معنی اثری از فریدون توکلی

کاروان

نامی معمول در مازندران برگرفته از نام فریدون از پادشاهان...

فریدون. [ف ِ رِ] (اِخ) نام عقل فلک هشتم باشد که فلک البروج است. (برهان).

فریدون. [ف ِ رِ] (اِخ) در زبان پهلوی فرتن، یکی از بزرگان داستانی مشترک اقوام هند و ایرانی است. (از حاشیه ٔ برهان چ معین). پادشاهی است معروف که ضحاک را دربند کرد. (برهان). مطابق شاهنامه ٔ فردوسی او پسر آتبین و از نسل جمشید است که پس از مشاهده ٔ ستمگریهای ضحاک تازی علیه او قیام میکند و با دستیاری کاوه ٔ آهنگر، ضحاک را دستگیر و در کوه دماوند زندانی میکند و خود به پادشاهی ایران می رسد. سپس در پایان عمر سرزمین وسیع قلمرو خود را میان پسرانش سلم و تور و ایرج تقسیم میکند و ایران را به ایرج می سپارد. سرانجام سلم و تور توطئه میکنند و ایرج را به قتل میرسانند. و جنازه ٔ ایرج را نزد پدر می آوردند و فریدون پس از زاری و ناله ٔ بسیار مقام او را به پسرش منوچهر میدهد و منوچهر به جنگ عموهای خود میرود و بنیاد جنگهای ایران و توارن نهاده میشود. فریدون در پایان سلطنت پانصدساله ٔ خود تاج شاهی را بر سر منوچهر میگذارد و از این جهان رخت برمی بندد. فریدون در ادبیات فارسی بعنوان مظهر قدرت و پیروزی مورد تشبیه قرار گرفته است، چنانکه فردوسی در ستایش سلطان محمود میگوید:
فریدون بیداردل زنده شد
زمین و زمان پیش او بنده شد.
فردوسی.
در اشعار شاعران دیگر نیز نام او با همین تعبیر دیده میشود:
جشن سده آیین جهاندار فریدون
بر شاه جهاندار فری باد و همایون.
عنصری.
فریدون وزیری پسندیده داشت
که روشندل و دوربین دیده داشت.
سعدی.
ترکیب ها:
- فریدون صفت. فریدون علم. فریدون فر. فریدونکار.فریدون کمر. فریدون نسب. فریدون وار. رجوع به این مدخل ها شود.

فریدون. [ف ِ رِ] (اِخ) رجوع به شاهزاده محمد شود. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7).

فریدون. [ف ِ رِ] (اِخ) ده مخروبه ای است از بخش حومه ٔشهرستان نائین. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10).

فریدون. [ف ِ رِ] (اِخ) دهی است از دهستان بزینه رود بخش قیدار شهرستان زنجان، واقع در 51هزارگزی جنوب باختری قیدار. ناحیه ای است کوهستانی، سردسیر و دارای 466 تن سکنه. از قنات مشروب میشود. محصولاتش غلات، بنشن و میوه جات است. اهالی به کشاورزی گذران میکنند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 2).

فریدون. [ف ِ رِ] (اِخ) دهی است از دهستان عربخانه ٔ بخش شوسف شهرستان بیرجند، واقع در 72هزارگزی شمال باختری شوسف، کنار راه مالرو شوسف به گبوبه. جلگه ای است معتدل و دارای 189 تن سکنه. از قنات مشروب میشود. محصول عمده اش غله و کارمردم زراعت است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9).

فریدون. [ف ِ رِ] (اِخ) دهی است از دهستان پاریز بخش مرکزی شهرستان سیرجان، واقع در 45هزارگزی شمال خاوری سعیدآباد، سر راه مالرو اسحاق آباد به گوئین. ناحیه ای است واقع در جلگه، سردسیر و دارای 209 تن سکنه. از قنات مشروب میشود. محصولاتش غلات و حبوبات است. اهالی به کشاورزی گذران میکنند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8).

فریدون فر. [ف ِ رِ ف َ] (ص مرکب) فریدون صفت. آنکه شکوه و شوکت فریدون دارد:
خواجه احمد آن رئیس عادل پیروزگر
آن فریدون فر کیخسرودل رستم براز.
منوچهری.
شکست بر لشکر آن خسرو فریدون فر نیفتاده. (حبیب السیر). رجوع به فریدون شود.

فریدون کمر. [ف ِ رِ ک َ م َ] (ص مرکب) آنکه کمر پادشاهی چون کمر فریدون دارد:
فریدون کمر بلکه خاقان کلاه.
نظامی.

فریدون وار. [ف ِ رِ] (ص مرکب) مانند فریدون. خجسته و پیروز:
پناه خسروان اعظم اتابک
فریدون وار بر عالم مبارک.
نظامی.

فریدون علم. [ف ِ رِ ع َ ل َ] (ص مرکب) پادشاهی که درفش او چون فریدون افراشته باشد. به کنایت پیروز و کامیاب. فریدون صفت:
خسرو جمشیدجام، سام تهمتن حسام
خضر سکندرسپاه، شاه فریدون علم.
خاقانی.

گنج فریدون. [گ َج ِ ف ِ رِ] (اِخ) گنج متعلق به فریدون:
جام را گنج فریدون خون بهاست
چون درفش کاویان برکرد صبح.
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 490).

پسرانه، دارای شکوهی اینچنین، پادشاه پیشداری که بر ضحاک ماردوش غلبه کرد، از شخصیتهای شاهنامه، نام پسر آبتین و فرانک، از پادشاهان پیشدادی ایران و به بند کشنده ضحاکماردوش

1535