موثرترین روش ها برای حفظ قرآن کریم چیست ؟
حفظ آیات الهی اثرات مثبتی در زندگی انسان خواهد داشت ، اگر به دنبال حفظ آن هستید بهتر است موثرترین روش ها برای حفظ قرآن را امتحان کنید تا سریعتر به نتیجه دلخواه برسید .
جامع ترین روش حفظ قرآن؛ از زبان استاد جاوید، شامل پیش نیازها، مراحل حفط و مرورها است. پیش نیازها کارهایی است که سرعت ما را در روند حفظ بالا برده و آن را سرعت می بخشد. مراحل حفظ هم شامل یک سری روش ها است؛ که در ادامه گفته خواهد شد. زمان های مرور هم که در پایان مقاله جامع ترین روش حفظ قرآن بیان خواهد شد.
در بخش پیش نیازها چه چیزهایی به حفظ قرآن کمک می کند؟
در حفظ قرآن باید حتما روخوانی، روان خوانی و تجوید را بلد باشیم. زیرا اول باید خواندن متن آن را یاد بگیریم. باید قواعد تجویدی را یاد بگیریم. بهتر است با یک استاد ترتیل، به صدای او گوش کنیم و همراه با او تکرار کنیم. بهترین زمان برای خواندن آن شب قبل از خواب است؛ تا بهتر به حافظه سپرده شود.
اگر یک کتاب خاص مثلا قرآن با خط عثمان طه باشد؛ بهتر است آن را مد نظر قرار دهیم. زیرا چشم ما با آن عادت می کند. اما نوشته های قرآنی استاد عثمان طه از تمامی قطع های قرآنی بهتر است و برای تمامی مسابقات از آن استفاده می شود. این نوع قطع قرآن، مزیت هایی دارد:
مزیت های قطع عثمان طه :
- با خط خوانا و خوش نوشته شده است؛ زیرا خیلی از کتاب های قرآن خط بسیار سختی دارند و نمی توان به راحتی آن را خواند.
- هر صفحه با آیه شروع می شود و با آیه تمام می شود؛ برخی از کتاب های قرآن به گونه ای است که نصفی از آیه در یک صفحه و نصف دیگر آن در صفحه ی بعد است.
- در هر صفحه ی این نوع قرآن ها، ۱۵ خط وجود دارد.
- قرآن رایجی هم هست؛ و به کرات چاپ شده است و به راحتی قابل دسترسی است.
شرایط لازم برای حفظ جامع قرآن :
بهتر است روخوانی و حفظ قرآن در شرایط ثابت، یعنی در اتاقی خاص، با یک کتاب ثابت و با یک استاد و خوانش ثابت صورت بگیرد. ذهن ما به این طریق شرطی می شود و تمرکز را افزایش می دهد.
یکی دیگر از پیش نیازها، بهتر است معانی را هم همراه با آیه ها بخوانیم. زیرا باعث تفکر و تدبر در آن می شود. این کار حفظ آن ها را راحت تر می کند. زیرا تعداد معدودی از افراد وقتی معنی چیزی را بلد هستند بهتر و ساده تر می توانند به خاطر بسپارند.
معمولا افرادی که رشته های فنی خوانده اند؛ اول بهتر است معنی آیه ها را بلد باشند. سپس حفظ کنند. زیرا این روش برای به خاطر سپاری راحت تر است. به این ترتیب معنی را با تک تک آیه ها همراه کرده و با آن ها مطابقت می دهیم و سپس حفظ آن ها راحت تر خواهد شد.
مرحله حفظ:
دو روش برای حفظ کردن وجود دارد:
یکی از آن ها تکرار و تمرین است که در ابتدای راه حفظ قرآن بهتر است. تکرار و تمرین کنیم و مثلا با گوش دادن همزمان به یک صوت، ضریب تکرار آن ها مختلف است. می توان تا زمانی که حفظ می شویم آن را گوش دهیم. در مراحل اول قرآن را باز می کنیم، صوت را هم پخش می کنیم؛ و همراه با آن می خوانیم.
سپس قرآن را کنار می گذاریم و فقط صوت را پخش می کنیم و کم کم صوت را هم کنار می گذاریم و آیه را تکرار می کنیم. این کار بسته به نوع آیه و سادگی و سختی آن و طولانی و کوتاه بودن آن و همچنین قدرت حافظه هر کسی، می تواند مقدار تکرار متفاوتی داشته باشد.
اما ممکن است به برخی آیات بر بخوریم که بسیار سخت است. حتی با تکرار بیشتر نمی توان حفظ کرد. برای این کار باید آیه را به قطعات کوچک تقسیم کنیم و آن را با متد واو به واو حفظ کنیم.
یعنی آیه را به قطعات کوچک تر تقسیم کرده و سپس هر بخش را با اول بخش بعدی دوباره از حفظ بگوییم. مثلا اگر به ۴ قطعه تقسیم کنیم. می توان قطعه اول را با اول قطعه دوم و قطعه دوم را با اول قطعه سوم و همین طور تا آخر حفظ می کنیم.
