معنی متکا

متکا. [م ُت ْ ت َ] (ع اِ) (از «وک ء») تکیه گاه (غیاث) (آنندراج) (دهار). تکیه جای و تکیه گاه. (ناظم الاطباء). تکیه جای. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). ج مُتَّکات. (اقرب الموارد). تکیه گاه. پشتی. آنچه بدو تکیه کنند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا):
از آسمان نخست برون تاخت قدر او
هم عرش نطعش آمد و هم سدره متکا.
خاقانی.
آستانت گنبد سیمابگون را متکاست
بنده ٔسیماب دل سیماب شد زین متکّا.
خاقانی (چ سجادی ص 22).
مرا دان بر از هفت ده متکائی
که در ظل آن متکا می گریزم.
خاقانی.
آنچنانکه یوسف صدیق را
خواب بنمودی و گشتش متکا
مرمرا لطف تو هم خوابی نمود
آن دعای بی حدم بازی نبود.
مولوی (مثنوی چ خاور ص 174، نیکلسن ج 3 ص 134).
|| در تداول فارسی، بالین. بالش. وساده. نهالی. نهالین. بالشت. بالشی چون استوانه ای از پر و جز آن انباشته که گاه خفتن زیر سرنهند. (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). مأخوذ ازتازی، بالش مستطیل و مدور آکنده از پر مرغ و جز آن که در هنگام خواب زیر سرگذارند و بر آن نیز تکیه کنند و گرد بالش یا گرد بالین نیز گویند. (ناظم الاطباء):
متکا در گله با سندلی این معنی گفت
که تویی بقچه کش و تکیه بمن دارد یار.
نظام قاری (دیوان البسه ص 13).
کمر حجت است قاری را
عوض متکاست با دیوار.
نظام قاری (دیوان البسه ص 30).
بر هر تنی است جودش همچون لباس شامل
طبعش بجود چون تن بر متکاست مایل.
نظام قاری (دیوان البسه ص 31).
- متکاء ریسمانی، عبارت است از رسنی که از ریسمان پنبه یا پشم بافند و درویشان در وقت مراقبه گرداگرد هر دو زانو بکشند. آن را کمند وحدت نیز گویند. (غیاث) (آنندراج).

(مُ تَ کّ) [ع.] (اِ.) بالش، تکیه گاه.

بالشی استوانه‌ای برای گذاشتن زیر سر یا تکیه دادن،

چیزی که بر آن تکیه می‌دهند، تکیه‌گاه،

بالش

پشتی

بالش، بالشت، تکیه‌گاه، مخده، پشتی، نمرق، نمرقه

Bolster, Pillow

زله، مسند، وساده

بالش، بالشت، زیرسری، گیاهی شبیه قارچ، از طوایف بومی...

تکیه گاه، پشتی

مُتَّکَأ، (در فارسی: مُتَکّا) بالشی که موقع نشستن به آن تکیه زنند، تکیه گاه، آنچه بر آن تکیه زنند، در فارسی مُتَکّا تلفظ می کنند،

Fem. [noun], Rueckenlehne

461