سپری آهنی و کاربردهای آن در صنعت ساخت و ساز
سپری آهنی چیست؟
یکی از محصولاتی که برای ساخت درب و پنجره استفاده می شود، سپری نام دارد. معمولا ضخامت پروفیل های لنگه دری یا همان سپری بین ۰٫۹ تا ۲٫۵ میلی متر است. در بین سایزهای مختلف لنگه دری سایز ۲ میلی متر بیشتر از سایزهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
استانداردهای سپری
سپری استانداردهای مختلفی دارد. این استانداردها شامل موارد زیر می شوند:
- استاندارد DIN1022
- استاندارد DIN5951
- استاندارد DIN EN 10055
سپری آهنی
سپری آهنی یا پروفیل T یک مقطع آهنی می باشد که در ساختمان سازی و صنعت به وفور استفاده می شود.
به طور عمده این مقطع در ساخت درب و پنجره های مختلف برای اتصالات پل ها به ستون ها، ساخت سازه های فلزی، ستون، اسکلت گلخانه ها، سقف های شیشه ای و خرپا استفاده می شود. خرپا سازه ای صلب از واحدهای مثلثی شکل است که از اتصال اجزای باریک و بلند ساخته شده است.
ابعاد سپری
سپری ها در ابعاد و ضخامت های مختلفی ساخته می شوند. همانطور که پیش از این ذکر کردیم، مقطع آهنی معمولا دارای ضخامت ۰٫۹ تا ۲٫۵ می باشد که سایز ۲ میلی متر آن کاربرد بیشتری در صنایع دارد.
به طور کلی سپری ها را با معیار اندازه لبه مقطع آن ها که بر حسب میلی متر می باشد، نام گذاری می کنند. معمولا اندازه لبه مقطع سپری ها با اندازه دیواره آن ها برابر می باشد.
به عنوان مثال در صورتی که اندازه لبه مقطع یک سپری ۱۰۰ میلی متر باشد، به آن سپری نمره ده گفته می شود.
به طور کلی طول استاندارد سپری ۶ تا ۱۲ متر می باشد که سایر طول ها نیر بر حسب تقاضا تولید می شود. سپری ها از نظر ظاهری به دو شکل لبه گرد و لبه تیز تولید می گردند.
تولید سپری
در این روش، ابتدا شمش فولادی از نوع شمشه یا بلوم با مقطع و طول مشخص به درون کوره های حرارتی نورد ریخته شده و پس از رسیدن به درجه حـرارت مورد نظر و عبور از قفسه‌های نورد ابتدایی (مجموعه غلتک‌ها) مقطع آن کاهش و طول آن افزایش می یابد.
و نهایتاً با عبور از قفسه های نورد میانی و پایانی به شکل سپری تبدیل و سپس توسط دستگاه‌های برشی به طول مورد نظر برش داده می شود.
بلوم (Bloom) یا شمشه از فرآورده‌های میانی نورد فولاد است که سطح مقطع آن بزرگ‌تر از ۲۳۰ سانتی متر مربع است.
سطح مقطع آن مربع با عرض بیشتر از ۱۵ سانتی‌متر و کمتر از ۳۰ سانتی متر می باشد. از بلوم برای ساخت ریل، تیرآهن، قوطی، نبشی، ناودانی، سپری و غیره استفاده می شود.
کاربرد سپری در صنایع مختلف به ویژه ساختمان
سپری در ساختمان خرپا، در اسکلت گلخانه ها، سقف و نماهای شیشه ای، در نورگیری زیرزمین ها جهت آجرهای شیشه ای در فضای بالا و به عنوان مهار کننده در ساختمان‌ها و همچنین در صنایع سدسازی مصرف می گردد.
اعضای مورد استفاده در ساخت سازه‌های فلزی
محصولات فولادی کاربرد وسیعی در صنعت ساختمان دارند، به همین دلیل به شکل های متنوعی تولید می شوند تا در هر قسمتی از سازه با مناسب ترین شکل موجود مورد استفاده قرار گرفته و از حداکثر ظرفیت باربری آن ها استفاده شود.
طول معمول پروفیل های ساختمانی ۶، ۱۲ تا ۱۴ متر می باشد که در کشورهای مختلف، با استانداردهای متفاوتی تولید می شوند.