می توان در مسیر حفظ کردن آیه ها، شماره ی آیه ها را هم حفظ کنیم. میزان تقسیم بندی آیه ها بستگی به میزان توانایی هر فرد، می تواند متفاوت باشد.
آیا کسی می تواند تنها با استفاده از همین روش دوم پیش برود؟
بله می شود؛ برای کسانی خوب است که:
- نمی خواهند حرفه ای پیش بروند
- یا عجله ای برای حافظ شدن ندارند
- یا قصد ندارند کل کتاب قرآن را حفظ کنند.
مرور آیات :
سیکل های مختلفی برای مرور آیات وجود دارد. اما اگر بخواهیم آن ها را سر جمع کنیم به چند مرحله می رسیم:
چه زمانی مرور کنیم؟
در پایان هر آیه باید مرور صورت بگیرد.
بعد از هر ۳ آیه دوباره باید مرور کنیم. مثلا آیه اول را تا آخر خواندیم مرور کنیم؛ بعد سراغ آیه دوم می رویم و مرور می کنیم و سپس سراغ آیه سوم می رویم و در نهایت هر ۳ آیه را با هم مرور می کنیم.
اما اگر با قطعه سازی پیش برویم زیاد نیازی به مرور نیست. اما حتما باید این روش را برای مرور به کار برد. تا زمانی که ۱۵ خط آن صفحه تمام شود. در پایان هر صفحه یک مرور. هر ۳ صفحه هم یک مرور باید صورت بگیرد.
و سپس تا پایان هر قسمتی که برای آن روز تعیین کرده اید؛ باید یک مرور دیگر صورت بگیرد و شب قبل از خواب هم بهتر است این مرور به صورت کلی و تمامی آنچه که در طول روز حفظ کرده اید؛ صورت بگیرد.
صبح روز بعد می توانید وارد سیکل مرور دو برابر شوید که اسم های زیادی هم روی آن گذاشته شده است. که در این سیکل به این شکل است: که می گوید یک روز بعد یک مطلب را مرور کن.
- دو روز بعد
- ۴ روز بعد
- ۸ روز بعد
- ۱۶ روز بعد
یعنی بازه های زمانی در آن دو برابر می شود.
یعنی می توان مطالب روز قبل را وارد این سیکل کرد. تمامی گام های قبلی را طی می کنیم و سپس برای مرور روزانه براساس برنامه ی بالا آن ها را مرور کرد.
این سیکل هم به این صورت است که مثلا:
اگر امروز مرور کردیم، روز بعد می شود فردا؛ و از فردا، دور روز بعد آن را مرور می کنیم. و بعد از آن دو روز ۴ روز بعد. یعنی شمارش روزها از روز اول حساب نمی شود. بلکه از آخرین روز مرور حساب می شود.
بعد از ۱۶ روز، حفظیات و مرور خود را وارد یک سیکل دیگر به نام مرور تحصیلی است. که به این شکل است: یک روز بعد، ۳ روز بعد، ۱۰ روز بعد، یک ماه بعد و ۴ ماه بعد آن ها را مرور کنید.
برای اینکه تاریخ های مرور خود را گم نکنیم؛ بهتر است یک سررسید را برای تاریخ گذاری این روزها کنار بگذاریم. تا زمان دقیق مرورهای خود را بدانیم.
خلاصه مرورها :
- مرور بعد از هر آیه
- مرور بعد از هر ۳ آیه.
- مرور بعد از هر صفحه
- مرور بعد از هر سه صفحه
- مرور بعد از پایان یافتن زمان حفظ
- مرور مطالب شب قبل از خواب
- مرور مطالب صبح روز بعد از بیدار شدن
از صبح روز بعد؛ یک روز بعد مرور می کنیم، ذور روز بعد، ۴ روز بعد، ۸ روز بعد، ۱۶ روز بعد، سپس ۱ روز بعد، ۳ روز بعد، ۱۰ وز بعد و یک ماه بعد و ۴ ماه بعد، مطالب را مرور می کنیم.
راه دوم این است که از نرم افزارهای مختلف مثل معجزه حفظ قرآن کریم برای برنامه ریزی کردن حفظ قرآن می توان استفاده کرد.
برخی از حافظان قرآن هم می گویند که بعد از اینکه کل قرآن را حفظ کردند؛ هر روز ۳ جز قرآن را تا مدت ها مرور می کنند. یعنی هر ۱۰ روز یک دور قرآن برایشان مرور می شود.
و کم کم این زمان را کمتر می کنند و فواصل مرور را افزایش می دهند. این ها همگی بستگی به افراد و اهداف مختلف دارد.
بیشتر بخوانید :
تقویت حافظه با زغال اخته و شرایط مناسب برای نگهداری از آن
