تحدی در قرآن به چه معناست ؟ نمونه های تحدی قرآن در طول تاریخ

تحدی چیست ؟

تحدی از نظر لغوی به معنای مبارزه طلبی و معارضه کردن است. اما در اصطلاح، تحدی یک واقعیت تاریخی است که درباره قرآن به کار رفته است. خداوند به مخالفان و منکران وحی قرآن و صدق نبوت پیامبر (ص)، امر کرده که اگر قرآن یک کتاب ساختگی و جعلی است، نظیر آن را بیاورند.

تا به حال کافران زیادی قصد داشتند پیامبر اکرم (ص) را پیامبر دروغین جلوه دهند و بگویند که قرآن یک کتاب دست ساز است و از طرف خداوند نیامده است. خداوند متعال برای رسوا کردن این افراد، در قرآن کریم می فرماید که اگر می توانید مانند قرآن را بیاورید.

اما تحدی در قرآن به سه صورت ذکر شده است. در ادامه بیشتر با این مفهوم آشنا خواهید شد.

تحدی در قرآن کریم

همانگونه که ذکر شد، تحدی در قرآن به سه صورت است:

1. تحدی به آوردن کتابی مانند قرآن
2. تحدی به ده سوره
3. تحدی به یک سوره

خداوند در قرآن کریم به کافران می گوید که اگر می توانند کتابی همانند قرآن بیاورند. «فَلْیَأْتُوا بِحَدِیثٍ مِثْلِهِ إِنْ کَانُوا صَادِقِینَ» پس اگر راست می‌گویند سخنی مانند آن بیاورند.

همچنین در جای دیگر به آن ها می گوید که اگر می توانند ده سوره مانند قرآن بیاورند. «أَمْ یقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَیاتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ» یا می گویند این [قرآن] را به دروغ ساخته است. بگو: اگر راست می‌گویید، ده سوره برساخته شده مانند آن بیاورید و غیر از خدا هر که را می‌توانید فرا خوانید.

حتی در این آیه از کافران خواسته شده که اگر می خواهند از هر کسی غیر از خداوند می توانند کمک بگیرند. و در جای دیگر برای اینکه ناتوانی کافران در آوردن نظیر قرآن ثابت شود، از آن ها می خواهد که اگر می توانند سوره ای مانند سوره های قرآن بیاورند.

«وَ إِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَهٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَکُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ» و اگر در آنچه بر بنده خود نازل کرده‌ ایم شک دارید، پس اگر راست می‌گویید سوره‌ ای مانند آن بیاورید و گواهان خود را (غیر خدا) فرا خوانید.

خداوند متعال برای تحدی در قرآن کریم، هیچ سوره ی خاصی را مشخص نکرده است. سوره های قرآن در تعداد آیات، فصاحت و بلاغت، مضمون و محتوا با یکدیگر تفاوت دارند.

سوره کوثر با داشتن سه آیه معجزه شد چون هیچکس نتوانست مانند آن را بیاورد. همانطور که سوره بقره با داشتن ۲۸۶ آیه معجزه شد. پس اعجاز قرآن ربطی به تعداد آیات نداشته و همه سوره های قرآن با مضمون و محتوای گوناگون، معجزه هستند.

نمونه ای از تحدی در قرآن

مرحوم طبرسی در احتجاج از هشام بن حکم، دانشمند معروفی که از شاگردان امام صادق (ع) بود می گوید که: ابن ابی العوجاء، و ابوشاکر دیصانی، و عبدالملک بصری، و ابن مقفع که همگی از ملاحده و افراد بی ایمان بودند کنار خانه کعبه جمع شده و اعمال حاجیان را به باد مسخره می گرفتند و بر قرآن طعنه می زدند.

ابن ابی العوجاء گفت: بیایید هر کدام از ما یک چهارم قرآن را نقض کنیم و چیزی همانند آن بیاوریم و میعاد ما سال آینده در همین جا خواهد بود در حالی که تمام قرآن را نقض کرده ایم؛ زیرا نقض قرآن سبب ابطال نبوّت محمّد (صلی الله علیه وآله) و ابطال نبوّت او ابطال اسلام، و اثبات حقانیت ادعای ما است. آنها براین مسأله توافق کردند و پراکنده شدند.

در سال آینده در همان روز در کنار خانه کعبه اجتماع کردند، ابن ابی العوجاء لب به سخن گشود و گفت: از آن روز که من از شما جدا شدم در این آیه فکر می کردم:

«فَلَمَّا اسْتَیأَسُوا مِنْهُ خَلَصُوا نَجِیا» هنگامی که برادران یوسف از او مأیوس شدند، به کناری رفتند و با هم به نجوی پرداختند. دیدم آن قدر فصیح و پر معنا است که نمی توانم چیزی را به آن بیفزایم و پیوسته این آیه فکر مرا از غیر آن به خود مشغول داشت.

عبدالملک گفت: من نیز از آن وقت که جدا شدم در این آیه می اندیشیدم: «یا أَیهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ یخْلُقُوا ذُباباً وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِنْ یسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَیئاً لا یسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ»

ای مردم! مَثَلی زده شده است، به آن گوش فرا دهید: کسانی را که غیر از خدا می خوانید و پرستش می کنید هرگز نمی توانند مگسی بیافرینند، هر چند برای این کار دست به دست هم دهند؛ و هرگاه مگس چیزی از آن ها برباید، نمی توانند آن را بازپس گیرند. هم طلب کننده ناتوان است، و هم طلب شونده هم عابدان، و هم معبودان.

من خود را عاجز دیدم که همانند آن بیاورم.

تحدی قرآن در طول تاریخ

و ابوشاکر گفت: از آن زمان که از شما جدا شدم در این آیه می اندیشیدم: «لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَهٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتا» در حالی که اگر در آسمان و زمین، جز خداوند یگانه، خدایان دیگری بود، نظام جهان به هم می خورد.

و خود را قادر ندیدم که همانند آن را بیاورم!

و ابن مقفع افزود: ای قوم! این قرآن از جنس کلام بشر نیست؛ چرا که از آن لحظه که از شما جدا شدم در این آیه می اندیشیدم: «وَ قِیلَ یا أَرْضُ ابْلَعِی ماءَک وَ یا سَماءُ أَقْلِعِی وَ غِیضَ الْماءُ وَ قُضِی الْأَمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَی الْجُودِی وَ قِیلَ بُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ»

و گفته شد: ای زمین، آبت را فرو بر! و ای آسمان، از بارش خودداری کن و آب فرو نشست و کار پایان یافت و کشتی بر دامنه کوه جودی، پهلو گرفت؛ و در این هنگام گفته شد: دور باد گروه ستمکاران از رحمت خدا! و من خود را از آوردن همانند آن عاجز دیدم.

هشام بن حکم می گوید: در این اثناء جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام) از کنار آن ها گذشت و این آیه را تلاوت فرمود: «قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی أَنْ یأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً»

بگو: اگر انس و جن دست به دست هم دهند که همانند این قرآن را بیاورند، همانند آن را نخواهند آورد؛ هر چند در این کار پشتیبان یکدیگر باشند.