معنی گاو بندی

(کشاورزی) عمل گاو‌بند،
[عامیانه، مجاز] بند‌وبست برای به‌دست‌ آوردن ثروت از ممری،

زد و بند

ضرب المثل ” گاو بندی ” در اصل یک اصطلاح قدیمی بوده که به عنوان ضرب المثل نیز استفاده می شود که کاربرد آن زمانی است که، بین دو یا چند نفر در عمل و اقدامی تبانی شود، این عبارت مورد استشهاد و تمثیل قرار می گیرد.

داستان ضرب المثل ” گاو بندی”:
کشاورزانی که در قرا و قصبات ایرانی به امر کشت و زرع اشتغال دارند. دو دسته هستند، دسته اول کشاورزان مقیم که در محل کار، صاحب خانه و زندگی هستند و همان جا کشاورزی می کنند که آنها را صاحب نسق می گویند. دسته دوم کشاورزان غیر مقیم هستند که این دسته را در اصطلاح عمومی، خوش نشین می گویند و هر کدام زمینی از مالکیت قریه می گرفتند و مانند کشاورزان مقیم در زمین مورد اجاره گاوبندی و زراعت می کردند.
از جمله کارهایی که مباشران و متصدیان بهره مالکانه به نفع خودشان انجام می دادند، این بود که با خوش نشین ها گاوبندی می کردند. عبارت گاوبندی در اصطلاح کشاورزی به معنی استفاده از گاو نر (گاو کاری) برای شخم و زراعت است، به این ترتیب که یک جفت گاو کاری را با نهادن یوغ در گردن به خیش می بندند و از آن برای شخم زدن و آماده کردن زمینی برای زراعت استفاده می کردند.
معنی مجازی گاوبندی یعنی مواضعه و تبانی و شرکت در منافع غیر اصولی و شرعی. و این از آنجا سرچشمه گرفته است که مباشران و متصدیان وصول بهره مالکانه برای آنکه منافع بیشتری نصیبشان شود با یک یا چند نفر از خوش نشینان در زراعت و گاوبندی شریک می شدند. استمرار در این عمل موجب شد که از عبارت گاوبندی در افواه عمومی به معنی مواضعه و تبانی و شرکت در منافع نامشروع استفاده و تمثیل کنند.

‎ عمل گاوبند، گردآوری ثروت از ممری (غالبا غیر مشروع)، بند و بست، حقی که در ملک دیگری بدست آرند و بموجب آن توانند بنفع خود مقداری از اراضی آنرا همه ساله زراعت کنند و بهره بر دارند و این عمل با اجازه مالک اصلی صورت گیرد.

93