معرفی خدایان برتر یونان باستان

جدول یاب، ترجمه: سمیرا فیض آبادی :  داستان های خدایان و الهه های اساطیر یونان باستان بسیار محبوب هستند. شخصیت های آنها میان مردم محبوبیت یافته و پس از آن توسط نمایشنامه نویسان مشهور باستانی یونان مانند هومر و هسئید جاودانه شدند. آنچه که باعث ماندگاری افسانه‌های خدایان یونان باستان شده، تفاوت داستان‌های آنها با دیگر ادیان باستان معاصر بوده است. خدایان یونان نه تنها در شکل و ظاهر خود، بلکه در ماهیت و عواطفشان هم، شبیه انسان بودند. شاید بسیاری از شما به خاطر داشته باشید که چطور تسئوس، مینوتور را به قتل رساند، چطور زئوس خشم خود را با رعد و برقی سهمگین نشان می‌داد و چطور  هادس بر سرزمین مردگان حکومت می‌کرد. خیلی‌ها داستان‌های مهیج آنها را در دوران کودکی‌شان خوانده‌اند. در اینجا ۱۰ خدای باشکوه و برتر یونان باستان را معرفی می کنیم:

۱۰- هرمس

هرمس که به «پیام رسان» معروف است, پسر زئوس و مایا است. او در اشعار، نمایش‌های و افسانه‌ها به شکل‌های گوناگونی ترسیم و وصف شده است. عمدتا او به شکل یک جوان خوش تیپ، ورزشکار، بی رحم ترسیم کرده‌‌اند و گاهی اوقات هم در غالب یک مرد مسن‌تر و ریش دار نمایش داده شده است. هرمس الهه‌ای تیز و فرز بود و حرکاتی سریع داشت. او در میان خدایان یونان به حیله‌گری مشهور بود. از آنجا که او به راحتی می توانست بین سه جهان اصلی اساطیر یونان باستان رفت و آمد کند: بهشت، دریاها و عالم اموات، او را الهه پیام رسان می‌دانستند. با توجه به ترفندهای حیله گری‌ای که داaت،  او در خلوت خود برای سرگرمی با  خدایان دیگر بازی می کرد. شباهت عجیبی میان او «لوکی» خداب محبوب اسکاندیناوی وجود دارد. درمورد حیله‌گری‌هایش، وقتی نوزاد  بوده از گهواره‌اش خارج شده و احشام آپولو، الهه دیگری از یونان را دزدیده و دوباره به گهواره خود بازگشته است. جای تعجب ندارد که بگوییم او الهه تزویر و دزدی هم بوده است.

۹- هفائستوس

هفائستوس  که به خدای آتش معروف است در فرهنگ عامه یونان، الهه‌ای محبوب است و  با قلمرو بهشت ارتباط داشت. درمورد هفائستوس اخلاتف نظر وجود دارد. هومر و هسئید روایات مختلفی درمورد زندگی او دارند. هومر او را پسر فلج زئوس و  هرا دانسته است درحالیکه براساس روایت هسئید، هیرا او را به تنهایی به دنیا آورده است. او وقتی به دنیا آمد لنگ بود و همین باعث شد مادرش او را به کوه المپیس پرتاب کند اگرچه براساس حکایات مختلف او در جدال میان هیرا و زئوس مداخله کرده و نهایتا زئوس قدرتمند او را به کوه المپ پرتاب کرده است. اما وقتی به زمین افتاد به یک یک صنعت‌گر حیرت انگیز تبدیل شد و نهایتا به آسمان بازگردانده شد و  در آنجا تعداد زیادی سلاح‌های شگفت انگیز برای خدایان ساخت. نمادهای مرتبط با او آتش، چکش، سندان و یک جفت انبر بودند. او الهه آهنگری، صنعت گری و تندریس‌گری در یونان باستان  است. او همچنین زره های با شکوه و سپاهی برای خدایان خلق کرد، معروف ترین آنها یکی از آشیل ها در نبرد تروا بود.

