هنگام استخاره کردن چه دعایی را بخوانیم ؟ نماز استخاره چیست؟

دعا برای استخاره

استخاره طلب خیر و واگذاری انتخاب کاری به خداوند است هنگامی که انسان در آن کار شک و تردید دارد و خیر و شر آن را با مشورت با دیگران نمی تواند تشخیص دهد. استخاره به شکل های مختلفی صورت می گیرد؛ ازجمله استخاره با نماز و دعا، قرآن، کاغذ (ذات الرِّقاع) و تسبیح.

عالمان دینی برای مشروعیت استخاره به روایات استناد کرده اند. شیخ عباس قمی برخی شیوه های استخاره را در مفاتیح الجنان آورده است. برخی از آداب استخاره عبارت است از: خواندن سوره هایی از قرآن، فرستادن صلوات بر پیامبر(ص) و خاندانش و گفتن ذکرهایی خاص.

جابر که از اصحاب پیامبر (ص) بود، می‎گوید: پیامبر اکرم (ص) استخاره را به ما همانند سوره‎ای از قرآن یاد می‎دادند و می‌فرمودند که هر فردی که قصد کاری نماید دو رکعت نماز سنت اداء کند و بعد از آن این دعا را بخواند:

«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ بِعِلْمِکَ وَأَسْتَقْدِرُکَ بِقُدْرَتِکَ وَأَسْأَلُکَ مِنْ فَضْلِکَ الْعَظِیمِ فَإِنَّکَ تَقْدِرُ وَلَا أَقْدِرُ وَتَعْلَمُ وَلَا أَعْلَمُ وَأَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ اللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الْأَمْرَ خَیْرٌ لِی فِی دِینِی وَمَعَاشِی وَعَاقِبَهِ أَمْرِی (عَاجِلِ أَمْرِی وَآجِلِهِ) فَاقْدُرْهُ لِی وَیَسِّرْهُ لِی ثُمَّ بَارِکْ لِی فِیهِ وَإِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الْأَمْرَ شَرٌّ لِی فِی دِینِی وَمَعَاشِی وَعَاقِبَهِ أَمْرِی (عَاجِلِ أَمْرِی وَآجِلِهِ) فَاصْرِفْهُ عَنِّی وَاصْرِفْنِی عَنْهُ وَاقْدُرْ لِیَ الْخَیْرَ حَیْثُ کَانَ ثُمَّ أَرْضِنِی (رضِّنِیِ بِه)»

اولین دعای استخاره

علامه مجلسى از برخى نوشته‏ هاى اصحاب از خط شیخ یوسف قطیفى نقل کرده، و او از خط آیت اللّه علامه، که‏ از حضرت صادق علیه السّلام روایت شده: هرگاه اراده کردى از کتاب عزیز استخاره کنى بعد از بسم اللّه بگو و بعد این دعای استخاره را مى خوانى:

سپس حاجت و مشکل خود را عنوان مى کنى و آن گاه قرآن را مى گشایى، پس از آن هفت ورق مى زنى، در ورق هفتم، صفحه سمت چپ، هفت سطر را بشمار و در سطر هفتم مطلب خویش را از آن آیه، دریاب.

دومین دعای استخاره

قرآن را برمی دارید و این دعای استخاره را می خوانید: «اَللّهُمَّ اِنّى تَفَأَّلْتُ بِکِتابِکَ، وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ، فَاَرِنى مِنْ کِتابِکَ ما هُوَ مَکْتُومٌ مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنُونِ فـى غَیْبِـکَ»؛

دعای استخاره حضرت محمد(ص)

ای محمد هر کس می خواهد کاری انجام دهد و مردد بین دو امر است و قصد دارد بهترین آن را نزد من انتخاب کرده باشد و به آن عمل نماید هنگامیکه اراده می کند بگوید:

هنگامی که چنین کرد ( و دعای استخاره را خواند ) من نیز برای او منافع نزدیک و دور آن را بر می گزینم.

