ریشه یابی نام شهرهای استان ایلام
محمد سیمری ؛ اختصاصی جدول یاب
استان ایلام به مرکزیت شهر ایلام، در حدود غربی دامنه ی سلسله جبال زاگرس قرار گرفته است. استان ایلام که به علت زیبایی های طبیعی فراوان و متعددی که دارد، ” عروس زاگرس ” نامیده شده است، پوشیده از جنگل و کوهستان می باشد و چیزی در حدود ۱.۴ درصد مساحت کل کشور ایران را تشکیل می دهد.
استان ایلام از حدود جنوب با استان خوزستان، از حدود شرق با استان لرستان، از حدود شمال با استان کرمانشاه و همچنین از حدود غرب نیز با کشور عراق همجوار است. استان ایلام در سال ۱۳۵۳ شمسی تاسیس شده است و دارای نفت و گاز بسیاری است! اما متاسفانه جزو محروم ترین استان های کشور به شمار می آید!
درباره ریشه یابی نام استان ایلام بد نیست بدانید ایلام، به معنی سرزمین کوهستانی است! توجه داشته باشید سرزمینی که اکنون استان ایلام نام دارد، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخش شمالی کشور ” عیلام ” باستان بوده است.
دقت داشته باشید این کشور در حدود ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد به وجود آمده است و تا سال ۷۱۹ پیش از میلاد نیز به زندگی خود ادامه داده است. در این سال، به فرمان ” آشور بانیپال ” کشور ” عیلام ” به خاک و خون کشیده شد و منقرض گردید! از جمله شهرهای این کشور می توان به اسامی ” شوش” که پایتخت اصلی این کشور بود، ” ماداکتو ” یا همان دره شهر استان ایلام و پایتخت تابستانی شهر اهواز، خایدالو، ماساباتیک و کابیانه اشاره کرد.
توجه داشته باشید در کتیبه های بابلی، ” عیلام ” را ” آلامتو ” و یا ” آلام ” خوانده اند که به قولی به معنای کوهستان و یا ” کشور برآمدن خورشید ” است. مدتی پس از فروپاسی ” عیلام “، حوزه ی فرمان روایی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارس ها و مادها تقسیم بندی شد. هر چند مناطق مسکونی رشته کوه زاگرس بخشی از امپراتوری مادها به شمار می آمد، اما در ظاهر ارتش هخامنشی برای عبور از زاگرس ناچار به پرداخت باج به کوه نشینان توانمند آن بوده است!
در کتاب ” منم تیمور جهانگشا “، تیمور لنگ گورکانی در این باره اعتراف می کند که از مردم این سرزمین در جنگ شکست می خورد و به ناچار از فتح آن منصرف می شود و به یاران خود نیز سفارش می کند کاری به این دیار نداشته باشند!
در زمان سلوکی ها، ساکنین زاگرس بیش تر اوقات با اقوام مهاجم و بیگانه در نبرد بوده اند! این مورد توسط تاریخ نویسان یونانی نوشته شده است. همچنین وجود آثار باستانی فراوان از دوره ی ساسانی در استان ایلام، نشان می دهد که این منطقه در آن زمان بسیار آباد و با اهمیت بوده است.
در اواخر دوره ی ساسانی، خاندان فیروزان بر این سرزمین حکومت داشته اند که آخرین آن ها پس از شکست در جنگ جولا، به دارالخلافه اعزام شده است. دقت داشته باشید در برخی از منابع تاریخی ذکر شده است پس از تسخیر کشور ایران به وسیله ی عرب های مسلمان، این ناحیه جزئی از ایالت کوفه شده است!
