معنی مشکل | جدول یاب

لغت نامه دهخدا

مشکل

مشکل. [م ُ ک ِ](ع ص) پوشیده و پنهان و مشتبه. ج، مشاکل.(ناظم الاطباء). کار پوشیده و مشتبه.(آنندراج). مشتبه. پوشیده. ملتبس. مختلطالقرعه لکل امر مشکل.(یادداشت مؤلف):
راز عقول و مشکل ارواح کشف اوست
اسرار علم مطلقش از بر نکوتر است.
خاقانی(دیوان چ سجادی ص 75).
|| دشوار و سخت و صعب وزحمتدار و درهم و پیچدار و مغلق.(ناظم الاطباء). دشوار، و با لفظ افتادن و بردن و کردن مستعمل است.(آنندراج). در تداول فارسی بمعنی دشوار، صعب، عسیر، عویص، سخت، دشخوار، مفصل، غامض آید.(یادداشت مؤلف):
که داند عشق را هرگز نهایت
سوءالی مشکل آوردی و منکر.
فرخی.
مسئله های خلافی رفت سخت مشکل، و بوصادق در میان آمد و گوی از همگان بربود.(تاریخ بیهقی چ ادیب ص 206).
در کار چو گشت با تو مشکل
عاجز مشو و مباش خرسند.
ناصرخسرو.
ور بپرسیش یکی مشکل گویَدْت به خشم
سخن رافضیان است که آوردی باز.
ناصرخسرو.
پیش آر قران و پرس از من
از مشکل و شرحش و معانی.
ناصرخسرو.
از علی مشکل نماند اندر کتاب حق مرا
علم بوبکر و عمر گو پیشم آر ای ناصبی.
ناصرخسرو.
در ملک خللی فاحش و مشکلی شنیع ظاهر گشت.(ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ 1 ص 358).
بنشست و خطبه کرد به فصل الخطاب و گفت
گر مشکلیت هست سوءالات کن تمام.
خاقانی(چ سجادی ص 302).
در شهادتگه عشق است رسیدن مشکل
خاقنی راه چنان نیست که آسان برسم.
خاقانی(دیوان چ سجادی ص 648).
مشکل حال چنان نیست که سر باز کنم
عمر در سر شده بینم چو نظر باز کنم.
خاقانی.
چون از نماز بپرداختند یکی از اصحاب گفت مرا مشکلی هست، اگر اجازه ٔ پرسیدن است.(گلستان).
الا یا ایها الساقی ادر کأساً و ناولها
که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها.
حافظ.
قرهالعین من آن میوه ٔ دل یادش باد
که چه آسان بشد و کار مرا مشکل کرد.
حافظ.
مشکل من حل نگشت با همه کوشش
بر سخن من گواست ایزد بیچون.
میرزا ابوالحسن جلوه.
- امثال:
مشکل دو تا شد، نظیر: ما ازددت الاعمی.(امثال و حکم دهخدا ص 1714).
مشکلی نیست که آسان نشود
مرد باید که هراسان نشود.
؟
رجوع به «مرگ چاره ای ندارد» شود.(امثال و حکم دهخدا ص 1714).
گویم مشکل وگر نگویم مشکل، نظیر:
مرا دردی است اندر دل که گر گویم زبان سوزد
وگر پنهان کنم ترسم که مغز استخوان سوزد.
؟(از امثال و حکم دهخدا ص 1335).
|| رمان مشکل، اناری ترش شیرین شفه.(مهذب الاسماء). || در اصطلاح اهل حدیث روایتی است مشتمل بر الفاظ مشکل که معانی آنها را اشخاص متبحر در ادبیات دریابند.(فرهنگ علوم نقلی). آنچه بعد از تأمل و طلب مقصود ازآن بدست آید.(از تعریفات جرجانی). در اصطلاح درایه خبری است که الفاظ آن مبهم و غیر واضح المعنی باشد و یا حاوی مطالب عمیق باشد که دور از فهم متعارف مردم باشد.

مشکل. [م ُ ش َک ْ ک َ](ع ص) صورت بسته و پیکرگرفته.(ناظم الاطباء). شکل پذیرفته. صورت بسته. پیکرگرفته.(فرهنگ فارسی معین): آنگاه گویم هر که مر یک جوهر را به شکلهای مختلف مشکل بیند.(جامعالحکمتین ناصرخسرو از فرهنگ فارسی معین). || مرتب شده. || خوشگل و خوشنما و زیبا.(ناظم الاطباء).

مشکل. [م ُ ک ِ](اِخ) حاکم عراق(در زمان حکومت اتابک مظفرالدین). رجوع به تاریخ گزیده چ براون ج 1 ص 525 شود.