معنی تبانی

لغت نامه دهخدا

تبانی

تبانی. [ت َب ْ با] (اِخ) ابوبشر تبانی از سلسله ٔ تبانیان است. رجوع به تبانیان شود.

تبانی. [ت َب ْ با] (اِخ) ابوالصادق تبانی. رجوع به ابوالصادق شود.

تبانی. [ت ُب ْ با] (ع اِ) منسوب به تبان، شلوار کوتاهی که ملاحان پوشند. (انساب سمعانی ورق 103).

تبانی. [ت َب ْ با] (ص نسبی) منسوب به تبانه. رجوع بهمین کلمه شود.

تبانی. [ت ُ] (ص نسبی) منسوب به تُبان. رجوع بهمین کلمه شود.

تبانی. [ت َ] (اِخ) ده کوچکی است از دهستان سیریک بخش میناب شهرستان بندرعباس که در 144هزارگزی جنوب میناب و بر سر راه مالرو جاسک به میناب واقع است و40 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 8).

تبانی. [ت َب ْ با] (اِخ) ابوالعباس تبانی. رجوع به ابوالعباس شود.

تبانی. [ت َب ْ با] (اِخ) ابوالصالح تبانی. رجوع به ابوالصالح شود.

تبانی. [ت َب ْ با] (اِخ) شیخ جلال الدین التبانی، از مردم تَبّانَه است. مردی دانشمند و پسر وی یعقوب از اصحاب حافظبن حجر بود. (از تاج العروس).

تبانی. [ت ُ] (اِخ) موسی بن حفص بن نوح بن محمدبن موسی التبانی الکِسّی مکنی به ابوهارون که برای کسب علم به حجاز و عراق رفت....وی از محمدبن عبداﷲبن زیدالمقری روایت کرد، و ازو حمادبن شاکرالنسفی روایت کرده است. (از معجم البلدان ج 2 ص 358). مؤلف تاج العروس صاحب ترجمه را منسوب به تَبانَه قریه ای به ماوراءالنهر ذکر کرده است. رجوع به تاج العروس ج 9 ص 153 شود.

تبانی. [ت َب ْ با] (اِخ) شرف الدین یعقوب بن ادریس بن عبداﷲ نیکدهی رومی حنفی معروف به قره یعقوب ساکن لاندره (844- 879 هَ. ق.). او راست: اشراق التواریخ، و حاشیه ٔ انوارالتنزیل بیضاوی و شرح مصابیح السنه ٔ بعوی و شرح هدایه ٔ مرغینانی. (هدیه العارفین ج 2 ص 546).

تبانی. [ت ُب ْ با] (اِخ) حسین بن احمدبن علی بن محمدبن یعقوب الواسطی مکنی به ابوعبداﷲ معروف به ابن تبان که از وی ابومسعود احمدبن محمدبن علی بن عبداﷲ النحلی (کذا) الرازی الحافظ روایت کرده است. (انساب سمعانی ورق 103). رجوع به تاج العروس ج 9 صص 152-153 شود.

تبانی. [ت َب ْ با] (اِخ) جلال الدین رسولابن احمدبن یوسف که در سال 792 هَ. ق. درگذشته است. او راست: حاشیه ای بر ایضاح ابن حاجب. (کشف الظنون در عنوان المفصل زمخشری).

تبانی. [ت َ] (اِخ) حسین بن احمدبن علی بن محمدالتبانی مکنی به ابوعبداﷲ. وی از ابوالفتح احمدبن الحسن بن سهل... البصری الواعظ و ابوالحسن علی بن احمدبن عبدالرحمن العزال و ابومحمدبن السقا و غیرهم حدیث کرد و از وی ابوالبرکات ابراهیم بن محمدبن خلف الحماری روایت کرده است. (انساب سمعانی ورق 103 الف).

تبانی. [ت ِ / ت َب ْ با] (اِخ) تمام بن غالب بن عمروبن بناء موسی قرطبی مکنی به ابوغالب و ابن التبانی، لغوی کوفی مالکی است، و در 436 هَ. ق. درگذشت. او راست: «اخبار تهامه» و «تلقیح العین » در لغت و «شرح فصیح ثعلب » و «فتح العین علی کتاب العین » و «المواعب ». (هدیه العارفین ج 1 ص 245).

تبانی. [ت َب ْ با] (اِخ) ابوطاهر تبانی که از اعیان قضات دوره ٔ سلطان مسعود غزنوی بود:... و قاضی بوطاهر تبانی را که از اعیان قضات است، برسولی نامزد کرده می آید تا بدان دیار کریم حرسهااﷲ آید و عهدها تازه کرده شود. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 77). رجوع به ابوطاهر شود.

تبانی. [ت َ] (مص) با یکدیگر قراری نهادن، و بیشتر تبانی علیه ثالثی است. مواضعه ٔ نهانی پیمان بستن. این کلمه برساخته از ماده ٔ «ب ن ی » است و در فرهنگهای عربی استعمال نشده. در نشریه ٔ دانشکده ٔ ادبیات تبریز آمده: تبانی با یکدیگر قرار گذاشتن از کلمات مجعول است و در کتب لغت موجود نیست. (شماره ٔ دوم از سال اول نشریه ٔ دانشکده ٔ ادبیات تبریز).