علائم و نشانه های فتق دیسک کمر و گردن
ستون فقرات از استخوان‌هایی به نام مهره تشکیل شده است. بین هر مهره دیسک‌های نرم و اسفنجی وجود دارد. آن‌ها مانند ضربه گیر عمل می‌کنند و استخوان‌های ستون فقرات را در جای خود نگه می‌دارند. اما با افزایش سن یا آسیب، این دیسک‌ها ممکن است شکسته یا حتی پاره شوند. وقتی این اتفاق می‌افتد، به آن فتق دیسک می‌گویند. همچنین ممکن است بشنوید که از آن به عنوان پارگی دیسک، لیز خوردن یا برآمدگی گفته شود. این دیسک‌ها زمانی که به عصب یا نخاع فشار می‌آورند مشکل ساز می‌شوند و باعث درد گردن یا کمر می‌شوند که می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. اما خبر خوب این است که اکثر مردم تنها با چند ماه درمان ساده و غیر جراحی، احساس بسیار بهتری دارند.
چه کسانی در معرض خطر فتق دیسک هستند؟
شرایطی که می‌تواند دیسک را ضعیف کند و شما را در معرض خطر فتق دیسک قرار دهد عبارتند از:
- میانسال یا مسن بودن
- بلند کردن نامناسب اجسام سنگین
- اضافه وزن، که فشار مضاعفی بر دیسک های کمر وارد می کند
- فشار ناگهانی
- فعالیت‌های شدید مکرر، به ویژه خم شدن یا چرخاندن
- به طور منظم به مدت طولانی در همان وضعیت بنشینید
- سبک زندگی غیر فعال
- سیگار کشیدن
- ژنتیک، احتمال ابتلا به فتق دیسک در خانواده ها وجود دارد
- پوکی استخوان
علائم فتق دیسک چیست؟
هنگامی که دیسک به عصب فشار می‌آورد، معمولاً اغلب در یک طرف بدن باعث درد می‌شود. علائم بسته به محل فتق دیسک و بزرگی فتق (برآمدگی) متفاوت است.
قسمت پایین کمر
کمردرد افراد زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شایع‌ترین علامت فتق دیسک سیاتیک است. درد شدید که از باسن به سمت پشت ساق پا منتشر می‌شود. این زمانی اتفاق می‌افتد که دیسک به عصب سیاتیک فشار می‌آورد، عصب سیاتیک که پایین پای شما می‌رود. علائم دیگر عبارتند از:
- کمردرد مداوم
- ضعف، گزگز یا بی‌حسی در ساق و یا پا
- اسپاسم عضلات پشت
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده – یک وضعیت نادر که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد
گردن ( ستون فقرات گردنی )
درست مانند کمردرد، گردن درد نیز شایع است. هنگامی که به عصب گردن فشار می‌آورد، باعث ایجاد درد در عضلات بین گردن و شانه می‌شود. علائم دیسک گردن نیز شامل:
- ضعف، گزگز، یا بی‌حسی در یک بازو
- درد سوزش در شانه، گردن یا بازو
چه زمانی باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید؟
اگر درد شدید به دنبال یک آسیب (تصادف وسیله نقلیه موتوری، تصادف غواصی یا سقوط) رخ دهد، یک متخصص آموزش دیده باید شما را بی‌حرکت کند تا از خطر آسیب بیشتر و فلج احتمالی جلوگیری شود. مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باید فورا جستجو شود.
همچنین زمانی که آسیبی باعث ایجاد درد در گردن می‌شود که به بازوها و پاها می‌رسد، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری بود. درد تشعشع یا بی‌حسی در بازوها یا پاهای شما که باعث ضعف در بازوها یا پاها بدون درد قابل توجه گردن می‌شود نیز باید ارزیابی شود.
اگر آسیبی وجود نداشته باشد، باید به دنبال ارزیابی ستون فقرات در موارد زیر باشید:
- مستمر و مداوم
- شدید
- همراه با دردی که به بازوها یا پاها سرایت می‌کند
- همراه با سردرد
- همراه با بی‌حسی یا گزگز
- همراه با ضعف
فتق دیسک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
درد به تنهایی برای علامت فتق دیسک کافی نیست. پزشک شما را معاینه فیزیکی می‌کند و سابقه پزشکی شما را می‌گیرد. همچنین ممکن است برای تایید تشخیص به یک یا چند مورد از این آزمایش‌ها نیاز داشته باشید:
- اشعه ایکس: آزمایشی که از تابش برای تولید تصویری از ساختار مهره‌ها و خطوط مفصلی استفاده می‌کند.
- ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): آزمایشی که تصاویر سه بعدی از ساختار بدن و اندام‌ها را با استفاده از آهنرباهای قدرتمند و فناوری رایانه تولید می‌کند.
- میلوگرام: روشی که از رنگ تزریق شده به کانال نخاعی استفاده می‌کند تا ساختار به وضوح در اشعه ایکس قابل مشاهده باشد.
- سی تی (توموگرافی کامپیوتری): یک روش تصویربرداری که از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تهیه تصاویر دقیق از بدن، از جمله کانال نخاعی استفاده می‌کند.
- EMG (الکترومیوگرافی): نوار عصب و عضله تکانه‌های الکتریکی را در امتداد ریشه‌های عصبی، ریشه‌های مجاور و بافت عضلانی اندازه‌گیری می‌کند. می‌تواند آسیب عصبی مداوم یا آسیبی در گذشته را نشان دهد.
فتق دیسک چگونه درمان می‌شود؟
خوشبختانه، اکثر فتق‌های دیسک نیازی به جراحی ندارند. با رعایت یک یا چند مورد از این اقدامات ساده، طی چهار تا شش هفته بهتر می شوند:
- استراحت: فعالیت‌های خود را برای چند روز کاهش دهید.
- ایمن حرکت کنید: نحوه صحیح ایستادن، نشستن و بلند کردن را یاد بگیرید.
- دارو: اگر درد شدید باشد، پزشک ممکن است یک داروی ضد درد بدون نسخه را توصیه کند یا یک شل کننده عضلانی یا یک داروی مخدر تجویز کند.
- فیزیوتراپی: برخی ورزش‌ها می‌توانند عضلات کمر و شکم شما را قوی‌تر کرده و درد را کاهش دهند.
- تزریق استروئید: پزشک ممکن است به شما تزریق استروئید بدهد که تورم را کاهش می‌دهد و درد را کاهش می دهد.
- کمپرس سرد یا یخ: آن‌ها را می‌توان چندین بار در روز و هر بار تا ۲۰ دقیقه استفاده کرد.
- حرارت ملایم: بعد از قطع اسپاسم استفاده شود.
- وزن مناسب را حفظ کنید: وزن اضافی، به خصوص در ناحیه میانی، می‌تواند کمر شما را تحت فشار قرار دهد.
- ترک سیگار: سیگار یک عامل خطر برای تصلب شرایین (سخت شدن عروق) است که می‌تواند باعث کمردرد شود.
- عمل جراحی: تنها درصد کمی از بیمارانی که فتق دیسک دارند نیاز به جراحی دارند. اگر درمان‌های غیرجراحی درد شما را کاهش یا از بین نبرد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. جراح تمام یا بخشی از دیسک آسیب دیده را برمی‌دارد، بنابراین دیگر روی عصب فشار نمی‌آورد.
