معنی کنایه از چشمان خمارآلود

نرگس چشم

انظار

حور

فیلمی با بازی صبا کمالی

فیلمی با بازی ماه چهره خلیلی

خمارآلود. [خ ُ] (ن مف مرکب) چشم مخمور که حالت خماری از آن هویدا باشد. (ناظم الاطباء). || آنکه خمار است. (یادداشت بخط مؤلف).

چشمان شاه. [چ َ / چ ِ ن ِ] (ترکیب اضافی، اِ مرکب) کنایه از جاسوسان و کارآگاهان شاه. کنایه از افرادی که در زمان پادشاهی هخامنشیان و اشکانیان در اطراف مملکت پراکنده میشدند و هرگونه خبری را نهانی بشخص شاه گزارش میدادند: اشخاصی در تمام مملکت بودند که آنها را چشمان یا گوشهای شاه میخواندند و اخباری را که راجع بمنافع شاه یا سلامت او بود باو میرسانیدند. (تاریخ ایران باستان ج 3 ص 2659).

گرسنه چشمان کنعان. [گ ُ رِ / رُ ن َ / ن ِ / گ ُ س َ / س ِ ن َ / ن ِ چ َ / چ َ ن ِ ک َ] (اِخ) کنایه از برادران یوسف علیه السلام است. (برهان) (آنندراج):
بر سر چاه شوق از تشنگان صف صف چنانک
پیش یوسف گرسنه چشمان کنعان دیده اند.
خاقانی (دیوان چ عبدالرسولی ص 97).

کنایه. [ک ِ ی َ / ی ِ] (از ع، اِ) کنایه. کنایت. رجوع به کنایت و ماده ٔ قبل و ترکیبهای این کلمه شود.

خُمار

(صفت) خمار زده مخمور (چشم و جز آن)

کوثر

بور

ددیه بوسی

(کِ یِ) [ع. کنایه] (مص ل.) گفتن سخنی که بر غیر موضوع اصلی خود دلالت کند مانند ناخن خشک به معنی خسیس و ممسک. ج. کنایات.

1370