زندگی رستم ؛ از تولد تا مرگ
جدول یاب، محمد سیمری : شاهنامه فردوسی ، داستان پهلوانانی همچون رستم است که با دلاوری های خود ایران از هجوم دشمنان در امان نگه می دارند (سروده شده در قرن ۴ هجری قمری) و تمام سعی شان این است که کشور خود را سرزمینی آباد نگه دارند که در آن همگی خوش و خرم زندگی می کنند.
رستم در ادبیات فارسی به صورت های رستهم، روستهم، روستم نیز آمده است؛ در اصل از دو جزء تشکیل شده است: «رُس» از /raodha/ (به معنی بالیدن و نمو یافتن) [رستن و روییدن از همین ریشه است] + «تَهم» /taxma/ که در فارسی باستان و گاتاها و دیگر بخش های اوستا به معنی ” دلیر ” و ” پهلوان ” آمده است و ” تهمتن ” نیز از همین ریشه است به معنی بزرگ پیکر و قوی اندام؛ و در حقیقت تهمتن معنی کلمه ی رستم است. بنابر آنچه گفته شد، رستم یعنی کشیده بالا و بزرگ تن و قوی پیکر.
رستم نام آورترین پهلوان شاهنامه است. کسی که همه او را با ” هفت خوان ” می شناسند. او فرزند زال (پسر سام) و رودابه (دختر مهراب) است. تولد او که با کمک گرفتن زال از سیمرغ انجام شد، تفاوت او را نسبت به سایر پهلوانان شاهنامه آشکارتر می کند. این پهلوان در طول حضور خود در شاهنامه، تاثیرگذارترین شخصیت داستان ها و خط محوری اتفاق ها و روایت هاست و گره ی بسیاری از مشکلات به دست او باز می شود.
فردوسی در شاهنامه می گوید رستم حدود ۶۰۰ سال زندگی کرده است و پادشاهی افراد زیادی مثل منوچهر، کیقباد، کیکاووس، کیخسرو، لهراسب، گشتاسب و بهمن را می بیند و در زمان حکومت هر کدام از آن ها ، بارها به جنگ دشمنان مختلف و به ویژه تورانیان می رود و از ایران دفاع می کند. علاوه بر گذشتن از هفت خوان دشوار، نجات کیکاووس از بند دیو سپید، مبارزه با افراسیاب و اسفندیار، خون خواهی سیاوش، نجات بیژن و کشتن پسرش سهراب از مهم ترین اتفاق های زندگی رستم هستند.
در بخشی از شاهنامه آمده است که :
“… که رستم یلی بود در سیستان // منش کرده‌ام رستم داستان “
خیلی از پژوهشگران معتقدند این بیت را فردوسی نسروده است و بعدها به شاهنامه اضافه شده است! او سرانجام به نیرنگ برادرش شغاد به چاه افتاد و همراه اسب خود ” رخش ” کشته شد.
