معنی تولوی | جدول یاب

لغت نامه دهخدا

تولوی

تولوی. (اِخ) از فرزندان چنگیزخان مغول و جد اعلای ایلخانان مغول است. رجوع به جامعالتواریخ بلوشه و تاریخ غازان و تولی شود.

سبوکتای

سبوکتای. [س ُ] (اِخ) نام یکی از فرزندان تولوی خان مغول. (از تاریخ مغول تألیف عباس اقبال ص 157).

چاکمبو

چاکمبو. [ک َ] (اِخ) نام برادراورنگ خان پادشاه اقوام کرایت که چنگیزخان مغول دختراو «سرقوینی بیکی » را به پسر چهارمش «تولوی » داد و این زن (دختر چاکمبو) محبوبترین خواتین تولوی و مادرچهار پسر او: منکوی قاآن، قوبیلای قاآن، هولاکوخان و اریق بوکا بود. (تاریخ جهانگشای ج 1 حاشیه ٔ ص 84).

تولی

تولی. (اِخ) تولوی. یکی از پسران چنگیز و مؤسس خاندان تولی است که در مغولستان حکومت کردند (1248-1634 م.). (فرهنگ فارسی معین). رجوع به تولوی و الغنویان و تاریخ جهانگشا ج 1 و 2 و تاریخ عصر حافظ ج 1 ص 3 و سبک شناسی بهار ج 3 ص 159 و 247 و احوال و اشعار رودکی ج 1 ص 187 و قاموس الاعلام ترکی و حبیب السیر و تاریخ رشیدی و تاریخ گزیده شود.

ارخن

ارخن. [اُخ ُ] (اِخ) (نهر...) نهری در مغولستان که حوزه ٔ علیای آن در قدیم مسکن قبیله ٔ نایمان بود. در اواسط مائه ٔ دوم هجری قوم اویغور بر آن ناحیه تسلط یافت و سپس یورت اصلی اجداد چنگیز و خود او گردید و پس از مرگ چنگیز این ناحیه در جزو بخشهای دیگر به تولوی جوان ترین فرزند او رسید. (تاریخ مغول ص 7، 17، 18، 110).

دوقوزخاتون

دوقوزخاتون. [] (اِخ) نام زن هلاکوخان مغول پسرزاده ٔ آوانگ خان آخرین پادشاه قوم کرائیت. وی ابتدا زن تولوی پدر هلاکو بود که پس از مرگ او به پسرش هلاکو رسید و سخت در وی نفوذ داشت و چون عیسوی مذهب بود هلاکو برای رعایت خاطر او عیسویان را محترم می داشت و به کارهای مهم می گماشت. (از تاریخ مغول ص 198). رجوع به فهرست همین مأخذ و نیز تاریخ غازان ص 13 و 124 شود.

قتقو

قتقو. [ق ُ ت ُ] (اِخ) قنقو. قیقو. قوتوقو.وی از امیران لشکر چنگیزخان بود. چنگیزخان قوتوقو نویان (شیکی قوتوقو) را با چند امیر دیگر با سی هزار مرد به محافظت راه غزنین و غرجستان و زابل و کابل بدان حدود فرستاده بود تا آن نواحی را به قدر امکان مسخر کنند و نیز قراول باشند تا خویشتن و پسرش تولوی خان به فتح ممالک خراسان از سر فراغت مشغول توانند بود. (جامعالتواریخ چ برزین ج 3 ص 119- 120 بنقل محمد قزوینی در حاشیه ٔ تاریخ جهانگشای جوینی چ لیدن ص 130).