معنی داروغه

داروغه. [غ َ / غ ِ] (ترکی - مغولی، اِ) رئیس شبگردان. سرپاسبانان. داروغه که در زبان مغولی به معنی «رئیس » است یک اصطلاح عمومی اداری است. از احسن التواریخ چنین مستفاد میگردد که داروغه بطور کلی به حکام اطلاق می شده است. بعدها لقب حاکم پایتخت گردیده. (سازمان اداری حکومت صفوی مینورسکی ترجمه ٔ رجب نیا ص 136). || در ادارات بزرگ دولتی منشیان طراز اول که بر منشیان سمت سرپرستی و نظارت داشتند داروغه خوانده می شدند. (سازمان اداری حکومت صفوی ص 136). || رئیس و بزرگتر هر کار. مباشر و ناظر شهر و قریه. کارگزار. || مهتر ساربانان. (ناظم الاطباء).

نرخ داروغه. [ن ِ غ َ / غ ِ] (اِ مرکب) متصدی بازار که تعیین می کند نرخ غله را. (ناظم الاطباء).

داروغه ٔ دفترخانه. [غ َ / غ ِ ی ِ دَ ت َ ن َ / ن ِ] (ترکیب اضافی، اِ مرکب) سرپرست اداره ٔ دفترخانه. از مبلغ مواجب داروغه دفترخانه چنین برمی آید که سمت و شغل وی دارای اهمیت بوده و این مقام زیردست مستوفی المالک واقع می شده است. (از سازمان اداری حکومت صفوی ص 136).

داروغه ٔ فراشخانه. [غ َ / غ ِ ی ِ ف َرْ را ن َ /ن ِ] (ترکیب اضافی، اِ مرکب) فراش به کسانی گفته میشد که فرش پهن میکردند و چادر میافراشتند. خادمان و پیشخدمتهای قصر شاهی. فراشخانه دارای داروغه ای بود که گویا تصدی امور کارگزینی و استخدامی را داشته است. (از سازمان اداری حکومت صفوی ترجمه رجب نیا ص 128).

ده داروغه. [دِه ْ غ َ] (اِخ) دهی است از دهستان ریوند بخش حومه ٔ شهرستان نیشابور. واقع در 6هزارگزی جنوب باختری نیشابور دارای 747 تن سکنه است. آب آن از قنات تأمین می شود. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9).

Sheriff

رییس پاسبانان، محافظ قریه یا شهر. [خوانش: (غِ) [تر.] (اِ.)]

محتسب

شحنه

کلانتر

سرپرست گزمه ها

آقاسی

پاسبان، شبگرد، عسس، نگهبان

[عامیانه، مجاز] بزرگ‌تر هر صنف و دسته،
[عامیانه، مجاز] بزرگ‌تر و مباشر قریه،
[منسوخ] سردسته و رئیس پاسبانان و نگهبانان شهر،

سرپاسبانان، رئیس و بزرگتر هر کار، مباشر و ناظر شهر

میر شب

1216