شرایط اعتبار قولنامه دستی در دادگاه

اعتبار قولنامه دستی تا چه میزان است؟

بیشتر افراد یک بار هم که شده ماده ۱۰ قانون مدنی را خوانده یا حداقل به گوششان رسیده است. طبق ماده ۱۰ قانون مدنی ( قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نمودند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است). این ماده حاوی اصل آزادی قراردادها است. بنابراین قولنامه دستی، قراردادی است که اگر تمام شرایط قانونی در آن لحاظ شود، طبق ماده ۱۰ قانون مدنی، می‌تواند بین افراد منعقد شود و دارای اعتبار است.در این مطلب تلاش می‌کنیم، تعریف صحیحی از قولنامه دستی ارائه دهیم تا شما به درک درستی از قولنامه برسید. تا در نهایت در تنظیم قولنامه دستی خود بتوانید مهم‌ترین نکات را لحاظ سازید که خدای ناکرده متضرر نشوید.گاهی اوقات افراد می خواهند مالی را اعم از خانه یا اتومبیل را خرید یا فروش کنند ولی مقدمات آن را ندارند. مثلا خریدار ملک نمی تواند همه ی پول آن را به صورت یک جا بپردازد و فروشنده هم نمی تواند ملک را تحویل خریدار بدهد. این در حالی است که هر دو سر فروش آن با یکدیگر توافق دارند. در این مواقع آن ها توافقات خودشان را روی برگه ی کاغذی به اسم قولنامه می نویسند. زمانی که قولنامه نوشته می شود، فروشنده نباید آن را به شخص دیگری بفروشد، خریدار نیز بایستی مبلغ آن را تا زمان تعیین شده پرداخت نماید.

در رابطه با اعتبار قولنامه دستی در دادگاه باید گفت: قولنامه فقط یک سند عادی بوده که توسط اشخاص عادی تنظیم شده است. ولی اگر به طور صحیح نوشته بشود می توانید با استناد به آن دادگاه رفته و حقوق خود را پیگیری نمایید.مثلا اگر فروشنده در هنگام سند زدن در دادگاه حضور نیابد، خریدار می تواند از دادگاه درخواست صالح نماید تا بدین وسیله وی را برای سند زدن در دفترخانه مجبور نماید.قولنامه دستی نوشته ای است که دو یا چند نفر در خصوص اموال خود، اعم از منقول یا غیر منقول، با یکدیگر در خارج از دفترخانه اسناد رسمی، معامله می‌کنند.قولنامه در واقع نوشته ایست که توافق، به صورت وعده در انجام معامله صورت می‌گیرد. به طور مثال دو نفر مالی را مانند اتومبیل، با هم معامله می‌کنند، ولی خریدار قادر نیست مبلغ معامله را یکجا بپردازد، یا مالک اتومبیل کارهای مربوط به خلافی خودرو را هنوز انجام نداده، ولی هر دو طرف بابت خرید و فروش اتومبیل با یکدیگر توافق دارند. در چنین مواقعی، دو طرف نوشته‌ایی را تنظیم می‌کنند و توافقات انجام شده فی ما بین را در آن نوشته که به آن قولنامه می‌گوییم، مکتوب می‌نویسند.

محدودیت های قولنامه دستی

نکته قابل ذکر در قولنامه دستی این است که، در مدت زمانی که قولنامه دستی نوشته شده است، فروشنده نمی‌تواند مال مورد توافق را به شخص دیگری بفروشد و خریدار نیز متعهد است که مابقی مبلغ خرید را طبق تاریخ مورد توافق و مندرج در قولنامه به فروشنده تقدیم کند. بدین ترتیب قولنامه دستی، یک نوع سند عادی است که اگر به طور صحیح نوشته شود لازم الجرا است ودر دادگاه قابل استناد است.

قولنامه دستی با چه شرایطی در دادگاه اعتبار دارد؟

اعتبار قولنامه دستی در دادگاه بدون امضای شهود : قولنامه دستی اگر بصورت واقعی و بدور از ادعای جعل یا کلاهبرداری و عناوین مجرمانه نوشته شده باشد، و اگر شهودی هم آن را امضا نکرده باشد، و دادگاه نیز آن را احراز کرده باشد، مشمول ماده ۱۰ قانون مدنی قرار می‌گیرد و بین طرفین اعتبار دارد و نافذ است.

اعتبار قولنامه دستی در دادگاه با امضای شهود :امضای شهود زیر قولنامه، در واقع اعتبار بخشیدن به اصالت قولنامه است. در واقع این که قولنامه دستی، چه شهود آن را امضا کرده باشد یا بدون امضا شاهد تنظیم شده باشد، تاثیری بر ضمانت اجرا و اعتبار قانونی آن ندارد. پس بدون شاهد نیز می‌توان دعوی الزام به تعهد قولنامه دستی را مطرح کرد، ولی نکته بسیار مهم این است که اثبات اعتبار قولنامه دستی بدون امضا شاهد، کار پیچیده و سختی است که پیشنهاد ما این است که در این مورد حتما قبل از هر اقدامی، با یک وکیل زبده مشورت کنید.

نکاتی که باید حین نوشتن قولنامه دستی رعایت شود

پیشنهاد ما این است که تا جایی که امکان دارد از نوشتن قولنامه دستی پرهیز کنید، و اگر به هر نحوی مایل به نوشتن قولنامه هستید، حتی الامکان آن را در بنگاه تنظیم کنید تا بتوانید کد رهگیری دریافت کنید. باید بدانید که در صورت اختلاف، اعتبار سند رسمی بر سند عادی برای دادگاه بیشتر است و از طرفی، قولنامه ایی که دارای کد رهگیری است، اعتبارش از قولنامه دستی عادی بیشتر است.