انواع استخاره

استخاره با نماز

استخاره با نماز بدین صورت است که فرد دو رکعت نماز به جا آورد و پس از نماز به سجده برود و صد بار بگوید: «اَستخیر اللّٰه فی جمیع اُموری خیرهً فی عافی؛ از خدا در همه امور طلب عافیت می کنم». سپس هرچه را که خدا به قلبش انداخت، همان را انجام دهد.

استخاره با کاغذ

در استخاره با کاغذ یک شیوه این است که دو کلمه «اِفْعَل» (انجام بده) و «لا تَفْعَل» (انجام نده) بر دو ورقه نوشته می شود و استخاره کننده با به جای آوردن آدابی خاص یکی از آن دو را برمی دارد و به مقتضای آن عمل می کند.

ابن ادریس حلی احادیث استخاره با کاغذ را غیرمعتبر دانسته است؛ اما شهید اول دیدگاه او را با این استدلال که استخاره با کاغذ نزد امامیه مشهور است، رد کرده است.

استخاره با تسبیح

استخاره با تسبیح هم ازجمله به این صورت انجام می شود: پس از خواندن هریک از سوره های حمد(حداقل سه مرتبه و اگر نشد یک مرتبه) و قدر ده مرتبه و نیز خواندن دعایی مخصوصیک قبضه از تسبیح یا تعدادی سنگریزه را جدا کرده و دوتا دوتا می شمریم. اگر بازمانده زوج بود، کار مورد نظر را انجام می دهیم و اگر فرد بود آن را ترک می کنیم.

به گفته شهید اول، سند استخاره به عدد(تسبیح یا سنگریزه) به رضی الدین آبی می رسد. البته سید ابن طاووس سند آن را به ائمه باز گردانده است . و به گفته صاحب جواهر (۱۲۰۲-۱۲۶۶ق)، در زمان او علما به این شیوه استخاره می کردند.

مشروعیت استخاره

پیش از اسلام، نوعی از استخاره به نام استقسام به ازلام رایج بود که به وسیله تیرِ کمان انجام می شد.برخی ازجمله شیخ شلتوت عالم اهل سنت، با استناد به آیه ۳ سوره مائده که در آن استقسام به ازلام حرام اعلام شده، استخاره را مصداق نهی این آیه دانسته و آن را عملی نامشروع شمرده اند؛اما آیت الله صافی گلپایگانی از مراجع تقلید شیعه، میان استسقام و استخاره تفاوت قائل شده، نظر شیخ شلتوت را رد کرده و برای استحباب استخاره به روایات متعددی استناد کرده است.

آداب و شرایط گرفتن استخاره

برای استخاره، آداب و شرایطی بیان شده که برخی از آنها به شرح زیر است:

• مباح بودن کاری که برای آن استخاره می شود: استخاره برای رفع تردید در کارهای مباح است، نه در کارهای خیر.
• استخاره برای خود: به گفته علامه مجلسی حدیثی نیست که در آن شخصی به وکالت از دیگری استخاره کرده باشد. بنابراین سزاوارتر آن است که هرکس برای خودش استخاره کند.البته او همچنین از سید ابن طاووس نقل کرده که استخاره برای دیگری را جایز می دانست.
• استخاره پس از مشورت: یعنی پیش از استخاره مشورت شود و اگر نتیجه نداد سراغ استخاره رفت.
• مکان استخاره: از نظر شهید اول بهتر است که استخاره با دعا در مسجد و حرم ها باشد. در برخی روایات از استخاره در حرم امام حسین(ع) سخن آمده است.
• زمان استخاره: فیض کاشانی در کتاب تقویم المحسنین برای استخاره به قرآن، در هر روز هفته ساعاتی را ذکر کرده است؛ اما گفته است ساعات مذکور بین اهل ایمان شهرت دارد و در احادیث نیامده است. به گفته صاحب جواهر، برای نماز استخاره زمان خاصی وجود ندارد. البته درباره استخاره به قرآن نقل شده که وقت نماز انجام شود.
• عمل به استخاره: عمل به استخاره الزام شرعی ندارد، اما بهتر است به آن عمل شود.

خواندن دعاهای مخصوص، قرائت برخی از سوره های قرآن و فرستادن صلوات نیز از آدابی است که پیش از استخاره سفارش شده است .