معنی اوس | جدول یاب

لغت نامه دهخدا

اوس

اوس. [اَ] (ع مص) عطا دادن. || عوض دادن از چیزی. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). || (اِ) گرگ درنده. (غیاث اللغات) (آنندراج). گرگ. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). || عطا. (منتهی الارب). || غنیمت. || فرصت. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء).

اوس. [اَ] (اِ) امید. || (حامص) امیدواری. رجا. || (مص) خرامیدن. || سبقت گرفتن. (برهان) (ناظم الاطباء).

اوس. (رومی، اِ) امیر و بزرگ. (برهان) (ناظم الاطباء).

اوس. (اِخ) نام یکی از شهرهای فرغانه. (یادداشت مؤلف):
به اوس و اوزجند از تو خبر شد
که ساده شکّری ّ و ناب قندی.
سوزنی.

اوس. [اَ] (اِخ) ابن ثابت بن المنذربن حرام انصاری یکی از صحابیان است که در عقبه ٔ ثانی و بدر حضور داشت و در وقعه ٔ احدسوم هجری برابر 625 م. بقتل رسید. حسان درباره ٔ او گفته است: و منا قتیل الشعب اوس بن ثابت. (الاعلام زرکلی ج 1 والاصابه ج 1 ص 80).

اوس. [اَ] (اِخ) ابن حارثهبن ثعلبهبن عمرو مزیقیأبن عامرماءالسمأبن حارثه الغطریف بن امرؤ القیس البطریق بن ثعلبهبن مازن بن ازد. نام قبیله ای است بزرگ از قبایل قحطانی. اوسی ها خود را بنی حارثه نمی گفتند بلکه خود را به قیله که مادر آنهاست منسوب میکردند و بنی قیله مینامیدند. در تاریخ اسلام غالباً نام این قبیله و قبیله ٔ خزرج که با یکدیگر مناسبات و معارضاتی داشته اندبا هم می آید و گاهی هر دو قبیله را بنام خزرج ذکر کرده اند. موطن اصلی این قبیله یمن بوده است و سپس بمدینه هجرت کرده و مدتها با قبایل یهود مدینه و قبیله ٔخزرج در این شهر زندگی کرده اند و میان آنها و قبیله ٔ خزرج جنگهایی روی داده است که بیش از ده سال دوام داشت. از جنگهای معروف آنها یوم بعاث و یوم الربیع وغیره است. قبیله ٔ اوس در جاهلیت منات را می پرستیدندو چون پیغمبر اسلام بمدینه هجرت کرد اوس و خزرج بیاری او برخاستند و در پیشرفت اسلام کوشش کردند و بنام انصار معروف شدند. (دایرهالمعارف فارسی):
دو قبیله کاوس و خزرج نام داشت
یک ز دیگر جان خون آشام داشت.
مولوی.
و رجوع به صبح الاعشی ج 1 ص 419و کامل ابن اثیر و الاعلام زرکلی ج 1 و سبائک الذهب ص 67 شود.

اوس. [اَ] (اِخ) ابن حجربن مالک تمیمی شاعری است از تمیمیان در دوره ٔ جاهلیت که عمری طولانی داشت ولی اسلام را ادراک نکرد. در اشعار وی حکمت و لطفی است. وی صاحب اشعار معروفی است که با این مطلع آغاز میگردد:
ایتهاالنفس اجملی جزعاً.
وی در حدود دو سال قبل از هجرت وفات کرد. (الاعلام زرکلی). زندگی نامه ٔ وی روشن نیست. آنچه مسلم است اینکه وی معاصر عمروبن هند امیر حیره و ملازم دربار او بوده. دیوان او را ابن السکیت شرح کرده است و این شرح تا اوایل قرن 13 م. موجود بوده است. امتیاز اشعار اوس بواسطه ٔ تغزل و وصف شکار و جنگ و سلاح و بخصوص کمان و غیره است. مجموعه ای ازاشعار او با ترجمه ٔ آلمانی در 1892م. در وین و مجموعه ٔ مفصل تر بعنوان دیوان اوس بن حجر در بیروت طبع شده است. (1960):
آنگاه که شعر تازی آغازی
همتای لبید و اوس بن حجری.
منوچهری.
و رجوع به قاموس الاعلام ترکی و طبقات الشعراء ابن قتیبه و دایرهالمعارف فارسی شود.

اوس. [اَ] (اِخ) ابن قلام از بقایای عمالقه در جاهلیت است. شاپور دوم شاهنشاه ایران او را بر حیره و منضمات آن پس از وفات عمرو لخمی دوم فرمانروایی داد. اوس مدت درازی در حدود پنجاه سال فرمانروایی کرد. بنی لخم بر وی شورش کردند و او را بقتل رسانیدند (در حدود سنه ٔ 233 قبل از هجرت برابر 382 م.). (الاعلام زرکلی). ششمین از ملوک معد. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).