معنی نحل | جدول یاب

لغت نامه دهخدا

نحل

نحل. [ن ِ ح َ] (ع اِ) ج ِ نحله، بمعنی عطیه و هبه. (از المنجد). رجوع به نِحْله شود. || مذهب های باطله. (آنندراج) (غیاث اللغات) (منتخب اللغات): از عقاید و نحل ایشان استکشاف کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 262). از سر بصیرت بر نوازع نحل و بدایععلل انکار بلیغ کردی. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 398).

نحل. [ن ُ ح َ] (ع اِ) ج ِ نُحْله است. رجوع به نحله شود.

نحل. [ن َ] (ع اِ) زنبور انگبین. (منتهی الارب) (آنندراج). مگس انگبین. (غیاث اللغات) (فرهنگ نظام). مگس عسل. (از اقرب الموارد). منج انگبین. (ترجمان علامه ٔ جرجانی) (بحرالجواهر). کَوَز انگبین. (مهذب الاسما). کبت انگبین. نَحَل. (ناظم الاطباء). زنبور عسل. (تحفه ٔ حکیم مؤمن). کلیزالعسل. (بحر الجواهر). منج. منجان. گبت. ثواب. زنبور شهد. عساله. (یادداشت مؤلف). واحد آن نحله است. (زمخشری) (مهذب الاسما) (منتهی الارب). بر مذکر و مؤنث هر دو اطلاق شود. (از منتهی الارب) (از بحرالجواهر). و نیز رجوع به زنبور عسل شود:
آن گل که به گردش در نحلند فراوان
نحلش ملکانندبه گرد اندر و احرار.
منوچهری.
بلبلکان با نشاط قمریکان با خروش
در دهن لاله مشک در دهن نحل نوش.
منوچهری.
نزدیک عاقلان عسل النحلم
وَاندر گلوی جاهل غسلینم.
ناصرخسرو.
وگرچه نحل وقتی نوش بارد، نیش هم دارد
تو آن منگر که اوحی ربک آمد وحی در شانش.
خاقانی.
فاخته گفت از نخست وصف شکوفه که نحل
سازد از آن برگ تلخ مایه ٔ شیرین لعاب.
خاقانی.
از درونخانه کنم قوت چو نحل
چون جهان راست زمستان چه کنم ؟
خاقانی.
آدمی غافل اگر کور نیست
کمتر ازآن نحل و از آن مور نیست.
نظامی.
زآنکه مؤمن خورد بگزیده نبات
تا چو نحلی گشت ریق او حیات.
مولوی.
عسل دادت از نحل و من از هوا
رطب دادت از نخل و نخل از نوا.
سعدی.
شربت نوش آفریند از مگس نحل
نخل تناور کند ز دانه ٔ خرما.
سعدی.
چشمه از سنگ برون آرد و باران از میغ
انگبین از مگس نحل و دُراز دریابار.
سعدی.
|| عطا. عطای بی عوض. (از منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). رجوع به نُحل شود. || عطیه. بخشیده. (منتهی الارب) (آنندراج). چیز عطاشده. (از اقرب الموارد) (از المنجد). || (ص) لاغر. (منتهی الارب) (آنندراج). مرد لاغر. (ناظم الاطباء). ناحل. (المنجد). || ماه نو، بدان جهت که باریک باشد. || (مص) سخن بستن بر کسی که اونگفته باشد. (منتهی الارب) (آنندراج). سخنی را به کسی که او نگفته است، نسبت دادن. (از اقرب الموارد). سخن کسی بر دیگری بستن. (زوزنی) (از تاج المصادر بیهقی). || دشنام دادن. (از منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) (آنندراج). سب کردن. (از اقرب الموارد) (المنجد).

نحل. [ن َ] (اِخ) (سوره الَ...) سوره ٔ شانزدهمین قرآن، مکیه، و دارای یکصد و بیست و هشت آیت است، پس از سوره ٔ حِجْر و پیش از سوره ٔ اِسْراء واقع است و با این آیت شروع میشود: اتی امر اﷲ فلاتستعجلوه سبحانه و تعالی عما یشرکون.

نحل. [ن ُ] (ع اِمص) باریکی. لاغری. نُحله. (المنجد). || (اِ) کابین زن. (منتهی الارب) (آنندراج) (از ناظم الاطباء). || عطیه که از مال کسی را دهند یا خاص کنند برای کسی. (منتهی الارب) (آنندراج) (از ناظم الاطباء). هبه. عطیه. نُحْلی ̍. نُحْلان. (المنجد). || (مص) دادن کابین زن را. (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). و اسم از آن نِحْله است. (المنجد). || عطیه دادن کسی را. (از منتهی الارب) (از آنندراج). بخشیدن چیزی را از طیب نفس و بدون عوض به کسی. (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || مال دادن کسی را. (از منتهی الارب) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء). دادن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی). || چیزی از مال خاص کردن جهت کسی. (از منتهی الارب) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء). ویژه کردن. (دهار).

فرهنگ فارسی آزاد

نحل

نَحل، نام سوره 16 قرآن است که مکیه می باشد و 128 آیه دارد،

نِحَل، مذاهب، ادیان، عطیّه ها، تبرعات (مفرد: نِحلَه)،

نَحل، غیر از معانی مصدری، زنبور عسل، نسبت دادن حرفی به کسی که او نگفته باشد، شیء عطا شده،

نَحل، (نَحَلَ، یَنحَلُ) لاغر کردن، ضعیف نمودن، حرفی را به کسی نسبت دادن که او نگفته باشد، دُشنام دادن (به فعل نُحُول نیز مراجعه شود)،

نُحل- غیر از معانی مصدری، عطیّه، لاغری و باریکی

نُحل، (نَحَلَ، یَنحَلُ)، عطا کردن، تبرع کردن، مهریه دادن

فرهنگ فارسی هوشیار

نحل

‎ کبت هم چنان کبتی که دارد انگبین خود بماند داستان من برین (رودکی) مگس انگبین، دهش بخشیده، لاغر، ماه نو ‎ دهش، کابین دست پیمان، لاغری، دشنام دادن (تک: نحله) کابین ها دهش ها آیین ها دبستان های فرزانی (اسم) زنبورعسل زنبورانگبین منج انگبین: چون نحل برهرشکوفه ازافنان عبارات نشستم. (اسم) جمع نحله: عطایابخششها، دعویها. ‎، مذاهب: ارعقایدونحل ایشان استکشاف کرد. یاملل ونحل. دینهاومسلکهای فلسفی.