اگر به هر دلیلی خواستار نوشتن قولنامه دستی هستید حتما نکات زیر را در حین نوشتن قولنامه رعایت کنید :

۱-طرفین قولنامه یعنی خریدار و فروشنده باید به صورت کامل مشخص شده باشند، یعنی اسم و فامیل – نام پدر به همراه کد ملی هر یک.

۲- اقامت طرفین قولنامه باید به طور دقیق مشخص شود. یعنی نشانی و تلفن ثابت و تلفن همراه هریک به طور دقیق و خوانا ذکر شود.

۳- موضوع قولنامه باید مشخص و صراحت داشته باشد. از نوشتن قولنامه‌هایی که موضوع آن مبهم و مردد است، جدا بپرهیزید.

۴- در هنگام نوشتن قولنامه دستی زمان انجام معامله قطعی را قید کنید. مثلا مشخص کنید در فلان تاریخ برای انتقال قطعی، طرفین باید در بنگاه یا دفتر اسناد رسمی حضور یابند.

۵- نکته بسیار مهم در تنظیم قولنامه دستی این است که حتی المقدور، ضمانت اجرا در نظر بگیرید. این که اگر یکی از طرفین به وعده خود عمل نکرد، ملزم به پرداخت خسارت می‌شود.

۶- حداقل دو نفر زیر قولنامه را به عنوان شهود امضا کنند. نام و نام خانوادگی و مشخصات کامل شهود حتما درج شود. حتی الامکان شهود، مورد اعتماد هر دو طرف باشد.

۷- شرایطی را در بند قولنامه به عنوان شروط قولنامه در نظر بگیرید، تا در صورت عدم انجام تعهد، هر کدام از طرفین حق فسخ و ابطال قولنامه را داشته باشند.

۸- ثمن معامله و نحوه‌ی پرداخت آن حتما به صورت واضح و مشخص در قولنامه ذکر شود.

۹- تا وقتی سند رسمی به شما انتقال پیدا نکرد، از پرداخت تمام پول به فروشنده خودداری کنید.

۱۰- قولنامه دستی را حتما در سه نسخه تهیه کنید. یکی در دست فروشنده، یکی در دست خریدار و دیگری نزد بنگاه به امانت گذاشته شود، در صورتی که در بنگاه معامله نمی‌کنید یک نسخه از قولنامه را نزد فردی امین که مورد وثوق دو طرف است به امانت بسپرید.

۱۱- اگر کسی که قولنامه را امضا می‌کند وکیل یا نماینده مالک است، حتما از قانونی بودن سمت او و اجازه امضا وی از سوی مالک، مطمئن شوید و مدارک دال بر این ادعای او را رویت کنید.

خریدار در هنگام نوشتن قولنامه چه نکاتی را باید رعایت نماید؟

برخی نکاتی که خریدار باید در هنگام نوشتن قولنامه رعایت نماید عبارتند از:

خریدار باید شخصا سند را مشاهده کند تا اطمینان یابد که ملک وثیقه نشده باشد.خریدار برای اطمینان یافتن از این که ملک به شخص دیگری فروخته نشده باشد بایستی کد رهگیری آن را پیگیری نماید.در مورد اعتبار قولنامه دستی در دادگاه باید گفت: چنانچه قولنامه ای فاقد کد رهگیری باشد، قابل انکار و تردید است. بنابر این حتما کد رهگیری آن را پیگیری نمایید.چنانچه مالی را که می خواهید بخرید، بواسطه ی ارث به دست فروشنده رسیده، بایستی برگه ی تسویه ی مالیات بر ارث و گواهی انحصار وراثت را مشاهده نمایید.تا هنگامی که سند به نامتان نخورده، از پرداخت تمام پول خودداری نمایید.چنانچه مورد معامله ملک است، دقت نمایید که ملحقات آن مانند پارکینگ، انباری، برق، گاز، تلفن و … در قولنامه قید شده باشد.در هنگام نوشتن، علاوه بر امضاء خریدار و فروشنده و مهر صاحب بنگاه، بایستی دو فرد شاهد که مورد اعتماد دو طرف هستند قولنامه را امضاء نمایند. بایستی که حتما تاریخ و آدرس دفترخانه ای که قرار است سند در آنجا تنظیم گردد، ذکر گردد.بایستی در ۳ نسخه تهیه بشود. یک نسخه در دست فروشنده، یکی در دست خریدار و دیگری در نزد بنگاه دار به امانت می ماند.امروزه قولنامه های چاپی وجود دارد. بنابراین از امضاء کردن و نوشتن نوع دستی خودداری نمایید.

فروشنده در هنگام نوشتن قولنامه چه نکاتی را باید رعایت نماید؟

برخی نکاتی که فروشنده باید در هنگام نوشتن قولنامه رعایت نماید عبارتند از:

ذکر نمایید که در صورت برگشت خورن چک خریدار، معامله بر هم زده می شود.همچنین در قولنامه ذکر نمایید که اگر در روز سند زدن، خریدار در دفترخانه حضور پدا نکرد، فروشنده حق فسخ معامله را خواهد داشت یا حتی می توانید ذکر نمایید که در صورت حضور پیدا نکردن خریدار، فروشنده می تواند مال را به فرد دیگری بفروشد. حتما وجه التزام ذکر نمایید. وجه التزام یک نوع جریمه است که فردی که تعهد را انجام نداده باید آن را پرداخت نماید.

گفتنی است وجه التزام می تواند به ۲ حالت زیر باشد:

1. فردی که به تعهد خویش عمل نکرده باید وجه التزام را بپردازد و معامله بر هم می خورد.
2. شخصی که به تعهد خود عمل نکرده بایستی وجه التزام را بپردازد ولی معامله به قوت خویش باقی است.