۸- آرس

آرس فرزند زئوس و هیراست و او را الهه جنگ دانسته‌اند. اما او جنبه های خشونت آمیز و خشن جنگ را به مراتب بیشتر از خشونت لازم عادلانه و خشونت آمیز برای اهداف درست منعکس می کند. اشتیاق او برای جنگ همیشه به خاطر نشان دادن قدرت و توانایی‌هایش بود و به ندرت درصدد جنگ برای احیای عدالت و دفاع از خودش بود. انجام اعمال بی احتیاطانه باعث شده بود پدر و مادرش به او بی اعتماد باشند و از او او ناامید شوند و به خواهر آرس، آتنا که ایزدبانوی عقل و خرد در راهبرد‌های نظامی و رهبری بود روی کنند. علی رغم انجام جنگ‌های خشن و بی رحمانه، به هنگام آسیب دیدگی‌های جزئی در نبردها واکنش‌های عجیبی داشت و فردی ترسو و بزدل بود. او دیوانه وار عاشق آفرودیته، الهه عشق بود درحالیکه آفرودیته با هفائستوس پیشتر ازدواج کرده و همسر او بود. زئوس، پدر خدایان، آفرودیته را به هفائستوس قول داده بود که او را به همسری هفائستوس درآورد. آفرودیته هم عشق آرس را دل داشت و ارتباط میان آفرودیته و آرس منجر به خشم فراوانی شد. به همین ترتیب، آرس در میان مردم و خدایان محبوب نبود و از سوی توده مردم پیروی یا پرستش نمی شد.

۷- کرونوس

کرونوس به طور گسترده در میان تیتان های باستانی شناخته شده بود. او  قبل از زمان خدایان المپیک، خدای حاکم  که بر جهان فرمانروایی می‌کرد.  تیتان‌ها به خاطر داشتن‌ هیکل‌های تنومند و عظیم الجثه، قدرت بی حد و حصر وحشیانه شناخته شده و معروف بودند و در میان آنها کرونوس توانست خودش را به عنوان قوی‌ترین تیتان اثبات کند و با سرنگون کردن پدرش، اورانوس توانست حاکم شود. اما هنگامی که او به قدرت رسید، بسیار شبیه پدر و مادرش که تحقیر شده بودند، نسبت به فرزندانش خصوا زئوس، پوزیدون و آفرودیت مظنون شد چراکه پدر و مادرش پیش بینی کرده بودند که او هم توسط فرزندانش سرنگون خواهد شد. کرونوس که در پارانویای کامل به سر می‌برد هنگامی که بچه‌هایش به دنیا می‌آمدند آنها را می‌بلعید تا پیش بینی پدر و مادرش درست درنیاید اما وقتی فرند بعدی‌‌اش زئوس به دنیا آمد، همسرش رئا به کمک مادر کرونوس، گایا اجازه نداد کرونوس او را ببلعد و زئوس را به جای دوری برد و در انجا بزرگ کرد. هنگامی که زئوس بزرگ شد داروی تهوع‌آوری را به کرونوس خوراند که باعث شد وی فرزندانی را که خورده بود بالا بیاورد که در این موقع جنگی ۱۰ ساله میان تایتانها و فرزندان کورونوس شکل گرفت که کورونوس شکست خورد و فرزندانش حکومت را میان خود تقسیم کردند. پس از پایان حکومت کرونوس،  دوره حکومت خدایان  وابسته کوه المپ آغاز شد که در اساطیر یونان بسیار محبوب تر از پیشینیان خود بوده اند.

۶- آپولو

آپولو، برادر دوقلوی آرتمیس، خدایی با جنبه‌های گوناگون بود. پدر آپولو هم زئوس بود و مادرش لتو بود. آپولو در جزیره دلوز متولد شد، دلوز تنها پناهگاهی بود که آنها توانستند در آنجا از شر خشم هیرا، همسر اول زئوس جان سالم به در ببرند. ساکنین جزیره دلوز خیلی مراقب لنو بودند و او به آنها قول داده بود که آپولو همیشه به آنها احترام بگذارد و برای آنها رفاه ایجاد کند وعده‌ای که آپولو به آن عمل کرد و مفتخر به آن شد. آپولو الهه موسیقی، وقار و آرامش بود و اغلب با داشتن یک چنگ در دست به تصویر کشیده شده است. او همچنین یک کماندار ماهر بود که اغلب با یک کمان نقره ای دیده می شد. او الهه شفا و پزشکی محسوب می شد، اما زمانی که خشمگین ‌می‌شد، با تیر و کم‌ن هایش مرگ و ناامیدی به ارمغان می‌آورد.  او هر روز ارابه چهار اسبه خود را تحت کنترل خود می‌گرفت و به از فراز خورشید به آسمان می‌رفت و نور و زندگی را برای زمین می‌آورد. او الهه پیشگویی، چهره‌ای مشهور و ستوده در این زمینه بود و Delphi را به عنوان مکانی برای پرستش و عبادت او درست کردند.

