معنی قصه دراز کردن

قصه دراز کردن. [ق ِص ْ ص َ / ص ِ دِ ک َ دَ] (مص مرکب) کنایه از پرگوئی و بسیار گفتن سخنان بی فایده و بی ماحصل باشد. (برهان) (انجمن آرای ناصری):
معاشران گره از زلف یار باز کنید
شبی خوش است به این قصه اش دراز کنید.
حافظ (از آنندراج).

دراز کردن.[دِ ک َ دَ] (مص مرکب) امتداد دادن. ممتد کردن. طویل ساختن. (ناظم الاطباء). طول دادن. (یادداشت مرحوم دهخدا). بسمت بالا کشیدن. ارتفاع دادن. اًطاله. (دهار). اًطوال. (تاج المصادر بیهقی). تَطویل. (دهار). خرط؛ دراز کردن آهن را چون عمود. (از منتهی الارب).
- دراز کردن دست، آنرا بسمت بالا بردن. آنرا بسمت آسمان گشودن: شَبح، دراز کردن دست را در دعا. (از منتهی الارب).
|| بسمت پایین گستراندن. امتداد دادن بسمت پایین چون از بالا بدان نگرند: تذییل، دامن دراز کردن. (دهار). || منبسط کردن. گستردن. (از ناظم الاطباء). پهن کردن چیزی را. بطور افقی گستردن چیزی را طولی افقی دادن چیزی را. تَمدید. جَلخ. مَدّ. مَطّ. نَطنطه. (منتهی الارب). اًساله؛ دراز کردن نوک و تیزی پیکان. اَنشظاظ؛ دراز کردن شتر دم خود را. سَملَکَه؛ دراز کردن لقمه را. (ازمنتهی الارب). مُشَرجَع و مُمَحَّل، درازکرده شده. (منتهی الارب).
- امثال:
پا را به اندازه ٔ گلیم دراز کن. پا به اندازه ٔ گلیم دراز باید کرد. پایت را به اندازه ٔ گلیمت دراز کن. (امثال و حکم):
مکن ترک تازی بکن ترک آز
بقدر گلیمت بکن پا دراز.
؟ (امثال و حکم).
- دراز کردن چیزی را بر کسی، بسوی او آوردن. بسمت وی متوجه ساختن:
بگفت این و آنگه یل کینه ساز
سرنیزه را کرد بر وی دراز.
فردوسی (ملحقات شاهنامه).
نوآموز را ریسمان کن دراز
نه بگسل که دیگر نبینیش باز.
سعدی.
- دراز کردن دست به چیزی یا برچیزی، قصد گرفتن آنرا کردن. دست بردن بدان. اِستداء. سَد. (از منتهی الارب):
بدین نامه چون دست کردم دراز
بنام شهنشاه گردن فراز.
فردوسی.
کند خواجه بر بستر جانگداز
یکی دست کوتاه و دیگر دراز.
سعدی.
- || دست انداختن بر آن. کنایه از تجاوز به مال دیگری. دست درازی کردن: باد تخت و ملک در سر برادر شده بودو دست به خزانه درازکرده و دادن گرفته. (تاریخ بیهقی). پس ادریس گفت: روا نبود که دست به مال دیگران دراز کنی. (قصص الانبیاء ص 31). دست اسراف به مال پدر دراز کردند. (کلیله و دمنه). که دست تطاول به مال رعیت دراز کرده بود. (گلستان).
زانگه که عشق دست تطاول دراز کرد
معلوم شد که عقل ندارد کفایتی.
سعدی.
- دراز کردن دست پیش کسی، از او درخواست مال کردن. از او طلب مساعدت کردن: از برای جوی سیم دست پیش هر لئیم دراز می کنی. (گلستان سعدی).
هم اینجا کنم دست خواهش دراز
که دانم نگردم تهیدست باز.
سعدی.
چو کوتاه شد دستش از عز و ناز
کند دست خواهش به درها دراز.
سعدی.
دست طمع چو پیش کسان می کنی دراز
پل بسته ای که بگذری از آبروی خویش.
صائب.
- دراز کردن زبان بر کسی یا در کسی، بد او گفتن. بد بدو گفتن: بددینان ظالم، زبان در ائمه ٔ دین دراز کردند. (تاریخ سیستان). فخرالدوله برادر پناخسرو آنگاه که بگریخت به نشابور آمد صاحب زبان بر وی دراز کرد و بنامه ها وی را نکوهید و عاقش خواند. (نوروزنامه).
گر سفیهی زبان دراز کند
که فلانی به فسق ممتاز است.
سعدی.
- دراز کردن زبان به غیبت، غیبت کسی را کردن:
زبان کرد شخصی به غیبت دراز
بدو گفت داننده ٔ سرفراز.
سعدی.
- دراز کردن زبان تعرض، اعتراض کردن: زبان تعرض دراز کرد. (گلستان سعدی).
- دست به جود و کرم دراز کردن، قصد دادن آن کردن. بذل و بخشش کردن:
که دستی به جود و کرم کن دراز. سعدی.
- دست کرده دراز، تسلطیافته. غلبه یافته:
چو آید سرانجام پیروز باز
ابر دشمنان دست کرده دراز.
فردوسی.
|| خوابانیدن به درازا. به درازا خوابانیدن. (یادداشت مرحوم دهخدا).
- امثال:
حکیم باشی را دراز کنید. رجوع به حکیم باشی در همین لغت نامه و به امثال و حکم دهخدا شود.
|| مجازاً، شکنجه کردن. به فلک بستن. || تأخیر کردن. درنگی نمودن. (ناظم الاطباء): چند دراز باید کرد سخت زود آید که صدر وزارت مشتاق است. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 375). تَطریب، دراز کردن آواز. دراز کردن قرأت. (از منتهی الارب).
- دراز کردن آز، افزون ساختن آن:
مکن امید دور و آز دراز
گردش چرخ بین چه کرمندست.
خسروی.
- دراز کردن سخن، طولانی ساختن آن.طویل کردن آن. اًطناب. (منتهی الارب): و غرض اینجا نه دراز کردن سخن است. (نوروزنامه).
به خنده گفت که سعدی سخن دراز مکن
میان تهی و فراوان سخن چو طنبوری.
سعدی.
سخن دراز مکن سعدیا و کوته کن
چو روزگار به پیرانه سر زر عنایی.
سعدی.
- دراز کردن قصه،طولانی ساختن موضوعی. طول دادن سخنی:
من این غرض نتوانم شناخت نیک ولی
دراز کردن قصه بهرسخن بچه کار.
فرخی.
اما چون شرط اندر جمع کردن این کتاب اختصار بود قصه دراز نکردیم. (تاریخ سیستان).
گرد بازار بگرد اینک و احوال ببین
چو تو خود می نگری من نکنم قصه دراز.
ناصرخسرو.
گفتم اگر لبت مزم می خورم و شکر گزم
گفت اگر خوری برم قصه دراز می کنی.
سعدی.
- دراز کردن کار، مفصل کردن آن. گستردن آن. طولانی ساختن آن. دشوار ساختن آن:
یک زمان کارست بگزار و بتاز
کار کوته را مکن بر خود دراز.
مولوی.
مطاوله؛ دراز کردن کار بر کسی. (دهار).

