معنی الوند | جدول یاب

لغت نامه دهخدا

الوند

الوند. [اَل ْ وَ] (اِخ) یازدهمین از امرای آق قویونلو و پسر یوسف بود. وی از سال 905 تا 906 هَ. ق. حکومت کرد. (از معجم الانساب زامباور ج 2 ص 384). و رجوع به آق قویونلو و الوندبیگ و الوندمیرزا شود.

الوند. [اَل ْ وَ] (اِخ) کوه همدان است. شاعر گفت بزبان پهلوی:
خذه ذایه کی زممان وی ته خوش نی
کوه الوند و دامان وی ته خوش نی
ارته اویان خویش و نازنینان
جما شامان و بامان وی ته خوش نی.
(از صحاح الفرس).
نام کوهی است بلند در نواحی همدان. گویند دوازده هزار چشمه ٔ آب از دامن آن کوه برمی آید. (برهان قاطع) (از غیاث اللغات) (هفت قلزم). الوند یا اروند، کوه همدان است و گویند آن کوه چشمه ٔ بسیاردارد. (انجمن آرا). حمداﷲ مستوفی در نزههالقلوب (چ لیدن ج 3 ص 191) آرد: کوه الوند در قبله ٔ شهر همدان است و کوهی معروف، دورش سی فرسنگ بود، هرگز قله ٔ آن از برف خالی نبوده است و ازبیست فرسنگ و زیاده از آن توان دید. بر قله ٔ آن کوه چشمه ٔ آب است در سنگ خارا و آن سنگ بر مثال بنایی است بر وی در افکنده. از بالای آن سنگ اندکی آب ترشح میکند و آنرا بتابستان توان دید زیرا بزمستان در برف پنهان بود و من آنجا رسیدم بشب آدینه بود گفتند در هر هفته یک شبانه روز این آب بزمین میرسد و روان میشودو در دیگر ایام نمیتواند رسید و در عجایب المخلوقات در وصف همدان آمده که از کوه الوند چهل و دو رود بشیب می آید و عیون آن مالانهایت است - انتهی. در جغرافیای طبیعی کیهان (ص 59) آمده: در جنوب همدان کوه مشهوربه الوند به ارتفاع 3746 متر واقع شده و سنگهای آن از جنس خارا و کوارتز و قسمت عمده ٔ سال را در برف مستور است. این کوه دارای دره های سبز و خرم و آبهای فراوانی است و در دامنه ٔ آن معادن بسیار بخصوص معدن گرانیت یافته میشود -انتهی.این کوه دارای معادن نفت است. در فرهنگ جغرافیایی ایران (ج 5) آمده: کوه الوند در جنوب شهر همدان از شمال باختری بجنوب خاوری کشیده شده و شهرستان همدان دردامنه ٔ جنوبی آن واقع شده است. گردنه ٔ اسدآباد در شمال باختری و گردنه ٔ زاغه در جنوب خاوری این کوه واقع است. راه شوسه ٔ کرمانشاه از گردنه ٔ اسدآباد و راه ملایر از گردنه ٔ زاغه میگذرد. ارتفاع گردنه ٔ اسدآباد 2196 و گردنه ٔ زاغه 1952 متر است - انتهی. پیرنیا درایران باستان (ص 1622) آرد: در کوه الوند نزدیک دیهی موسوم به عباس آباد که در قرب همدان است کتیبه ای از داریوش بپارسی قدیم عیلامی و آسوری هست - انتهی. و رجوع بهمین کتاب و جغرافی غرب ایران (فهرست) و حبیب السیر چ خیام ج 4 (فهرست) و جغرافیای طبیعی کیهان ص 24 و 59 و نزههالقلوب (فهرست) و مرآت البلدان و معجم البلدان ذیل اروند و قاموس الاعلام ترکی ج 2 و فرهنگ ایران باستان (فهرست) و ایران در زمان ساسانیان ص 339 و ماده ٔ اروند در این لغت نامه شود: مناره ٔ بلنددر دامن کوه الوند پست نماید. (گلستان).
فراق یار که پیش تو برگ کاهی نیست
بیا و بر دل من بین که کوه الونداست.
سعدی.
باد است بگوش من ملامت
و اندوه فراق کوه الوند.
سعدی.

الوند. [اَل ْ وَ] (اِخ) رودی در غرب ایران. (تاریخ کرد ص 75). رودی است که از قصر شیرین میگذرد و سابقاً اروند میگفتند. رجوع به اروند شود.

الوند. [اَل ْ وَ] (اِخ) دهی است از دهستان حومه ٔ بخش مرکزی شهرستان قزوین، در 12 هزارگزی جنوب خاوری قزوین. در جلگه واقع و معتدل است. سکنه ٔ آن 695 تن شیعه اند وبترکی و فارسی سخن میگویند. آب آن از قنات و محصول آن غلات، انگور، پنبه، چغندر قند، بادام و صیفی است وشغل مردم زراعت و گلیم بافی و جاجیم بافی است. راه فرعی به قزوین دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 1).

الوند. [اَل ْ وَ] (اِخ) دهی است از بخش ابهررود شهرستان زنجان در 20 هزارگزی شمال باختری زنجان و 6 هزارگزی شوسه ٔ زنجان - تبریز.در دامنه واقع و محصول آن غلات و میوه ها و شغل مردم زراعت و گله داری است. راه مالرو دارد و از نصیرآباد ماشین میتوان برد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 2).

الوند. [اَل ْ وَ] (اِخ) دهی است از دهستان طیبی گرمسیری بخش کهکیلویه ٔ شهرستان بهبهان در 17 هزارگزی جنوب باختری لنده مرکزدهستان و 48 هزارگزی شمال راه شوسه ٔ بهبهان به آغاجاری. کوهستانی و گرمسیر است. سکنه ٔ آن 300 تن شیعه هستند که به لهجه ٔ فارسی لری سخن میگویند. آب آن از چشمه و محصول آن غلات، پشم و لبنیات و شغل مردم زراعت و حشم داری و صنایع دستی بافتن قالیچه، جوال و گلیم پارچه برای چادر است. راه مالرو دارد. ساکنان آن از طایفه ٔ طیبی هستند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6).

الوند. [اَل ْ وَ] (اِخ) دهی است از دهستان نهبندان بخش شوسف شهرستان بیرجند، در 17 هزارگزی باختر شوسف. در دره واقع و معتدل است. سکنه ٔ آن 211 تن شیعه ٔ فارسی زبانند. آب آن از قنات و محصول آن غلات و لبنیات و شغل مردم زراعت و مالداری است. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9).