استاندارد اروپایی از جمله معروفترین آن‌ها می باشد که در بسیاری از کشورها از جمله ایران رعایت می شود. محصولات فولادی استاندارد اروپایی به شرح زیر می باشند:
نیم رخ تیپ I
این تیپ از مهم ترین نیم رخ های مصرفی در ساختمان‌های فلزی می باشد. این نیم رخ ها در تیپ‌های INP ،IPE ،IPB به تولید می رسند.
نیم رخ ناودانی
این نیم رخ تا ارتفاع ۴۰ سانتی متر نورد می شود و در ساخت ستون های مرکب، تیرهای مشبک، خرپا و بادبند به کار می رود.
عیب این مقطع این است که دارای یک محور متقارن بوده و به صورت تک، مقاومت خمشی زیادی ندارد و بنابراین بهتر است به عنوان یک عضو خمشی تیر به صورت دوبل مورد استفاده قرار گیرد.
نیم رخ نبشی L
این نوع از مقطع یکی از مهم ترین نیم رخ های ساختمان بوده و بیشترین کاربرد آن به صورت تک یا دوبل در ساخت مقاطع مرکب می باشد. نبشی درطول های ۶، ۱۲ ، ۱۵ متری تولید می شود.
علائم اختصاری نبشی در نقشه های فنی به صورت L می باشد و دوعدد اول بعد از آن پهنای بال ها و عدد سوم ضخامت آن را نشان می دهد.
نیم رخ سپری
این نیم رخ ها با شکل مقطع با دو اندازه متفاوت قاعده وارتفاع تولید می شود.
سپری هایی که قاعده شان دو برابر ارتفاع مقطع آن هاست در ابعاد ۶۰×۳۰ میلی متر تا ۱۲۰×۶۰ میلی مترتولید می شوند.
سپری هایی که قاعده و ارتفاع یکسان دارند در ابعاد ۲۰×۲۰ میلی مترتا ۱۴۰×۱۴۰ میلی متر تولید می شوند.
عیب عمده ی نیم رخ سپری مقاومت خمشی کم و سطوح مایل بال هاست که اتصالات آن را مشکل می کند.
این نیم رخ بیشتر در ساخت خرپا به صورت تک یا دوبل در پنجره، سقف شیروانی و اسکلت سقف کاذب استفاده می شود.
علامت اختصاری آن به صورت یا می باشد و اعداد بعد از علامت فوق به ترتیب پهنای قاعده و ارتفاع آن را نشان می دهد.
نیم رخ z
این نوع مقطع در کارهای ساختمانی برای زیرسازی سقف های شیب دار به کار می رود و در کشتی سازی نیز استفاده می شود. در نقشه های فنی با Z نشان داده می شود و عدد بعد از آن ارتفاع Z را نشان می دهد.
ورق و تسمه
ورق های فولادی تا عرض ۳ متر در ضخامت های مختلف تولید می شوند و در ساخت تیرهای مرکب و مشبک به عنوان یک عضو اصلی یا به صورت ورق اتصال کاربرد وسیعی دارند.
به دلیل عامل خوردگی و زنگ زدگی، حداقل ضخامت ورق هایی که در کارهای ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد ۵ تا ۶ میلی متر در نظر گرفته می شود.
به ورق هایی که عرض آن ها کمتر از ۱۶۰ میلی متر باشد تسمه گویند. معمولاً ورق ها و تسمه ها در طول ۱۲ متر و ورق های عریض تا طول ۱۵ مترتولید می شوند.
ورق و تسمه در نقشه های فنی با علامت اختصاری PL L×w ×t نشان داده می شوند که اعداد بعد از PL به ترتیب بیان گر طول، عرض و ضخامت آن می باشند.
میلگرد و مقاطع چهار گوش و شش ضلعی ها
میلگردها انواع مختلفی دارند. این سازه فلزی از قطر ۵ تا ۲۲۰ میلی متر، نیم رخ های چهار گوش از مقطع ۶×۶ تا ۱۵۰×۱۵۰ میلی متر و مقاطع شش ضلعی با بعد s از ۱۳ تا ۱۰۳ میلی متر ساخته می شوند.