوسائو 2885 "
7- کانیگو 2785 "
مرتفعترین نقاط پیرنه کانتابره در اواسط یعنی در خطه ٔ آستوریا واقع گشته و قلل لوبریون و سردوی واقع در این جهت بیش از 2650 گز ارتفاع دارند و در اثر امتداد بسوی مشرق و مغرب پست تر شوند و در گالیچه قلل مرتفعتر از هزار گز بسیار کم است و ارتفاع اکثر بین 600 و 700 گز میباشد، و در طرف مشرق این قطعه قللی به ارتفاع حدود 2000 و 2500 گز دیده میشود و پاره ای از نقاط آن بسیار پست است. در سلسله ٔ اصلی پیرنه قریب 60 گردنه وجود دارد و همگی آنسان مرتفعند که مانع احداث خط آهن میباشند و لذا دو خط آهنی که فرانسه و اسپانیول را بهم می پیوندند از دو طرف مشرق و مغرب این سلسله عبور مینماید. در سلسله ٔ اصلی پیرنه مانند سلسله ٔ آلپ دره های یخی بسیار توان دید ولی در سلسله ٔ کانتابره پیرنه فقط برفهای سرمدی خودنمائی میکند و نیز پیرنه ٔ اصلی آبشارهای بسیار دارد و مشهورتراز همه آبشار گاوارنیاست که از ارتفاع 405گزی فروریزد. در این قسمت جنگلهای بسیار هست و همچنین نهرها چه در جانب فرانسه و چه در طرف اسپانیول و اکثر انهاری که بفرانسه سرازیر میشوند بنهر گارن و بیشتر آبهائی که به اسپانیا سرازیر میشوند، بنهر ابره میریزند که بعداً اولی به اقیانوس اطلس، و دومی ببحر سفید منصب شود. اما پیرنه ٔ کانتابره بادهای مرطوب اوقیانوس اطلس را جذب مینماید و از این رو بارانهای فراوان دارد و مخصوصاً آب مائله ٔ شمالی آن بسیار و هوایش معتدل و بهترین قطعه از اسپانیول است. در جبال پیرنه خرس و دیگر حیوانات شکاری بسیارست و نوع مخصوصی از اسب وسگ هم آنجاست و معادن آنجا نیز کم نیست: آهن، مس، سرب، قلع، نقره، شوره، نمک و غیره و آبهای معدنی فراوان دارد. اعراب اندلس سلسله ٔ پیرنه را «برنات » می نامیدند که صیغه ٔ جمع از پیرنه میباشد.

پیرنه. [رِ ن ِ] (اِخ) (... سفلی) نام ایالتی از فرانسه متشکل از بِآرن و ناوار علیا، دارای 3 آرندیسمان و 41کانتون و 560 کمون و 415797 تن سکنه. || (... علیا) نام ایالتی ازفرانسه متشکل از بیگور وقسمتی از گاسکُنْی، دارای 3 آرندیسمان و 26 کانتون و 480 کمون و 201954 تن سکنه. || (... شرقی) نام ایالتی از فرانسه، دارای 3 آرندیسمان و 18 کانتون و 234 کمون و 228776 تن سکنه. || (... آستوریک) کانتابرس.

آلپ. (اِخ) نام سلسله ٔکوههای عظیم اروپای غربی در شمال ایطالیا و فاصله ٔ میان مملکت فرانسه از سویس و آلمان، و این سلسله را بسه قسمت آلپ غربی و مرکزی و شرقی تقسیم کنند. قله ٔ معروف آن مُن بلان (کوه سفید) است بارتفاع 4810 گز.

آلپ نورد. [ن َوَ] (نف مرکب) آنکه بگردش و تماشا به آلپ برشود.

آلپ نوردی. [ن َ وَ] (حامص مرکب) عمل آلپ نورد.

پسرانه، آلب تکین، مرد دلیر، نام مؤسس سلسله غزنویان، نام یکی از امرای آل بویه

پسرانه، آلب ارسلان، شیر مرد، شیر شجاع، کنایه از مرد شجاع و نترس، نام یکی از پادشاهان مقتدر سلجوقی

924