مثل سخن بی فایده گفتن

(مصدر) بسیار گقتن سخن بی فایده گفتن.

(مصدر) ممتد کردن طولانی کردن، چیزی را پهن کردن گستردن، شکنجه کردن بفلکه بستن.

‎ سرگذشت داستان، سخن، پیام آگاهی موی چیده (اسم) حکایت داستان سرگذشت، خبر: با عقل خود گر جفتمی من گفتنیها گفتمی خاموش کن تا نشوند این قصه را باد هوا. (دیوان کبیر‎ 9: 1)، سخن، مرافعه دعوی. جمع: قصص. یا خبر برداشتن و قصه رفع کردن. به معنی دادخواهی و مرافعه نزد سلطان یا امیر و یاوزیر بردنست و ظاهرا در قدیم عرض حال را به اختصار می نوشتند و در بالای چوبی نصب می کردند و در بیرون قصر بر منظر پادشاه یا امیر میداشتند (از این رو تعبیر مزبور پدید آمده بود) (امثال و حکم دهخدا که را دادی که نماند ک) فرخی قصه بدهقان برداشت که. . . یا قصه رفع کردن. قصه برداشتن. یا قصه کوتاه. در وقتی گویند که خواهند مطلب را اجمالا بیان کنند و سخن خود را به پایان رسانند القصه الحاصل. یا قصه مختصر. سخن کوتاه.

حکایه، قصه

اتل، طول

ماجرایی واقعی یا خیالی، حکایت، داستان،
خبر، حدیث،
عریضه،
بیان احوال،
* قصه پرداختن: (مصدر لازم) = * قصه گفتن: نماز شام غریبان چو گریه آغازم / به مویه‌های غریبانه قصه پردازم (حافظ: ۶۶۶)،
* قصه گفتن: داستان گفتن،

(~. کَ دَ) [ع - فا.] (مص ل.) شرح حال گفتن.

طولانی کردن، به فلک بستن. [خوانش: (~. کَ دَ) (مص م.)]

اگر درخواب بیند که از بهر مردم قصه می گفت، دلیل است مرادش برآید. اگر بیند که قصه خیر و صلاح و شر و فساد می گفت، دلیل که در بیداری همان کند. - اب‍راه‍ی‍م‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ک‍رم‍ان‍ی

اگر بیند که از بهر مردم قصه می گفت، دلیل که از ترس ستمکاران ایمن گردد. - محمد بن سیرین

Verla.ngern [verb]

allungare

681