۵- دیونیسوس

دیونیسوس به عنوان خدای جشن، لذت و شراب، الهه‌ای بسیار محبوب میان انسان‌ها و خدایان بود. او تنها خدایی است که پدر و مادرش فنای هستند. مادر او سمله و پدرش همان زئوس قدرتمند است. او تحت حفاظت حوری‌های کوهستانی پرورش یافت چراکه هیرا، همسر زئوس نسبت به روابط عاشقانه فرازناشویی زئوس با سمله حسادت می‌کرد. دیونیسوس به آرامی یک فرقه از  پیروان برای خود ایجاد کرد که در سفرهای او در سراسر جهان همراه او بودند. او در مقایسه با خدایان دیگر با پیروانش تعاملات بیشتری داشت تعاملاتی مانند جشن و عیاشی، می خواری . زندگی کردن با آنها. او دیوانه وار عاشق آریادنه شد، دختری که وقتی در جزیره نکسوس خوابش برد به شل وحشیانه‌ای توسط تئوزی‌ها رها شد. یونانی‌ها فستیوال‌های فراوانی را به افتخار او جشن میگرفتند . اغراق نیست اگر بگوییم که دیونیسوس در بسیای از نقاط یونان باستان  بسیار محبوب‌تر از زئوس بوده است.

۴- پرومتئوس

پرومتئوس یکی از محبوب‌ترین خدایان تیتان است که زئوس احترام بسیاری برای او قائل بوده و با احترام بسیار میان یونانیان باستان نگه داشته می‌شود. پدر او یپوتوس نیز یک تیتان بود، اما مادرش ی حوری دریایی بود. او را الهه پیش بینی دانسته‌اند. پرومتئوس شکست تیتان‌ها به دست خدایان کوه المپ را پیش بینی کرده بود و به شکل هوشمندانه و زیرکانه‌ای طی کارزار و جنگ از خدایان المپ حمایت کرد و در نتیجه از زندانی شدن در تارتاروس همراه دیگران فرار کرد. او عاشق آتنا دختر زئوس بود، آتنا دختر زئوس باید تا ابد باکره می ماند و زئوس به او اجازه ازدواج نمی‌داد اما آتنا هم پرومتئوس را دوست داشت.

پس از آن پرومتئوس موضف شد که بشر را از خاک رس خلق کند. هنگامی که او در حال خلق بشر بود، به آنها جذب شد، و همیشه نگران رفاه آنها بود و این باعث شد که از مسیر زئوس قدرتمند فاصله بگیرد چراکه زئوس برای انسان‌ها اهمیتی قائل نبود. بنابراین هنگامی که زئوس آتش را از بشر برداشت، پرومتئوس آن را از آسمان به سرقت برد و به انسانها داد. زئوس او را به خاطر خیانت کردنش مجازات کرد و او را به سنگ تبدیل کرد که هر روز   یک عقاب کبد خود را هر روز می خورد (کبد هر شب به خاطر جاودانگی او تجدید می شود). نهایتا توسط هرکول‌ها قدرتمند از اسارت آزاد شد و بعد از پیش‌گویی برای زئوس، توانست به شرط اینکه با اتنا آمیزش نداشته باشد با او زندگی کند.

۳- پوزئیدون

پوزئیدون فرزند کرونوس و رئا، یکی از دوازده الهه المپ نشین پانتئون بوده و برادران و خواهران وی عبارتند از: زئوس، هادس، هستیا، دمتر وهرا است. زمانی که زئوس و برادرانش تقسیم حکومت می‌کردند، پوزیدون حکومت بر قلمرو دریاها را انتخاب کرد. به این ترتیب، او تبدیل به حاکم دریاها شد و همراه با همسرش آمفیتریت ، رهبری گروهی از خدایان کوچک که شامل تریتون و نریدز بودند شد. به عنوان پروردگار دریاها، او به طور گسترده پرستش می‌شد و بسیاری از دریانوردان و مسافران از او پیروی می‌کردند. اما نفوذ از تصور آدمی بود. مورخان او را بعنوان خدای بزرگ در چند شهر باستانی یونان توصیف کرده‌اند. به لحاط دمالکیت قدرت مطلق، بعد از زئوس قدرتمند دومین رتبه را دارد. او می‌توانست دریای خروشان را آرام کند. او یک نیزه سه شاخه داشت که می‌توانست با یک ضربه آن، زلزله‌های عظیمی ایجاد کند. پوزئیدون در یک نقطه از زمان عاشق خواهرش، دمتر شد و دمتر به او گفت اگر می‌خواهد قلب او را تسخیر کند باید منحصربه فردترین موجود عالم را خلق کند. گفته شده است که او با تلاش خود تعدادی از حیوانات را خلق کرد و در نهایت اولین اسب شگفت انگیز را ایجاد کرد.

