معنی تلافی | جدول یاب

لغت نامه دهخدا

تلافی

تلافی. [ت َ] (ع مص) وادریافتن. (دهار). دریافتن. (مجمل اللغه). رسیدن و دریافتن چیزی. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). دریافتن و بدست آوردن. (غیاث اللغات). تدارک، یقال: تلافیت التقصیر و هذا امر لایتلافی و تقول جاء بالعمل المتنافی ثم لم یتعقبه بالتلافی. (اقرب الموارد). || (اِ) فارسیان بمعنی عوض و بدل، با لفظ کردن و نمودن مستعمل نمایند. (آنندراج). جزا و عوض و پاداش و تاوان و مرمت. (ناظم الاطباء). جبران: جواب داد که نه وقت عتاب است قضا کار کرده است تدبیر تلافی باید کرد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 163). این از آن گذشته است که تلافی پذیرد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 603). و چون این حال باپرویز رسید به تلافی حال مشغول نگشت... بعد از آنک حیلتها و خدیعتها کرد که شرح آن دراز است در تلافی آن... (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 105). و از فرایض احکام جهانداری آن است که در تلافی خلل ها پیش از تمکن خصم و ازتغلب دشمن مبادرت نموده شود. (کلیله چ مینوی ص 96). و امروز تدبیر از تدارک آن قاصر است و رای در تلافی آن عاجز. (کلیله و دمنه ایضاً ص 105). اما اگر کسی را بر آن اطلاع افتد برادری ما چنان باطل گردد که تلافی آن به مال و متاع در امکان نیاید. (کلیله و دمنه).

تلافی نمودن

تلافی نمودن. [ت َ ن ُ / ن ِ / ن َدَ] (مص مرکب) تلافی کردن. جبران کردن:
در پرده نمود از عرق شرم تلافی
در ظاهر اگر روی تو آتش بجهان زد.
صائب (از آنندراج).
رجوع به تلافی و دیگر ترکیبهای آن شود.

تلافی افتادن

تلافی افتادن. [ت َ اُ دَ] (مص مرکب) جبران شدن. رسیدن پاداش چیزی یا عملی. دریافتن عوض: زندگانی خداوند دراز باد، تا جهان است چنین حالها می بوده است و این تلافی افتد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 555). رجوع به تلافی شود.

تلافی کردن

تلافی کردن. [ت َ ک َ دَ] (مص مرکب) جبران کردن. پاداش دادن. جزا و عوض دادن. برطرف کردن: و تلافی کند آنچه بهم رسیده است از گمراهی و اداء حق الهی. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 311).
عتاب یار پریچهره عاشقانه بکش
که یک کرشمه تلافی صد جفا بکند.
حافظ.
چشم و دهان یار تلافی کند اگر
عمر عزیز را که بخواب و خیال رفت.
صائب (از آنندراج).
رجوع به تلافی شود.