۲- هادس

هادس پسر بزرگ کرونوس و رئا و برادر زئوس قدرتمند است. او فرمانروای جهان زیرزمینی است جایی که فقط مردگان می‌توانند وارد آن شوند، اگرچه یک سری استثنائات برای آنجا وجود داشت. طبیعتا، حاکمیت بر این حیات ناخوشایند و تیره، منجر به استنباط برداشت خوبی از او شد، و او را در اساطیر یونان کمتر برجسته کرد. بسیاری از یونانی‌ها تجسم شخصیت مرگ را از او داشتند (که این درست نبود) و به خاطر همین افکار خرافی از او به طور مرتب تجلیل می‌کردند. اما این تصورات شیطانی دور از وقعیت حقیقلی او بود زیرا او آنقدر الهه بدی نبود و همه به این حقیقت ایمان آوردند. برخلاف اعتقاد عام، هادس مسئول رستگاری روح نبود، بلکه سه نیمه الهه به نام‌های مینوس، آیاکوس و رادامنتیس به قضاوت رسیدند. او همچنین در برخورد با هرکول بسیار عادل بود و با قصد گرفتن سگ سه سر خود که نگهبان در ورودی دنیای زیرزمینی بود به سراغ او رفت.

هادس عاشق پرسفونه، دختر زئوس بود و از هیچ حقه و نیرنگی برای نگه داشتن او در جهان زیرزمینی فروگذار نکرد.

۱- زئوس

زئوس فرمانروای جهان شناخته شده بود که المپ‌ها از تیتان‌ها آن را گرفتند. او بود که باعث سرنگونی پدرش کرونوس شد. بعد از غلبه کردن بر تیتان‌ها، زئوس قرعه را برد و بالاتر از برادرانش پوزئیدون و هادس تاج و تخت پدرش کرونوس را به ارث برد و فرمانروای آسمان‌ها و تصدیق کننده باقی خدایان شد. زئوس با هیرا که خواهرش بود، ملکه خدایان ازدواج کرده بود اما به خاطر روابط عاطفی فرازناشویی‌اش بدنام بود. او را پدر خدایان میدانستند و او از روابط فرازناشویی‌اشبت معشوقه‌هایش صاحب فرزندان زیادی بود. سلاح او،  آذرخش بود و آن را به سمت کسی که او را آزرده می‌کرد، پرتاب می‌کرد. او زمان را به شکل فصول تغییر یافته، و روز و شب متناوب تنظیم کرد. او با اقتدار مطلق و فرمانروایی بر عالم خود حکومت می کرد، زئوس  خلق و خوی بدی داشت و بسیار تحریک برانگیز بود

نتیجه گیری:

خدایان یونان باستان که در اینجا فهرست شده اند، پایه و اساس اسطوره یونانی را شکل داده‌اند که به خوانندگان، نویسندگان و راویان تا امروز امکان قصه پردازی داده‌اند. این خدایان نه تنها در عرصه ها و پارادایم های اسطوره ای، قابل توجه بودند، بلکه تأثیر قابل توجهی بر تمدن هایی که یونانیان باستان را پیروی می کردند داشته‌اند. زئوس با قدرت و توانایی خود،  همچنان رهبر بی نظیر و حاکم تمام خدایان المپ باقی ماند و از قلمرو خود در کوه المپ حاکمیت کرد. روشن است که سیستم  حاکمیت یونان نسبت به سلطه مردانه (تنها برادران به تقسیم قلمرو بین خودشان) متوسل شده است. با این وجود، گروهی از این خدایان افسانه ای از یونان باستان هنوز هم میان تاریخ نویسان و مردم عادی جذابیت دارند.